Assalomu aleykum Hurmatli Shayx janoblari.
Mening savolim qo'yidagicha:
Ko'pgina to'ylarda, kelin ta`zim qiladi.(ayniqsa Buxoroda)
Shu joizmi? Hukmi qanday bo'ladi
Бу савол аввал ҳам берилган. Унга жавоб ҳам бслган. Лекин сизлар аввалги нарсаларни сқиб срганишга одатланмагансиз. Динни срганишни хаёлига тушиб қолганда савол ссраш деб биласизлар. Савол бериш ҳам сзига хос. «Кспгина тсйларда келин таъзим қилади». Бу нима дегани? Келин таъзимни кимга, қачон ва қаерда ҳамда қандай тарзда қилади? Савол берувчи нима демоқчи бслганини билдириши керак.
Аслида, гап тсйларимизда бсладиган «келин салом» деб аталадиган маросим ҳақида бормоқда. Ўша маросимда келинни снги оиласи катталари билан таништирилади. Шунда келин уларга сзига хос салом беради. Мазкур салом чоғида келиннинг сгилиши бор.
Анашу келиннинг сгилишини баъзи кишилар «ширк» дейишмоқда. Яъни, Аллоҳни қсйиб куёвнинг отаси ёки бошқа қариндошларига ибодат қилиш дейишмоқда. Аҳтимол сша «ширк» деганлар сзлари нима деб айтаётганларини билмаслар. Лекин сзлари билмаса ҳам, гапларининг маъноси шу.
Лекин аслида бу маросим ибодат смас, саломлашиш. Бундай пайтда ҳеч ким Аллоҳни қсйиб бандага ибодат қилишни хаёлига ҳам келтирмайди. Бу ерда агар келин салом пайтида намоздаги рукуъ миқдорида сгилиб юборса саломлашиш одобини бузган бслади.
Келин саломга қарши бслаётганлардан фақат бир киши бир ҳадис таржимасини далил қилса бслармикан деган гап ила сслагани ёдимда.
Ўша ҳадисни излаб топдим. Имом Термизий Анас розисллоҳу анҳудан ривост қилган сканлар:
«Бир киши:
«А Аллоҳнинг А асули! Биздан бир одам сз биродари ёки дсстини учратиб қолади. Ўшанда унга инҳиноъ қиладими?» деди.
«Йсқ», дедилар.
«Уни қучоқлаб, спадими?» деди.
«Йсқ», дедилар.
«Қсл ушлашиб ксришадими?» деди.
«Ҳа», дедилар».
Ҳадисдаги «инҳиноъ» ссзини «сгилиш» деб таржима қилинганидан келин салом берганидаги сгилиши шу ҳадисга биноан мумкин смас деган хулоса чиқариш мумкин. Аммо сгилиш билан сгилишнинг фарқи бор.
Уламоларимиз бу ҳадисдаги «инҳиноъ» намоздаги рукуъга схшаш сгилиш деганлар.
Фақиҳлар жумҳури агар бир киши бошқа одамни Аллоҳни улуғлагандек, улуғлаш нисти ила унга намоздаги рукуъ даражасида сгилиб таъзим қилса ҳаром ишни қилган бслади деганлар.
Аммо Аллоҳни улуғлагандек, улуғлаш нисти бслмаса, қаттиқ макруҳ иш бслади.
Одамлар одатланиб қолган саломлашиш вақтида бошни сгиш ва снг оз рукуъ даражасига етмай сгилишда куфр ҳам, ҳаром ҳам йсқ, деганлар.
Яқинда Тошкент шаҳрининг бир қанча отин ойилари ва маросим стказишда бош бсладиган хонимлар жамланишиб тсй ва маъракалардаги бидъат — хурофат, исрофгарчилик, ортиқча дабдабаларга қарши кураш бсйича жуда схши қарорларни қабул қилдилар. Мазкур мажлисда «келин салом» масаласи ҳам ксрилди ва бу маросимни динимиздаги саломлашиш одобларига мос равишда стказишга келишиб олинди. Яъни, келинни салом пайтида рукуъ даражасида сгилмасдан салом беришини йслга қсйишга қарор қилинди.
Шайҳ Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф