HIKMATLAR. Jaloliddin Rumiy  ( 82600 marta o'qilgan) Chop etish

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 20 B


Munavvara  19 Mart 2009, 16:29:19

* * *

Borishardi turk, arab, forsu yunon,
Shunda bir kimsa, anisu mehribon,

Xayr, deb bir tanga savg‘o ayladi,
Yo‘qki savg‘o, balki g‘avg‘o ayladi.

Fors dedi: bozor tushaylik shu zamon,
Aqchaga angur olaylik, do‘sti jon.

Qo‘y bu gapni, deb uni kesdi arab,
Eynab olsak aqchaga, bo‘lgay ajab...

Turk dedi: behuda bu gaplar bari,
Mevalar ichra uzumdir sarvari...

Shunda yunon ham aroga soldi so‘z;
Hoy, xarid etmoqqa stafil durust...

Bas, ular bitta qarorga keldilar,
Lek tushunmay, bahsu g‘avg‘o qildilar.

Barchada xohish uzum erdi faqat,
Barchasi birdek, uzum, derdi faqat.

Lek aroga shum jaholat tushdi, bas,
Tish, qovurg‘a lat yedi, topdi shikast.

G’ofilu g‘aflat so‘ziddin-mojaro,
Bizniki-birlik ila sulhu saloh...

Qayd etilgan


Munavvara  19 Mart 2009, 16:29:32

* * *

Haq demishkim, dahr aro yo‘q ummate,
Bo‘lmagay to unda sohib himmate.

Jumla jonlarni yig‘ib, yaqdil qilur,
Jumla ko‘ngillarni bemushkul qilur.

Bizki ko‘r qushmiz, adabda turmadik,
Ul Sulaymon kelsa hamki, ko‘rmadik.

Chug‘z kabi lochinga yov, dushmon bo‘lib,
Qoldik oxir mulkimiz vayron bo‘lib.

Chunki kirganmiz jaholat yo‘liga,
Yetkazib ozor azizlar ko‘ngliga...

* * *

Eyki, oziq senga shul xalqning xuni,
Xalq xuni bir kun base tutgay seni.

Molini sen qoni deb bil bir yo‘la,
Chunki topgay molini zahmat ila.

Sen necha filbachcha yersan, poraxo‘r,
Ona filni bir kuni qarshingda ko‘r.

Ona fil bir kun muqarrar o‘ch olur,
Ul necha filbachchaxo‘rni o‘ldirur...

* * *

Haq degil, og‘zing, dahoning pok qil,
O’z ruhingni chobuku cholok qil.

Zikri Haq pokdirki, ul kelgach, tamom,
Daf bo‘lur har neki ifloslik, harom.

Zid qochur, ziddin hamisha, inchunin,
Tun qochur, zulmat qochur kelganda kun.

Pok nom kirsa og‘izga, bil u dam
Qolmagay kirlik, palidlik, dardu g‘am...

Biz agar naymiz, navo Haqdin kelur,
Biz agar tog‘miz, sado Haqdin kelur...

Qayd etilgan


Munavvara  19 Mart 2009, 16:29:48

* * *

Sabr qilkim, sabr keltirgay najot,
Sabr sergaklikka chun qo‘lu qanot.

O’zni tiykim, ko‘p zaharli ul giyoh,
O’zni tiymoqlikda nuri anbiyo.

Yel ufursa, ko‘kka uchgaydir xazon,
Yel esib, tog‘ni qo‘porgaydir qachon?

Har nafas shayton erur qarshingda shay,
Ey birodar, qochma mendan, kel, degay.

El bo‘lurmen senga, bo‘lgaymen rafiq,
Yo‘l ocharmen senga ravshan ham daqiq.

Bo‘yla der ul makru hiyla zo‘ridin,
Yusufo, qochgil odamxo‘r bo‘ridin.

Sen haziru ehtiyot bo‘l, xullasi,
Chun firib aylar senga har luqmasi.

Berga oltin, olma, darhol tarkin et,
Sen-baliqdirsen, ilar qarmoqqa et...

Qayd etilgan


Munavvara  19 Mart 2009, 16:30:04

* * *

Porlasa mahshar quyoshi, ul zamon
To‘lg‘anib, junbushga tushgaydir jahon.

Bizni tuproqdin yaratmish, o‘ylagil,
Ne emish tuproq, fikr qil, anglagil.

Murdadir bunda, u yoqda zindadir,
Bunda xomush, unda ul go‘yandadir.

Ul tarafdin bizga yetsa bir aso,
Qo‘lga olganda bo‘lur ul ajdaho.

Tog‘u tosh Dovudga xushxonlik qilur,
Ilkiga olsa, temirlar mum bo‘lur.

Yel Sulaymonshohga xizmat aylagay,
Bahr Muso birla suhbat aylagay.

Oy boqib, Ahmadga maftun, qul bo‘lur,
Otash Ibrohimga nasrin gul bo‘lur.

Yer yutar Qorunni bir ajdarsimon,
Ustuni Hannonaga yetgay imon.

Tosh Ahmadga salomlar yo‘llagay,
Tog‘ Yahyoga payomlar yo‘llagay...

Qayd etilgan


Munavvara  19 Mart 2009, 16:30:26

* * *

Nuri Alloh lomakondek joydadir,
Unda istiqbolu moziy qaydadir?

Moziyu mustaqbal  ermish senga ep,
Bittadir ul, sen bilarsen ikki deb...

Uyqu-orom ersa sohir ulfati,
Sehru jodu uzra bo‘lmas qudrati.

Yotsa cho‘pon, bo‘rilar emin bo‘lur,
Chunki cho‘pon g‘ayrati sokin bo‘lur.

Haqki cho‘pondir, amal befoydadir,
Ul tarafga bo‘riga yo‘l qaydadir?

Joduni Haq etsa, ul Haqdin ato,
Sehru jodu deb uni aytmoq xato...

* * *

Ey Rasulim, sohir ermassen base,
Kiyganing ustingda Muso xirqasi.

Ham sening ilkingda Qur’on ul-aso,
O’ylakim, kofirga misli ajdaho.

Sen yotursen, maskaning yer ostida,
Lek asoying yotmagay yer ustida.

Uxla, ey shoh, uxla orom, bexatar,
Qo‘l urolmaydi asoga o‘g‘rilar.

Yerdasen, nuringga maskan-osmon,
Yovlaring otmoqqa Haq tutmish kamon...

Qayd etilgan


Munavvara  19 Mart 2009, 16:31:00

* * *

Zikri Muso-bir bahona, ey o‘g‘il,
Nuri Muso-aslida joningda ul.

Fir’avn, Muso ikovlon senda jam,
Sen o‘zingdin izlagil, ey muhtasham.

Porlagay nuri Muso mahshargacha,
Nur o‘shal nurdir, charog‘i o‘zgacha.

O’zgadir garchi charog‘u piltasi,
Lek u yoqdandir safoyi shul’asi.

Shishaga boqsang, yo‘qolgaydir yo‘ling,
Son-hisoblarga taqalgaydir yo‘ling.

Nurga boqsang, yo‘llaring etgay davom,
Son-hisoblardin qutulgaysen tamom...

* * *

Bul jahon misli daraxtdir, ey kirom,
Biz - butoqda mevalarimiz, g‘o‘ru xom.

Novdaga qattiq yopishgay xomlar,
Xomga kim etgay magar ikromlar?

Bas, yetilsa, olsa sharbat, totu ta’m,
Novdaga meva yopishmas uncha ham.

Totsa ul iqboli shirinni dahon,
Odamiyga hech bo‘lur mulki jahon.

Muncha xomsanki, hama hayron senga,
Ona qornidan yemishdir qon senga...

Qayd etilgan


Munavvara  19 Mart 2009, 16:31:15

* * *

Har nechuk holingda ham etgil talab,
Bir zilol axtar o‘zingga, xushklab.

Qovjiroq lablar guvohlik bergusi,
Bir kuni chashma muyassar bo‘lgusi.

Senga lablar qurg‘ashi payg‘om o‘lur,
Qurg‘agan lablarga suv in’om o‘lur.

Bir kalitdir bu talab andoq senga,
Ham sipoh, ham nusratu bayroq senga.

Vositang yo‘qdir, vale etgil talab,
Vosita so‘rmaydi sendin rohi Rab,

Kimsani ko‘rsang talabgor, ey o‘g‘il,
Oldida boshingni indir, sen egil.

Yondashib tolibga, tolib bo‘l o‘zing,
Ergashib g‘olibga, g‘olib bo‘l o‘zing.

Bir chumoli gar sulaymonlik tilar,
Solma istehzo ila kubro nazar.

Qancha molu davlating ersa hali,
Bir tilak, andisha erdi avvali...

* * *

Bor hadiskim, dil misoli par emish
Bir biyobon ichra, yel-sarsar emish.

Yel uchirgay parni, bermas unga dam,
O’ngga surgay, so‘lga surgay damba-dam.

Bor hadis bir o‘zgakim, ko‘ngil chunon,
Bir qozondirkim, turarmish qaynabon.

Har zamon bir o‘zga holu mayli bor,
Undan ermas, boshqa joydin ul qaror...

Qayd etilgan


Munavvara  19 Mart 2009, 16:31:29

* * *

Xalq magar uyquda ko‘rgay bir nishon,
Men esam o‘ngimda ko‘rgaymen ayon.

Bul jahondin o‘zni bir dam berkitay,
Tuyg‘u-yaproqlar to‘kilsin, silkitay.

His-asiri aqlu hushdir, ey falon,
Aqlu hush ruhingga tutqin begumon.

Jon aql ilkin ochib, darmon qilur,
Necha bir mushkulni ul osmon qilur.

Tuyg‘ular andishalarni to‘plagay,
Xoru xasdek suv yuzini qoplagay.

Aqlu hush surgay ularni bir taraf,
Ko‘zlaringga suv ochilgay yarqirab.

Aqlu hush gar senga nozir bo‘lgusi,
His-havas amringga hozir bo‘lgusi.

Uyquga cho‘mganda bedor tuyg‘ular,
Qo‘zg‘olur joningda sirri g‘aybilar.

Sen ko‘rib o‘ngingda tushlar tozasin,
Ham samo ochgay senga darvozasin...

Qayd etilgan


Munavvara  19 Mart 2009, 16:31:47

* * *

Husni fikr, ummidi xush hamroh senga,
Ki madadkordir mudom Olloh senga.

Har qachonkim sen o‘qishni o‘ylasang,
Ya’ni, Mushafni qiroat aylasang,

Ul zamon nurlarga to‘lgaydir ko‘zing,
Ul zamon harflarni ko‘rgaysen o‘zing...

Ul sabab bo‘lmas valiyda e’tiroz,
Haq olarkan, unga qaytarmog‘i rost.

Yondirib bog‘ing, uzum bergay senga,
Solsa motamga, to‘zim bergay senga.

Qo‘li shol, qo‘lsizga hamdastlik berar,
G’am to‘la ko‘ngilga bir mastlik berar.

Ne yo‘qotsak, o‘rniga bergay evaz,
E’tiroz etmoqni banda o‘ylamas.

Ulki, otashsiz haroratlar berur,
Rozimen solsin meni otashga ul.

Senga ravshanlikni bermish ul hama,
Bas, chirog‘ing o‘chsa, afg‘on aylama...

Amri Haqsiz luqma oshing pishmagay,
Turgay ul og‘zingda, ichga tushmagay.

To‘kmagay chun bitta yaprog‘in daraxt,
Bermaguncha hukmini sultoni baxt.

Maylu rag‘batkim, imom, derlar ani,
Unga ham yetgay o‘shal amri g‘aniy.

Yeru osmonlarda zarra yurmagay,
Tushmagay junbushga u, par urmagay..

Bas, qazoyi Haq-rizoyi bandadir,
Unda gar hukm ersa, xohish bundadir.

Men yashay, deb o‘zni har yon urmas ul,
Ham hayot zavqin so‘roqlab yurmas ul.

Bo‘ysunar Parvardigor amriga bot,
Unga birdekdir hayotdir yo mamot.

Ganj uchunmas, ul yashar Yazdon uchun,
Ranj uchunmas, ul o‘lar Rahmon uchun.

Haq uchundir ko‘nglida iymoni, bas,
Azbaroyi jannatul ma’vo emas...

Qayd etilgan


Munavvara  19 Mart 2009, 16:32:13

* * *

O’ylakim, mashharda mardum saf bo‘lib,
Til hisob birlan munojotga kelib.

Yosh to‘karsen, oh urib Haq oldida,
So‘ylagaysen tik turib Haq oldida.

Haq degay: muhlat beribdirman senga,
Ne qozonding hamda keltirding menga?

Umri muddatni qayoqqa sarflading?
Qurbu quvvatni qayoqqa sarflading?

Ko‘z nuringchi, qayga sarf etding uni?
Qayga sarf etding o‘shal besh tuyg‘uni?

Uncha gavharlarki olding arshdin,
Qayga xarj etding, ne olding farshdin?

Qo‘l, oyoq berdim chu ketmon, belkurak,
Bir umr sodiq madadkoru tirak...

Bo‘yla payg‘omu savollar ko‘p bo‘lur,
Necha yuz minglab senga Haqdin kelur.

Bandasi tinglar, qiyomda erkan u,
Ko‘p xijolatlar chekib, aylar ruku.

Jismida bir zarra darmon qolmagay,
Ul uyatdin Haqqa tasbih so‘ylagay.

Bosh ko‘tar, deb Tangridin yetgay xitob,
Haq savoliga aniq bergil javob...

Ul rukudin bosh ko‘targay sharmsor,
Lek yiqilgay yerga besabru qaror.

Boz kelur farmon: ayo, boshing ko‘tar,
Bizga ul qilmishlaringdin ber xabar...

Bosh ko‘targay ul uyatlig‘ qul yana,
Lek ilondek yerga tushgay ul yana.

Boz kelur farmon: ko‘tar boshing, haqir,
So‘ylagil qilmishlaringni birma-bir.

Bir nafas turmoqqa holi qolmagay,
Haybati Haqdin majoli qolmagay.

Qa’da aylab o‘ltirur og‘ir, garon,
Tangri der: qilmishlaringni qil bayon.

Qayda ul ne’matga shukuronang magar?
Berganim sarmoyadin bormu samar?..

Yuz burib, o‘ng qo‘lga qul bergay salom,
Ul tarafda - anbiyo, ahli kirom.

Derki, ey shohlar, shafoat aylangiz,
Men, laim balchiqqa botdim, qo‘llangiz...

Qayd etilgan