HIKMATLAR. Jaloliddin Rumiy  ( 82571 marta o'qilgan) Chop etish

1 ... 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 ... 20 B


Munavvara  19 Mart 2009, 18:28:56

* * *

Shaix Mag‘ribiy demishdir bo‘ylakim,
Kechdi oltmish, tunda tunni ko‘rmadim.

Yetdim oltmish yoshgakim, hayrat menga,
Bir zamon yuz ochmadi zulmat menga...

So‘filar so‘ylab bu sidqi qolini,
Tunda ko‘rdik, dedilar, ahvolini.

Dasht aro har ne tikanlar g‘ov edi,
Oy kabi oldinda ul peshrov edi.

Boshini ortiga burmay, derdi ul:
O’ng tarafga yurma, qarshingda chuqur.

Lahza o‘tmay derdi: o‘tgil o‘ng tomon,
Chunki yo‘l uzra tikan bor beomon.

Kunduzi o‘pdik oyog‘in, ne ajib,
Erdi qizlarning oyog‘idek latif.

Ne chaqa bor erdi unda, ne g‘ubor,
Erdi atlasdek hafifu beg‘ubor.

Mag‘ribiyni mashriqiy etmish Xudoy,
Baxsh etib mag‘ribga mashriqdek chiroy.

Nuri ul shamsu shamus andoq erur,
Xosu omlar boshida porloq erur.

Sen o‘shal nur birla yurgaysen hamon,
Ajdaho, kajdumlar ichra sog‘-omon.

Yurgay oldingda hamisha nuri pok,
Yo‘lni to‘sganlarni aylab chok-chok...

Qayd etilgan


Munavvara  19 Mart 2009, 18:29:10

* * *

Toju taxtingga namuncha bandasen,
Turda deb o‘rnim, vale poygakdasen.

O’z soqolingga chu yetmaydir kuching,
Shohsen yaxshi-yomonga sen nechun?

Senga buysunmas, oqargaydir o‘shal,
Hoy, takabbur, o‘z soqolingdin uyal.

Molikul mulk ulki, bosh indir anga,
Ikki olam mulkini bergay senga.

Shunda dersan: davlat ermas, ey Xudo,
Sajda mulkini musallam qil mango.

Necha shohlarkim jahondin o‘tdilar,
Bandalik zavqini totmay ketdilar.

Totsalar Ibrohim Adham singari,
Toju taxtdin voz kechar erdi bari.

Haq shu dunyoni avaylab, bir kuni,
Ko‘zlaru lablarga bosdi muhrini.

Shul sababdin ham shirindir taxtu toj,
Ahli dunyodin yig‘arlar boj-xiroj.

Boj-xiroj deb tilla to‘plarsen nuqul,
Sen o‘larsen lek, qolur ortingda ul.

Bo‘lmagay joningga iuldosh mulku mol,
Zarni qo‘ygil, ko‘zlaringga surma ol.

Bu jahon chohdirki, mahbussen hali,
Sen Yusufdek ipga chirmash chiqqali...

Bolakaylar ko‘chada tosh o‘ynashar,
Tilla deb toshlarni, qattiq so‘ylashar.

Lekin oriflar ko‘zi - kimyoyi nur,
Oltinu gavharlaringga boqmas ul...

Qayd etilgan


Munavvara  19 Mart 2009, 18:29:27

* * *

Naychi bor erdi, chalardi damba-dam,
Nogahon yel chiqdi bir gal ortidan.

Ortiga tutdi-da nayni, dedi ul:
Mayliga, men puflamay, sen puflagil...

Ey musulmon, senki istarsen adab.
Sabr qil, gar bersa ozor beadab.

Kimni ko‘rsa ul shikoyat aylagay,
Ul yomonu bul yomon, deb so‘ylagay.

O’ziga bir kun vale qaytar so‘zi,
Chun yomonliqdir nuqul aytar so‘zi.

Yaxshidir ul sohibi sabru havas,
Ki yomonlardin gapirmas, so‘ylamas.

Shayx so‘ylar bo‘lsa, bul- amri Xudo,
Na malomatdir va na maylu havo.

Yo‘q shikoyat ermas ul, islohi jon,
Jumla Payg‘ambar-da etmishlar chunon...

Qayd etilgan


Munavvara  19 Mart 2009, 18:29:49

* * *

Eyki, sen, Haq, sha’niga urguvchi do‘q,
Lashkari Haq ichradirsen, o‘yla, qo‘rq.

Juzvi juzving lashkari Haqdir, biroq,
Bosh egarlar senga, etmasdan nifoq.

Ko‘zlaringga yetsa gar Haq buyrug‘i,
Shul zamon joningni olgay og‘rig‘i.

Tishlaringga bersa Olloh amrini,
Ne uqubatlarga solgaydir seni.

Tib kitobidin o‘qi bobul-ilal,
Ki nechuk tan lashkari aylar amal.

Lashkari devu parini qo‘y nari,
Bos, desa, jonlarni bosgay lashkari.

O’z-o‘zingga mahliyosen, bas, o‘zing,
O’z-o‘zing birlan xushu sarmast o‘zing.

Qush o‘zingsen, ov o‘zingsen, dom o‘zing,
To‘r o‘zingsen, yem o‘zingsen, tom o‘zing.

Gavhar o‘ldirki, agarda yaxlit ul,
Bulmasa yaxlit, o‘shal noqis bo‘lur.

Senki odamzodasen, gavharcha bo‘l,
Jumla zuryodingni o‘z jismingda ko‘r.

Xumda ul nekim, topilmas nahr aro,
Uyda ne ulkim, topilmas shahr aro.

Bul jahon-xumdir, ko‘ngil-nahri ajab
Bul jahon-uydir, ko‘ngil-shahri ajab..

Qayd etilgan


Munavvara  19 Mart 2009, 18:30:32

* * *

Kirsak ul butxonaga, ey bulhavas,
Bizga butlar bosh egar, biz butgamas,

Kirdi Ahmad, kirdi so‘ngra Bu-Jahl,
O’rtada bordir tafovut, anglagil.

Ul kirar, butlar uning oldida losh,
Bul kirar, lekin egar butlarga bosh.

Bul jahon-shahvat uyi, butxonadir,
Anbiyo, kofirga birdek xonadir.

Poklar shahvat so‘ziga boqmagay,
Kondagi oltinni otash yoqmagay.

Ahli kofir-soxta, pok-rasmona zar,
Tovaga ul ham tushar, bul ham tushar.

Ul tusharkan yuz qaro bo‘lgay hamon,
Bul tusharkan, zarligi bo‘lgay ayon.

Tovada oltin jimirlab, xush erur,
O’t-olov ichra yana dilkash erur...


Qayd etilgan


Munavvara  19 Mart 2009, 18:31:04

* * *

Jismimiz bir pardadirkim onchunon,
Xas-xashak ostida daryodir nihon.

Shohi dinga sen balanddin boqmagin,
Bo‘yla boqmish erdi iblisi lain.

Ko‘kda porlaydir quyoshkim yarqirab,
Bir hovuch balchiq-la bo‘lgaymu suvab?

Garchi nodonlar quyoshga qum sochar,
Lek quyosh tuzonda qolmas, yuz ochar.

Xas-xashak daryoni bosgaymu sira?
Chang-g‘ubor oftobni to‘sgaymu sira?

Bilqiso, silkit etakni shahvor,
Toju taxting ul to‘kilsin chun g‘ubor...

* * *

Dahr aro hirsing yoniq otash erur,
O’tga tushganda ko‘mir ham xush erur.

Yuz qarolik otash ichra gar nihon,
O’t yonib bitganda bo‘lgaydir ayon.

Soldi hirsing ul ko‘mirni o‘t aro,
Kechdi hirsing, qoldi lekin ul qaro.

Ul ko‘mirkim yondi lov-lov, yashnadi,
Husn emas, otashga monand hirs edi.

Hirs chizar qarashingda alvon manzara
Hirs magar bitganda, holing-masxara.

Qayd etilgan


Munavvara  19 Mart 2009, 18:31:58

* * *

Ahli ehsonkim, saxovat ichradir,
Zar yig‘ib, shoirga bo‘lgay muntazir.

Molu mulk ne, she’r azizdir baridin,
Chun olingaydir u dengiz qa’ridin.

Odamiy avval harisi non erur,
Non suyanchiqdir taningga, qon erur.

Aylagay yuz kasbu g‘asbu yuz hiyal,
Nonga yetguncha necha hirsu amal.

Nonga yetgach, boshqasi darkor bulur,
Endi shoir maqtoviga zor bo‘lur.

Asli-naslin madhiga azbar kerak,
Maqtovin aytmoqqa yuz minbar kerak.

Shuhrati manzilma-manzil, ko‘yma-ko‘y,
Xuddi ambardek taratsin atru bo‘y.

Xulqimizni xulqiga o‘xshatdi Haq,
Vasfimiz ham vasfidin olgay sabaq.

Biru Bor madhu sano istar nuqul,
Odamiyni ham yaratmish bo‘yla ul.

Qayd etilgan


Munavvara  19 Mart 2009, 18:33:00

* * *

Oqil ersang, yig‘ hushingni boshga sen,
Maslahat sol o‘zga aqlu hushga sen.

Ko‘sh aql bo‘lsa, balo bo‘lgay yiroq,
Avji osmonlarga qo‘ygungdir oyoq...

Devki chiqmishdi Sulaymon nom etib,
O’lkani olmoqchi bo‘ldi rom etib.

Ko‘rmish erdi ul Sulaymon korini,
Bo‘yla tuzmoq bo‘ldi ish raftorini.

El dedi: etma qiyos, befoydadir,
Ul Sulaymon qaydayu bul qaydadir...

* * *

Yurma nafsing ortidin, ey tumtaroq,
Bog‘ emas, boshlar mozorga qarg‘a-zog‘.

Gar borarsen, bor ko‘ngil anqoyiga,
Ko‘hi Qofu masjidi Aqsoyiga.

Har nafas o‘smoqda savdoyingda gul,
Gurkirar masjidi Aqsoyingda ul.

Chun Sulaymon so‘r uning ahvolini,
Bosma nogoh, taftish ayla holini.

E’tibor birlan nazar solsang anga,
Shul zamin asrorini so‘ylar senga.

Ul qamishdirmu va yo shakkarmikan?
Har zaminga tarjimondir o‘t-o‘lan.

Bas, ko‘ngil sahnida fikring gurkirar,
Ham ko‘ngil rozini ochgaydir ular.

Qayd etilgan


Munavvara  19 Mart 2009, 18:33:56

* * *

Sufikim ul bog‘da o‘ltirmish edi,
Tizzasiga boshini qo‘ymish edi.

Bo‘yla g‘arq, etmishdi ko‘ngil to‘lqini,
Uxlamish, deb bittasi turtdi uni.

Nega uxlaysen.dedi, atrofga boq,
Ne og‘ochlardir, ne anvo bog‘u rog‘.

Haq o‘zi amr aylamishdir: anzaru,
Boq, demish asrori rahmatlarga u.

Dedi: Haq osori-dildir, bulhavas,
Boshqa osorlar uning osori,bas.

Jondadir bog‘u chamanlarning bari,
Ko‘rganing bul-suvda aks etganlari.

Ko‘rganing bul-suvda aks etgan xayol,
Titragay, mavj ursa ul obi zilol.

Mevalar, bog‘lar bari ko‘ngildadir,
Suvrati dunyoda-obu gildadir.

Bo‘lmasaydi suvrati sarvu surur,
Nomini aytgaymidi: dorulg‘urur.

Bu xayol ko‘ngil elining aksidir,
Avliyo jonu dilining aksidir.

Jumla kelganlar ko‘rarkan, aldanar,
Deydilarkim, bunda jannatdir magar.

Ham asl bog‘din qocharlar yuz burib,
Xor etarlar goh mazammat ham qilib.

Baski g‘aflat uyqusi topgay basar,
Chinni ko‘rgaylar, va lekin ne samar?

Ul sababdandirki, qabriston aro
To qiyomat yangragay: vo hasrato!..

Baxtiyor uldirki, o‘lmay o‘ldi Ul.
Bul asl bog‘din nasiba oldi ul...

Qayd etilgan


Munavvara  19 Mart 2009, 18:35:31

* * *

Chun Sulaymon tingladi, bildi magar,
Ki ajal kelmish, yaqinlashmish safar.

Dedi: to bormen, shu masjidi zamon,
Ko‘rmagay ofat va turgaydir omon.

To tirikmen, muddaoying o‘tmagay,
Masjidi Aqsoga ofat yetmagay.

Tutsa yuz yo‘qlikka boru budimiz,
So‘ng yiqilgaydir magar masjidimiz.

Masjiding-ko‘ngil, taning - sojid anga,
Ul yomon do‘st xarrubi sobit anga.

Do‘stki nodo‘st bo‘ldi, ko‘ngil boylama,
Qoch nari, so‘zlashma, suhbat aylama.

Yul tomirdin ham uloqtirgil shitob,
Yo‘qsa masjidingni etgaydir xarob.

Oshiqo, xarrubing o‘smishdir bu dam,
Yosh go‘dakdek egri tashlaysen qadam. . .

O’zni mujrim bil, gunohkor o‘yla, bas,
Yo‘qsa, yuz burgay o‘shal ustozi dars.

Aytki, johilmen, menga bergil saboq,
Bo‘yla insof nomusingdin yaxshiroq.

Eng buyuk bobongdin o‘rgangil, tamom,
Rabbano, dedi, zalamno, vassalom.

So‘zni chaynab, bir bahona etmadi,
Makru hiyla tug‘ini yuksaltmadi.

Qayd etilgan