Ushbu kitobga «Hidoyat», «Yosh kuch» jurnallari, «Islom nuri» gazetasi, «Musulmonlar taqvim kitobi» va boshqa nashrlarda chop etilgan ibratli rivoyatlar jamlandi.
Mazkur rivoyatlar Yusuf Kandehlaviyning to‘rt jildlik «Hayotus-sahoba» kitobi, shuningdek, «Al-Kanz», «Al-Hilya», «Al-Bidoya», «Fatxul Boriy», «Al-Adab», «Al-mustadrak» kabi mo‘‘tabar manbalardan tarjima qilingan.
Ushbu kitobning tasnif etilishiga bir vasila bo‘lgan Naqshbandiya tariqati ustozlaridan Shayx Umar Foruq Saydo al-Jazariy hazratlariga, Toshkent shahar bosh imom-xatibi Anvar Tursunga, «Hidoyat» jurnalining bosh muharriri Nurulloh Muhammad Raufxonga, zahmatkash muharririmiz Abdul Jalil Xo‘jamga va boshqa do‘stlarga samimiy tashakkurimizni izhor etamiz.
Musannif

MUNDARIJA
 
Qalbimizning nuri
Qabrdan kelgan nido
Gapiruvchi bo‘ri yoxud qiyomat alomati
Salmon Forsiy ibrati
Sen nega yig‘layapsan?
Xotirjamlik siri
Eng sara ozuqa
Muomaladagi extiyotkorlik
Oqilona javob
Eng shiddatli oyat
Sizni yaxshi ko‘raman
Uch harakat tarixi
Til o‘rgangin
Yomonlikka yaxshilik
Noumid shayton
Besh ming qo‘ydan afzal
Xayrli oqibat
Eskisini kiymaganga yangisi yo‘qdir
"Ya, arhamarrohimiyn"
Fitnadan yiroq bo‘ling
Yuksak martaba
Insonlar ikki hovuchdirlar
Ellik ming dirhamlik xurmozor
Naqadar yomon ish
Kim Allohga ishonsa
Riyodan ogohlantirish
Olovda birinchi yonadiganlar
Oxiratdagi xayru saodat
Zuhd chegarasi
Barakotli kun
Alloh xohlagan joyda
Xaloskor malak
Eridan shikoyat qilgan ayol
G’aflatning sababi
Asiring nima dedi?
Mazlumning haqi
Yaxshi bir dalil
"Yo axmoqsan yoki munofiq"
Yetmish qamchidan keyin
Jonbaxsh duo yoxud tirilgan murda
Xushxabar
Bir ansoriyning tushi
Amalim qabul bo‘lsin desangiz
Sadaqa raddi balo
To‘rt turli qalb
Imkon va istig‘for
Tahlika nima?
Mushrikdan olingan mukofot
Naqd savob
Shahidlar havas qilgan martaba
Abu Ayyubning mehmonlari
Rasululloh o‘rgatgan duo
Odamxo‘r daryo
Hazrati Umar o‘pgan bosh
Payg‘ambarni yig‘latgan oyat
Ilohiy hikmat
Nega yoqtiramiz? Kelishmaymiz? Unutamiz?
Abu Bakr Siddiqning o‘gitlari
Hazrati Umarning o‘gitlari
Usmon ibn Affonning o‘gitlari
Abdulloh ibn Mas’udning o‘gitlari
Salmon Forsiyning o‘gitlari
Abu Dardoning o‘gitlari
Muoz ibn Jabalning o‘gitlari
Utba ibn G’azvonning o‘gitlari
Abu Zarr G’iforiyning o‘gitlari
Ubay ibn Ka’bning o‘gitlari
Abu Umomaning o‘gitlari
Abdulloh ibn Abbosning o‘gitlari
Iftorlik
"Uhud bizni yaxshi ko‘radi..."
Menga ishonasizmi?
Hazrati Musoning jannatdagi hamrohi
Azroildan qo‘rqqan odam
Xurmo pishgan kunlarda
Xushu’ va xuzu’ xosiyati
Alloh ko‘rib turibdi
Ikki eshik orasi
Tavsiya
Muhtojning ehtiyoji
Allohning fazli va rahmati
Yashil ko'ylak
Egasini qidirgan yurak
Xayrli xotima

Bismillahir rohmanir rohim

QALBIMIZNING NURI

Bizni mo‘minlardan qilgan Alloh taologa behisob hamdu sano, Muhammad Payg’ambarimizga, sollallohu alayhi va sallam, durudu salovotlar bo‘lsin.
Qalb Alloh taoloning nazargohidir. Qalbimizda bizga berilgan eng ulug’ ne’mat  — imon gavharimiz o‘rnashgan. «Payg’ambarimiz, alayhissalom, bir hadisi shariflarida: "œIt kirgan uyga farishtalar kirmaydi", deb marhamat qilganlar. Qalb ham bir uy, farishtalar qo‘nadigan makon. Аˆazab, shahvat, gina, hasad, kibr, manmanlik va boshqa razil sifatlar qopog’on itlar kabidir»  . Shu bois har doim  qalbimizni go‘zal va obod  saqlashga, uni turli illatlardan, yomon xulqlardan poklashga, shayton va nafs vasvasalaridan muhofaza etishga intilmog’imiz zarur.
Bu borada bizga Payg’ambarimizning, alayhissalom, sunnatlarida, sahobalar hamda salafi solihlarning hayotlarida ajoyib ibratlar, buyuk o‘rnaklar mavjud.
Qo‘lingizdagi kitob ana shunday ibratli rivoyatlardan tasnif etildi. Ularning har birida qalbimizni uyg’otuvchi bir da’vat, ruhimizdagi dardlarga bir shifo yashiringan. Ibrat nazari bilan o‘qisak, inshaalloh, bahramand bo‘lamiz. Shu uchun ham kitobni yaxshi niyatda  "œQalbimizning nuri" deb nomladik.

Abdul JALIL

QABRDAN KELGAN NIDO

Umar ibn Xattob, roziyallohu anhu, zamonida taqvodor, namozini doimo masjidda jamoat bilan o‘qiydigan bir yigit bor edi. Hazrati Umar, roziyallohu anhu, uni nihoyatda yaxshi ko‘rar edilar. Yigitning juda qarib qolgan otasi bor edi. Yigit har kuni xufton namozidan so‘ng otasini ziyorat qilgani kelardi.
Yo‘l bo‘yidagi uylardan birida yashovchi ayol bu yigitga oshiq bo‘lib qoldi. Ayol har kun yigitning yo‘lini poylab, uni o‘ziga og‘dirishga harakat qilardi. Nihoyat, bir safar yigit o‘zini boshqara olmay, ayolning ortidan ergashdi. Biroq ostonadan kirar ekan, Allohni esga olib, hushyor tortdi va: "œTaqvo qilguvchi zotlarni qachon shayton tomonidan biror vasvasa ushlasa, (Allohni) eslaydilar, bas, (to‘g‘ri yo‘lni) ko‘ra boshlaydilar" (A’rof, 201) mazmunli oyati karimani o‘qidi-yu, hushsiz yiqildi.
Ayol darhol bir joriyasini chaqirdi. Ikkalasi yigitni otasining uyiga eltib, eshikni taqillatdilar. Eshikni ochgan ota ostonada behush yotgan o‘g‘lini ko‘rdi. Uni ichkariga oldilar. Yigit yarim tunda o‘ziga keldi.
— O‘g‘lim, senga nima bo‘ldi? — so‘radi ota.
— Hech narsa, hammasi joyida.
Ota:
 — Xudo haqqi, menga to‘g‘risini ayt, — deb qo‘ymagach, yigit bo‘lgan voqeani gapirib berdi.
— O‘g‘lim, sen qaysi oyatni o‘qiding? — deya so‘radi otasi.
Yigit o‘sha oyatni takror o‘qigach, yana hushdan ketdi. Qancha urinishmasin, o‘ziga kelmadi. Yigit jon taslim qilgan edi. O‘sha kechadayoq uni yuvib, dafn etishdi.
Ertalab bo‘lgan voqeani Hazrati Umarga, roziyallohu anhu, yetkazdilar. Hazrati Umar, roziyallohu anhu, kelib, yigitning otasiga ta’ziya izhor qilgach:
— Nega meni chaqirmadingiz? — dedilar.
— Ey mo‘minlarning amiri! Vaqt allamahal bo‘lib qolgan edi, sizni bezovta qilgimiz kelmadi, — dedi ota.
— Unday bo‘lsa, yuring, birga qabr boshiga boraylik, — dedi xalifa va ikkovlon u yerga yetgach:
— Ey falonchi! — deb marhum yigitni chaqirdi va: "œParvardigori (huzurida) turishdan (ya’ni, Parvardigor oldida turib hayoti dunyoda qilib o‘tgan barcha amallariga javob berishidan) qo‘rqqan kishi uchun ikki jannat bordir" (Rahmon, 46) mazmunli oyatni o‘qidi.
Ittifoqo, qabrdan yigitning:
— Ey Umar! Siz eslatgan ikki jannatni Rabbim menga ikki bora in’om qildi, — degan ovozi eshitildi.

GAPIRUVCHI BO‘RI YOXUD QIYOMAT ALOMATI

Abu Said al-Xudriydan, roziyallohu anhu, rivoyat qilinadi: "œBir bo‘ri suruvga hujum qilib, bir qo‘yni olib qochdi. Cho‘pon bo‘rini quvib, qo‘yni tortib oldi. Shunda bo‘ri tilga kirib:
— Allohdan qo‘rqmaysanmi? Parvardigor menga yuborgan rizqni nega qaytarib olyapsan? — dedi.
— Vo ajab? Bo‘ri inson kabi gapirmoqda! — hayratini yashira olmadi cho‘pon.
— Mening odamday gapirganimga ajablanyapsanmi? Bundan ham muhimroq narsa bor. Yasribda Muhammad ismli bir zot odamlarga yangi dinni ta’lim bermoqda, — dedi bo‘ri.
Shundan so‘ng cho‘pon suruvini haydab Madinaga keldi. Qo‘ylarni bir pana joyda qoldirib, Payg‘ambarimiz, sollallohu alayhi va sallam, huzurlariga keldi va bo‘lib o‘tgan voqeani aytib berdi. Rasululloh, sollallohu alayhi va sallam, odamlarni namozga chaqirishni buyurgach, cho‘ponga:
— Ko‘rganlaringni bularga ham so‘zlab ber, — dedilar.
Cho‘pon voqeani so‘zlab berdi. Shunda Sarvari olam, sollallohu alayhi va sallam, marhamat qildilar:
— Birodaringiz to‘g‘ri gapiryapti. Muhammadning qayoti izmida bo‘lgan Allohga qasamki, jonivorlar insonlar bilan gaplashmagunicha, kishining oyoq kiyimidagi bog‘ich ip tilga kirib, so‘zlamagunicha va kishining soni, u ko‘chada yo safarda bo‘lganida oilasining uyda nimalar qilganini xabar bermagunicha (ya’ni, shunday zamonlar kelmay turib) qiyomat qoim bo‘lmaydi».
(Mazkur hadisni Imom Ahmad Abu Hurayradan, Abu Nu’aym esa, Anasdan va Bayhaqiy Ibn Umardan rivoyat qilishgan).

SALMONI FORSIY IBRATI

Zayd ibn Savhonning ozod etilgan quli Solim hikoya qiladi:
«Xo‘jayinim Zayd ibn Savhon bilan birga bozorda edik. Salmoni Forsiy yonimizdan o‘tdi. Ancha-muncha oziq-ovqat ko‘tarib olibdi. Xo‘jayinim unga:
— Sen Rasulullohning, sollallohu alayhi va sallam, sahobasisan. Buncha ko‘p zahira to‘plashga ehtiyoj sezmasliging kerak-ku, — dedi.
— Yanglishyapsan. Kishi o‘zini bunday narsalar bilan ta’minlab qo‘ysa, ham xotirjam bo‘ladi, ham ibodat uchun ko‘p vaqt topadi, shayton ham uni vasvasa qilishdan umidini uzadi, — deb javob berdi Salmoni Forsiy».

SEN NEGA YIG‘LAYAPSAN?

Qays ibn Abi Hozim hikoya qiladi: Bir kuni Abdulloh ibn Ravoha  ayolining tizzasiga bosh qo‘yib yotarkan, yig‘ladi. Buni ko‘rgan ayoli ham o‘zini tutib turolmadi. Abdulloh undan:
— Sen nega yig‘layapsan? — deb so‘radi.
— Yig‘layotganingizni ko‘rib, men ham yig‘ladim, —  javob qildi xotini. Shunda Abdulloh:
— Men Alloh taoloning: "œSizlardan har biringiz unga (do‘zaxga) tushguvchidirsiz" (Maryam, 71, mazmuni) degan amri esimga tushib qolib yig‘ladim, — dedi Abdulloh xotiniga.

XOTIRJAMLIK SIRI

Abu Zabya, roziyallohu anhu, rivoyat qiladilar:
«Abdulloh ibn Mas’ud, roziyallohu anhu, vafotlaridan sal oldin xastalanib qoldilar. Bemorni ko‘rishga kelgan Usmon, roziyallohu anhu, undan so‘radilar:
— Seni nima bezovta qilyapti?
— Gunohlarim.
— Ko‘ngling nimani tusayotir?
— Rabbimning rahmatini.
— Senga bir tabib chaqiraymi?
— Aslida meni kasal qilgan Tabibdir.
— Senga biroz maosh yozdirishimga ruxsat berasanmi?
— Maoshga ehtiyojim yo‘q.
— Hech bo‘lmasa, keyin qizlaringga beriladi-ku!
Shunda Abdulloh ibn Mas’ud, roziyallohu anhu:
— Sen qizlarimni kambag‘allikdan qiynalishadi deb xavotirdamisan? Men ularga har kecha Voqea surasini o‘qishni tayinlaganman. Zero, Payg‘ambarimizning, sollallohu alayhi va sallam: «Har oqshom Voqea surasini o‘qigan kishi hech qachon tirikchilik zahmatini chekmaydi», deb marhamat qilganlarini eshitgan edim, — dedi»

ENG SARA OZUQA

Kumayl ibn Ziyod rivoyat qiladilar:
«Hazrati Ali, roziyallohu anhu, bilan birga aylanib yurar edik. Jabbon qabristoni yonidan o‘tayotganimizda, qabristonga qarab:
— Ey qabrlarda yotganlar, ey suyaklari chirib, tuproqqa qorishganlar, ey qoronHuliklarda yolg‘iz qolganlar, sizlarda nima gap? Bizdan so‘rasangiz, mollaringiz taqsimlandi, bolalaringiz o‘ksiz va yetim qoldi va xotinlaringiz boshqa turmush qurishdi. Bizda ana shunday xabarlar. Sizlarda qanday xabarlar bor? — deb so‘radilar.
So‘ngra men tomonga burilib:
— Ey Kumayl, agar ularga javob qilish uchun izn berilganida: "œOzuqaning eng yaxshisi taqvodir", deb aytishgan bo‘lar edi, — dedilar.
Birozdan keyin esa yig‘lab, bunday dedilar:
— Ey Kumayl, qabr amallar sandig’idir. Buni faqat o‘lganingdan so‘ng bilasan...»

MUOMALADAGI EHTIYOTKORLIK

Oyisha, roziyallohu anho, rivoyat qiladilar:
«Bir odam Janobi Payg‘ambarimizning, alayhissalom, yonlariga kirish uchun ruxsat so‘radi. Rasuli akram, sollallohu alayhi va sallam:
— Qanday yomon odam bu. Qavmi va yaqinlari yuzidagi dog’dir, — dedilar.
Biroq ichkari kirganida unga ochiq chehra bilan muomala qilib, iltifot ko‘rsatdilar. U chiqib ketgach, boshqa bir kishi kirishga ruxsat so‘radi.
— Naqadar yaxshi inson. Oilasi iftixor qilgulik bir farzanddir, — dedilar. Lekin Sarvari olam, sollallohu alayhi va sallam, bu kishiga avvalgi odamga ko‘rsatilganchalik iltifot qilmadilar. U kishi chiqqach, Oyisha onamiz:
— Yo Rasulalloh, birinchi kishini yomon deganingiz holda unga yaxshi muomala qildingiz. Ikkinchisini yaxshi deb turib, unchalik iltifot etmadingiz, — deb so‘radi.
Payg‘ambarimiz, alayhissalom:
— Ey Oyisha, insonlar orasida shundaylari borki, fe’li yomon bo‘lgani uchun ulardan ehtiyot bo‘lish kerak, — deya marhamat qildilar».

OQILONA JAVOB

Bir kuni bir yahudiy kelib Janobi Payg‘ambarimizdan, sollallohu alayhi va sallam, mashiat (iroda) haqida so‘radi.
 — Mashiat yolg‘iz Allohnikidir, — dedilar. Rasululloh, sollallohu alayhi va sallam.
— Sen shunday deyapsan, ammo agar men turishni xohlasamgina turaman, — dedi yahudiy.
— Sen o‘rningdan turasan, biroq Uning iroda va xohishi bilan turasan.
— Xohlasam, o‘tiraman ham.
— Alloh xohlagan bo‘ladiki, o‘tirasan, — dedilar.
— Men istasam, shu xurmo daraxtini kesaman.
— Alloh xohlagan bo‘lsa, kesasan.
— Xohlamasam, kesmayman, — dedi yahudiy.
— Alloh kesmasligingni xohlagan bo‘ladiki, kesmaysan.
Shu asno Jabroil, alayhissalom, tushib Janobi Payg‘ambarimizga, sollallohu alayhi va sallam:
— Siz ham Ibrohim, alayhissalom, kabi raqibingizni Allohning yordami bilan mot qildingiz, — dedilar. Shunda: "œSizning biron-bir xurmo daraxtini kesishingiz yoxud uni kesmay o‘z poyasida qoldirishingiz, Allohning izni-irodasi bilandir. Alloh yo‘ldan adashgan (fosiq-itoatsiz) kimsalarni ana shunday uyaltirib, rasvo etar" (Hijr, 5) mazmunli oyati karima nozil bo‘ldi.