517. Oisha (roziyallohu anho)dan rivoyat qilindi; aytdilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam tungi sajdai tilovatda bunday der edilar: «sajada vajhiyallaziy xoloqohu va shaqqo sam’ahu va basorohu bihavlihi va quvvatihi».
 Duoning ma’nosi: «Yuzim o‘zini yaratgan zotga, Uning qudrat-ta’siri va quvvati bilan, qulog‘iga eshitmoq va ko‘ziga ko‘rmoq xususiyatini ato aylagan zotga sajda qildi...».

405-BOB
MAVZU: KECHQURUNGI VIRDINI KECHIKTIRIB, KUNDUZI QAZOSINI ADO ETGAN KISHI

578. Umar ibn Al-Xattob (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilindi; aytdilar: «Rasululloh sallallohu alaqhi va sallam bunday dedilar: «Kimki (kechqurungi) virdini yoki undan bir qismini o‘qiyolmay uxlab qolsa, shunda (ertasi) bomdod namozi bilan peshin namozi orasida uni o‘qib olsa, bu vird unga tunda o‘qilgan kabi yozilgaydir».
Bu hadis hasan-sahih.
Abu Savfonning ismi - Abdulloh ibn Sa’id Al-Makkiy. Al-Humaydiy va ulug‘ muhaddislar undan (hadis) rivoyat qilganlar.

406-BOB
MAVZU: IMOMDAN OLDIN BOSHINI KO’TARGAN KISHI HAQIDA QATTIQ HUKM

579. Abu Hurayra (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilindi; aytdi: «Muhammad sallallohu alayhi va sallam bunday dedilar: «Imomdan oldin boshini ko‘targan kishi, Alloh uning boshini eshakning boshiga aylantirib qo‘ymog‘idan qo‘rqmaydimi?».
Qutayba, Hammoddan naql etib, aytadiki, «Muhammad ibn Ziyod menga bunday dedi: «(Abu Hurayra) «ama yaxsha» dedi.
Bu so‘zdan maqsad quyidagicha ekanligi ichohlangan: Shu’ba bu hadisni Muhammad ibn Ziyod orqali Abu Hurayradan, «Sahihi Buxoriy»da keltirilganidek, «A-ma yaxsha av a-la yaxsha ahadukum» lafzi bilan rivoyat qildi. Boya eslangan Hammod Muhammad ibn Ziyoddan Abu Hurayra bu hadisni senga «A-ma yaxsha» deb bayon qildimi yoki «A-la yaxsha» tarzidami?» - deb so‘radi. Shunda Muhammad ibn Ziyod «Muhaqqaqki, «A-ma yaxsha» deb javob berdi.
Bu hadis hasan-sahih.
Muhammad ibn Ziyod Basralik bo‘lib, siqa (ishonchli)dir. Abul-Horis degan kunyasi bilan ataladi.

407-BOB
MAVZU: FARZNI O’QIGANDAN KEYIN JAMOATGA IMOM BO’LGAN KISHI

580. Jobir ibn Abdulloh (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilindi: «Mu’oz ibn Jabal Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bilan birga shom namozini o‘qir va keyin o‘z qavmiga qaytib, ularga imomlik qilar edi».
Bu hadis hasan-sahih.
Birodarlarimizning aytishicha, Shofi’iy, Ahmad va Ishoqning amali shu hadis asosidadir: kishi o‘qib bo‘lgan farz namozida bir jamoatga imom bo‘lsa, unga iqtido qilgan kishilarning namozi joizdir. (Bunga) Jobirning Mu’oz qissasi haqidagi hadisni dalil sifatida ko‘rsatadilar.
Bu fatvo Imom Shofi’iy mazhabiga oid. Hanafiy mazhabidagilar xoh imom, xoh ergashuvchi bo‘lib bir vaqtning farzini ado qilsalar, boshqalar bilan yana shu farzni o‘qiy oladilar, faqat imom bo‘lmaslik sharti bilan.
Bu hadis sahih. Jobirdan mutaaddid vajhlardan rivoyat qilingan.
Abud-Dardodan rivoyat qilingan: Jamoat asr namozini o‘qib turganda masjidga kirgan va bu namozni peshin namozi deb gumon qilib, imomga iqtido qilgan kishining namozi haqida Abud-Dardodan so‘radilar. «Namozi joizdir», dedi.
Kufa ahlidan ba’zilari bunday deydilar: «Bir jamoat asrni o‘qiyotgan bir imomga, peshinni o‘qiyapti deb gumon qilib, iqtido etsa, imom ularga namozni o‘qib bersa va ular imomga ergashgan bo‘lsalar, imom bilan ma’mumning (ergashuvchining) niyati muxtalif (boshqa-boshqa) bo‘lgani bois muqtadiyning (ergashuvchining) namozi fosiddir».

408-BOB
MAVZU: SOVUQDA VA ISSIQDA KIYIM USTIGA SAJDA QILMOQQA RUXSAT BORLIGI

581. Anas ibn Molik (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilindi; aytdi: «Peshin jaziramasida Nabiy sallallohu alayhi va sallamning orqalarida namoz o‘qigan paytlarimizda, issiqdan saqlanmoq uchun kiyimlarimiz ustiga sajda qilar edik».
Bu hadis hasan-sahih.
Bu bobda Jobir ibn Abdulloh va Ibn Abbos (roziyallohu anhum)dan hadis rivoyat qilingan.
Vaki’ bu hadisni Xolid ibn Abdurrahmondan rivoyat qildi.

409-BOB
MAVZU: BOMDOD NAMOZIDAN KEYIN TO QUYOSH (PORLAB) CHIQQUNICHA MASJIDDA O’TIRMOQ MUSTAHAB EKANLIGI

582. Jobir ibn Samura (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilindi; aytdi: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam bomdod namozini o‘kib bo‘lgach, to quyosh (porlab) chiqqunicha namoz o‘qigan joylarida o‘tirar edilar».
Bu hadis hasan-sahih.

583. Anas (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilindi; aytdi: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bunday dedilar: «Kimki bomdod namozini jamoat bilan o‘qisa, keyin to quyosh (porlab) chiqqunicha o‘girib Allohni zikr qilsa, keyin (turib) ikki rak’at namoz o‘qisa, unga bir haj va umraning savobidek savob berilgaydir!» (Anas) aytdi: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam (uch marta): «To‘liq-to‘kis, to‘liq-to‘kis, to‘liq-to‘kis!» dedilar».
Bu hadis hasan-g‘arib.
Muhammad ibn Ismoil (Al-Buxoriy)dan Abu Zilol haqida so‘radim. «U hadisda o‘rta darajalidir», dedi. Muhammad (Al-Buxoriy) «Uning ismi Hilol», deydi.

410-BOB
MAVZU: NAMOZDA YUZNI O’GIRIB QARAMOQ

584. Ibn Abbos (roziyallohu anhumo)dan rivoyat qilindi: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam namozda o‘ng tomonga va chap tomonga ko‘z qiri bilan boqar edilar. Bo‘yinlarini orqaga qayirmas edilar».
Bu hadis g‘arib.
Vaki’ bu hadis rivoyatida Al-Fazl ibn Musoga muxolafat qilgan.

585. Ikrima (roziyallohu anhu)ning ba’zi birodarlaridan rivoyat qilindi, «Nabiy sallallohu alayhi va sallam namozda ko‘z qiri bilan boqar edilar». Va o‘tgan hadisni zikr qildi...
Bu bobda Anas va Oisha (roziyallohu anhumo)dan hadis rivoyat qilingan.

586. Anas (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilindi; aytdi: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam menga bunday dedilar: «Ey farzandim! Namozda aslo yuzingni o‘girib qarama! Chunki namozda yuzni o‘girib qaramoq halokatdir! Agar juda zarur bo‘lsa, (bu ishni) nafl namozlarida qil, farz namozlarida qilma!».
Bu hadis hasan.