- Tushundik, - dedi u, Richard va o’smirlar tomon yurarkan. — Qani, yigitlar, vaqt bo’ldi.
Onalari bilan yana bir marta quchoqlashishgach, bolalar uzun qora limuzinning orqa o’rindig’iga joylashishdi. Eshiklar yopildi, bolalar kuzatayotganlarga so’nggi marta qarash uchun sovuq oynaga yuzlarini bosishdi va mashina joyidan siljidi.
Richard bilan Anna ostonada turishardi va mashina ko’zdan g’oyib bo’lguniga qadar qo’llarini silkitishdi. Ular uyga kirish uchun burilishganida, Anna bolalarning ketishini kuzatib turgan Merion xolaning uchinchi qavatda joylashgan xonasi derazasiga qaradi. Kampir shu zahoti o’zini orqaga tashladi va shartta pardani yopdi...
Demen mashinaning orqa o’rindig’ida yastanib o’tirardi.
- Buni qara-ya! — dedi u va hushtak chaldi.
- Nimasini aytasan, - uning fikrini davom ettirdi Mark. — Shuyam dam olish bo’ldi-yu! «Dod» deb baqirishimga sal qoldi.
- Kel, baqiramiz, - taklif qildi Demen. Ular shunchalik chinqirishdiki, Myurreyning qulog’i batangga keldi.
- Myurrey, - dedi Demen, ular baqirib zerikishgach, - sigaretdan uzat.
Myurrey boshini sarak-sarak qildi va oynaga qaradi.
- Chekishga bo’lgan munosabatimni bilasan-ku, Demen.

Demen yelkasini qisdi.
- So’ramaguncha bilmaysan. - Birdan u burnini jiyirdi va mazax qildi: - Merion xola! Xayr! - qichqirdi Demen. Mark burg’usini chaldi.
- Ey, Xudo, - dedi u. - namuncha isqirt bo’lmasa bu kampir. U nega kelibdi o’zi?
- Hammaning boshini og’ritish va bayramni rasvo qilish uchun-da! - dedi Demen.
- Yaxshiyam bugun u bilan birga tushlik qilmadik, - Mark hayajonlanganda har bir so’zni dona-dona qilib gapirardi. - u, yuzga, kirgandir. - davom etdi u. - Undan nimaning hidi keladi?
- Ahmoq, bu lavanda, - tushuntirdi Demen. - Barcha yoshi o’tgan xotinlar uning suvida yuvinishadi.
- Bolalar, - ularning suhbatiga qo’shildi Myurrey, - chunki u xonim - kampir...
- Kampir jonimizga tegdi, - uning so’zini bo’ldi Mark.
Birdan Demenning qig’fasi o’zgardi.
- Myurrey haq, - dedi u.
Mark ukasiga qaradi.
- Bechoraning umri oz qoldi, - davom etdi u o’z gapiga o’zi ham hayron bo’larkan. - Uning ustidan kulmasak ham bo’ladi.

Demen shunday qo’rqinchli narsalarni gapirardiki, Mark og’zini ochganicha jim turardi. Myurrey suhbat mavzusini o’zgartirmoqchi bo’ldi.
- Vzvodning yangi komandiri bilan uchrashdinglarmi?
Ikkala o’smir ham inkor ma’nosida bosh chayqashdi.
- Yangisi kelmasligidan umidvor edim, - dedi Mark.
- Serjant Gudrichga nima bo’lganini aytishdimi? - qiziqdi Myurrey.
- Yo’q, a...- gapni cho’zdi Demen Markning biqiniga turtarkan.
- Aytishlaricha, u o’z joniga qasd qilibdi. - Myurrey oynaga nazar tashladi. Ammo uning so’zlari hech qanday ta’sir uyg’otmadi, aftidan, sobiq komandirning o’zini o’zi o’ldirishi bolalarni hayajonga solmagandi.
- Vzvod serjanti, - dedi Demen. - E, ularning hammasi bir go’r. - Va u yuzini burishtirganicha buyruq bera boshladi: - Diqqat! Ko’zingizni peshonangizga chiqaring! Qulog’ingizni dikkaytiring! Qorin oldinga! Nishonga ol!
Bolalar ko’zlaridan yosh chiqquncha kulishdi. Mark ukasiga mehr bilan tikildi.
- Sen jinni bo’lib qolibsan.
Demen bosh irg’adi, so’ng asta shivirladi:
- Men mashq qilyapman.

Mark burnini tortdi.
- Yana bir marta salom! - qichqirdi Demen.
O’zining g’alati va sevimli ukasiga doim quvonch bag’ishlashga tayyor Mark sevimli burg’usini chaldi.
Bemalol o’n ikki kishi joylashishi mumkin bo’lgan stol atrofida bor-yo’g’i to’rt kishi o’tirardi. Richard Torn to’rida o’tirar, uning chap yonidan Anna joy olgandi. O’ng tarafida Merion xola joylashgan bo’lib, uning yonida esa o’rta yoshlardagi bir kishi o’tirardi. U doktor Charlz Uorren edi. Xristian dini sohasida bilimdon kishilardan bo’lgan Charlz Rejinald Torn asos solgan qadimiy topilmalar muzeyida kurator bo’lib ishlardi.
Merion xola so’z boshladi va atrofdagilar uning so’zlariga quloq tutdilar. To’g’ri, Richard begonalar oldida u bilan so’zlashishni istamasdi.
- Men charchadim, - dedi Merion xola, ularning uchalasi ham uni tinglayotganlariga ishonch hosil qilarkan. - Maqsadga o’taman, men qaridim va tez orada o’laman. - U Annaga qaradi. - Xo’rsiniqlaringizni keyinroqqa asrab qo’ying. - Anna e’tiroz bildirish uchun og’iz juftladi, ammo xola gapini davom ettirdi: - Men «Torn Indastriz»ning o’ttiz yetti foiz ulushiga egaman va o’z ulushimni o’zim istagandek taqsimlashga haqqim bor.
- Ha, albatta, - uning so’zlarini ilib ketdi Richard.

- Yana shuni bilasizlarki, - davom etdi Merion, - men barcha narsamni senga qoldiraman, Richard.
Jiyan bosh silkidi.
- Xo’sh?
- Bu yerga kelishimdan maqsad, agar sizlar mening iltimosimni bajarmas ekansizlar...
Torn qo’lidagi salfetkani irg’itib yubordi. U ta’magirlikni eslatadigan hech bir narsaga chidab turolmasdi.
- Merion, meni shantaj qilmang, - ogohlantirdi Richard qoni qaynayotganini his qilarkan. - Meni hech narsangiz qiziqtirmaydi...
- Seni uch million dollar pul qiziqtirmasligi mumkin emas.
Doktor Uorren o’rnidan turdi.
- Kechirasizlar, bu yerda mening o’tirishimga hojat yo’q, deb o’ylayman. - U ketmoqchi bo’lgan edi, Merion uni to’xtatdi.
- Siz, doktor Uorren, Tornlar muzeyining kuratori bo’lganingiz uchun bu yerda o’tiribsiz! Bu mulkning ham yigirma yetti foizi menga tegishli!
Uorren joyiga o’tirdi.

Merion xola tantana qilayotgandi. U Annaning yoqimsiz nigohini va uni qanchalik yomon ko’rishini his qildi. Ammo bu Merion xolani umuman tashvishlantirmasdi. Anna unga hech ham yoqmasdi. Bundan tashqari, u Anna Richardning hayotiga juda qulay paytda kirib kelgan deb hisoblardi. Anna unga murdani talayotgan pashshani eslatardi.
Merion xola bugun yana bir narsani aytmoqchi edi. U oldinga sal engashdi, sekin va aniq tarzda dedi:
- Men istaymanki, sizlar bolalarni harbiy Akademiyadan chiqarib, ularni boshqa-boshqa maktablarga beringlar.
Oraga chuqur sukunat cho’kdi. Nihoyat Anna butun nafratini jamlab javob qaytardi:
- Bolalarga bo’lgan munosabatingiz meni zarracha tashvishga solmaydi. Ular sizning emas, bizning bolalarimiz.
Merion xola aynan shu gapni kutib turgandi.
- Ijozatingiz bilan eslatib qo’ysam, - dedi u zaharxandalik bilan iljayarkan, - ularning hech qaysisi sizning o’z bolangiz emas. Mark Richardning birinchi xotinidan tug’ilgan, Demen esa Jeremining o’g’li.
Anna g’azabdan titrab ketdi. U bor kuchi bilan yig’lab yubormaslikka tirisharkan, shartta o’rnidan turdi.

- Rahmat. Katta rahmat!
Richard xotinining qo’lidan asta ushladi va o’tirishga undadi. So’ng Merionga murojaat qildi:
- Xudo haqqi, sizga nima kerak?
- Demenni chetlatinglar, - dedi kampir, uning nigohi jiddiy edi. - Uning ta’siri dahshatli, nahotki buni payqamayotgan bo’lsalaring? Nima, sizlar Markdan ajralishni, uning o’lishini istaysizlarmi?
Richard o’rnidan sakrab turdi.
- Yetar, bas, - dedi u xolasining so’zlarini bo’lib. - Xonangizga kuzatib qo’yaman, Merion.
Kampir unga tik boqdi.
- Sen ko’rsan, Richard. - Merion uning qo’llaridan tutdi. - Ukang Demenni o’ldirishga uringanini bilasan-ku.
Doktor Uorren gangib qolgandi. Anna o’rnidan turdi va qichqirdi:
- Uni olib chiqib ket, Richard! Olib chiq!
Birdan Merion aytadiganlarini hozir aytib olmasa, keyin hech qachon ayta olmasligini tushundi. Va kampir davom etdi:
- U nima uchun Demenni o’ldirishga uringan? Qani, javob ber-chi? Rostini ayt!
Richard g’azabini zo’rg’a bosib turdi.

- Jeremi kasal edi, - dedi u, - ruhiy kasal.
- Bas, yetar, - chinqirdi Anna, - u bilan gaplashma!
Doktor Uorren nima qilishni bilmasdi. U gangib qolgandi. Doktor tovush chiqarishga jur’at qilolmas, qo’lidagi salfetkani g’ijimlab o’tirardi.
Merion chuqur xo’rsindi va shantajning so’nggi chorasini qo’lladi. Bu safar uning ovozida iltijo ohangi bor edi.
- Agar sizlar bolalarni bir-biridan ajratmasangizlar, men bor pulimni xayriya jamg’armalariga o’tkazaman, xayriya...
- Istaganingizni qiling! - portladi Richard. - Pullaringizni menga desa o’tga tashlang, faqat...
- Richard, o’tinaman, - yolvordi unga Merion. - Quloq sol. To’g’ri, men qariman, lekin aqldan ozganim yo’q. Ukang Demenni o’ldirmoqchi bo’lgandi. NIMA UChUN?
- Yo’qoling bu yerdan! - chiyilladi Anna. U stolni aylanib o’tdi va xuddi kampirni urmoqchidek u tomon tashlandi. Richard xotinini to’xtatishga urindi, ammo u erining qo’lidan yulqinib chiqdi va Merion xolaga qo’llarini bigiz qilib o’shqirdi:
- Qani, jo’nang!

- Shunday ham ketaman! - sovuq ohangda javob berdi kampir butun g’ururini so’zlariga jo qilib. U doktor Uorrenga xayrlashuv ma’nosida bosh irg’adi va xonani tark etdi. Richard uning ortidan yurdi. Ularning qadam tovushlari eshitilmay qolgach, Anna chuqur uf tortib doktorga murojaat qildi:
- Kechirasiz, Charlz. Bunday bo’lishi xayolimga ham kelmagandi...
- Hechqisi yo’q, hechqisi yo’q, hammasi joyida, - uni tinchlantirdi Uorren. - U o’rnidan turdi va kichik xona tomon imladi. - Keling, suratlarni ko’ramiz. - taklif qildi u. - Men siz bilan Richardga antiqa narsalarni ko’rsatmoqchi edim.
Aslida esa u bu uyni iloji boricha tezroq tark etishni istardi.
Uchinchi qavat maydonchasida Merion xola nihoyat tirsagini Richardning qo’lidan bo’shatdi.
- O’zim ham yura olaman! - dedi u mag’rurlik bilan.
Ular gilam to’shalgan uzun yo’lakni jimgina bosib o’tishdi va faqatgina xonasi eshigiga yetganida kampir yana jiyaniga o’girildi:
- Ukang Demenni o’ldirishga uringandi...

- Bu haqda gaplashmaylik, Merion xola.
- Buning qandaydir sababi bo’lishi kerak.
- Boya aytdim-ku. Bu haqda ortiq gaplasha olmayman. Ayniqsa, begonalar oldida.
- Lekin u nima uchun o’z farzandini o’ldirmoqchi bo’lgan?
- U kasal edi, Merion xola. Ruhiy kasal.
- Demen-chi? U kasal emas deb o’ylaysanmi?
- Nima Demen? Unga hech narsa bo’layotgani yo’q! - Torn yana asabiylasha boshladi. U Merion shunday osonlik bilan uni shu holatga tushirayotgani uchun o’zidan ham achchiqlana boshladi.
Balki, Richard bunchalik jahl qilmasa, u shunchalikka bormas. U o’zini bosishga urindi. - Sizning nafratingizga asos yo’q...
- Ehtiyot bo’l, - uning so’zini bo’ldi Merion xola.
«Nihoyat u o’ziga kelyapti», - o’yladi Torn va kampirga dedi:
- Yotib uxlang, iltimos. Hozir o’zingizni boshqara olmayapsiz.