Abdurahmon Qoya. Islom axloqi  ( 109450 marta o'qilgan) Chop etish

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 B


siddiqa  16 Aprel 2009, 07:37:44

Payg‘ambarimiz xunuk va ma’nosiz ismlarni yoqtirmas edilar. Biron qishloqqa, biron shaharga borsalar, avvalo shu joyning nomini so‘rardilar, agar bu yerning, qishloqning ma’noli bir ismi bo‘lmasa, uni yoqtirmaganlari yuzlaridan ko‘rinib turardi.
Hazrat Oyshadan keltirilgan bir hadisga ko‘ra, payg‘ambarimiz ma’nosiz va xunuk ismlarni almashtirardilar.
Payg‘ambarimizning sahobalaridan Said binni Al-Musayyibning otasi Huzn payg‘ambarimiz bilan uchrashgan vaqtida Rasululloh (SAV) u"ž kishidan so‘radilar:
- Isming nima?
- Huzn (qayg‘u).
- Sening isming Sahl (engillik) bo‘lsin.
- Yo‘q, otam qo‘ygan ismimni almashtirmayman, - dedi va o‘lgunicha shu ism bilan yurdi.
Huznning o‘g‘li Said binni Al-Musayyib:. "Otam ismini almashtirmadi, ammo biz hech qachon qayug‘dan qutulmadik", - degan edi.

Qayd etilgan


siddiqa  16 Aprel 2009, 07:38:08

Bolaga ism qo‘yayotganda diqqat qilinishi lozim bo‘lgan ikkinchi bir masala bor. Alloh taoloning "Alloh" ismidan boshqa yana 99 ismi bor. Bularga Allohning sifatlari deyiladi. Ko‘p odamlar bu sifatlarni ham bolalariga ism sifatida qo‘yadilar. Islom ulamolarining aytishlaricha, bu sifatlardan birontasini ham bolaga ism qilib qo‘yish yaramaydi. Masalan, Xoliq (yaratuvchi, xudo), Rahmon (bandalariga juda marhamatli), quddus (kamchiliksiz), Muhaymin (barcha maxluqotlarni himoya qiluvchi), Al-Mutakabbir (juda buyuk, juda ulug‘) kabi Allohgagina xos ismlarni odamlarga qo‘yish haromdir. Agar bu ismlarni bolalarga ism sifatida qo‘yishni xohlasak, oldiga "abd" (qul, banda) so‘zini qo‘yish kerak, ya’ni Abdulxoliq, Abdurahmon kabi. Yana islom ulamolarining fikricha, Allohning sifatlarini anglatuvchi ba’zi ismlarni odamlarga qo‘yish mumkin. Lekin bu sifatlar odamlarda ham bo‘lishi kerak. Masalan, Olim (biluvchi), Somi’ (eshituvchi), Basir (qo‘rquvchi), qodir (kuchi yetuvchi) kabi. Bunday ismlardan oldin ham "abd" so‘zini qo‘yish yaxshiroqdur.

Qayd etilgan


siddiqa  16 Aprel 2009, 07:38:27

 tug‘ilgan bola uchun qurbonlik qilishlik. Bunday qurbonlik qilish mustahabdir. Aqiqa qurbonligi farzand ne’mati uchun qurbonlik qilib, Allohga shukrona aytish demakdir. Islom olimlarining fikrlariga ko‘ra, aqiqa qurbonligi bolani balo-qazolardan va kasalliklardan saqlaydi. qiyomat kunida ham ota-onasiga shafoatchi bo‘lishiga sabab bo‘ladi.
       Ota-onaning farzand oldidagi burchlaridan biri vaqti yetganda o‘g‘lini sunnat qilish, yana biri vaqti yetganda uylantirishdir. O’g‘il bolalarni sunnat qilish Ibrohim payg‘ambarning hamda bizning payg‘ambarimizning sunnatlaridandir.
O’g‘il bolani sunnat qilishni payg‘ambarimiz bekorga belgilamaganlar. Hozirgi kunda shifokorlar tomonidan bu masala ham o‘rganilgan va uning inson salomatligi uchun foydali ekanligi aniqlangan, Tadqiqot natijalaridan ma’lum bo‘lishicha, musulmon erkaklarga turmushga chiqqan qizlarning og‘riqlari ozroq bo‘lgani belgilangan.Bolalarni sunnat qilish 7 kunlikdan boshlab 12 yoshgacha, balog‘at yoshiga qadar davom etishi mumkin, 12 yoshdan keyinga qoldirish to‘g‘ri bo‘lmaydi.

Qayd etilgan


siddiqa  16 Aprel 2009, 07:38:57

Islom mamlakatlarida sunnat qilish umuman sunnat to‘yida amalga oshiriladi. Hatto bola o‘zining sunnat to‘yini bilsin, deb sunnat ko‘pincha 7-12 yoshlari orasida qilinadi. Bu xil to‘ylarda mehmonlarga oshlar tortiladi, sunnat qilinayotgan bola uchun duolar qilinadi. Bunday shodiyona yig‘inlariga mehmonlar chaqirib osh tortish payg‘ambarimiz sunnatlaridandir. Payg‘ambarimiz ham 7 kunlik o‘g‘illari Ibrohimni sunnat qildirganlar, hayvon so‘yib, tanish-bilishlarini taklif etib osh tortganlar. Mehmonlarni siylaganlar hamda ortiqchalikka yo‘l qo‘yilmaydigan bunday to‘ylarni bizlarga ham tavsiya etganlar.
salomatlik, omonlik yoki bir narsaning yaxshi va xayrli bo‘lishini tilash demaqdir.
Musulmonlar bir-birlari bilan uchrashganlarida, "Assalomu alaykum" deb salomlashadilar. Salomdan so‘ng musulmonlar bir-birlarining qo‘llarini qisadilar, bunga "musofaha" deyiladi. Bularning ikkalasi ham dinimizda sunnat hisoblanadi.Salom bergan kishiga "Vaalaykum assalom" deb javob qaytarish farzi kifoya sanaladi. Chunki janobi Haq Qur’oni karimda shunday buyurgan: "Qachon sizlarga biron ibora bilan salom berilsa, sizlar undan chiroyliroq qilib alik olinglar yoki (hech bo‘lmasa) o‘sha iborani qaytaringlar" ("Niso" surasi, 86-oyat).
   Salomlashish eng yaxshi odatlarimizdan biridir. Uyda, mahallada, ish xoyida, yo‘lda, qaerda bo‘lmasin, bir musulmon qardoshimiz bilan uchrashsak, ularga salom berish diniy bir burchimizdir. Chunki payg‘ambarimiz "Oralaringizdagi ahillikni orttiruvchi narsani sizlarga aytaymi? Oralaringizda salom berishni keng tarqatingiz", - deb marhamat qilganlar.

Qayd etilgan


siddiqa  16 Aprel 2009, 07:39:21

Salom berish qoidalari quyidagicha:— turgan yoki yurib kelayotgan odam o‘tirgan kishiga salom beradi;
— oz odam ko‘pchilikka salom beradi; masalan, mahallada birdan ortik; odam bilan uchrashsak, biz ulardan oldin salom beramiz;
— yoshlar keksalarga salom beradilar, lekin keksalar ham yoshlarni salomga o‘rgatish uchun ularga salom berishlari mumkin;
— ikki kishi ko‘chada uchrashganda, avval salom beruvchi yuqori ko‘yiladi;
— boyligi, mulk va ne’mati ko‘p bo‘lgan odam avval salom beradi; me’roj kechasida payg‘ambarimiz Alloh bilan ro‘para bo‘lganlarida eng avval Alloh salom bergan;
— bir kishi jamoatga salom bersa, jamoatdagi bir kishi salomga alik olsa, yetarli hisoblanadi, jamoatning barchasi alik olishi zarur emas.

Qayd etilgan


siddiqa  19 Aprel 2009, 07:28:21

Dinimizga ko‘ra quyidagi holatlarda salom berilmaydi;
— namoz o‘qiyotgan odamga, namozini tugatmaguncha;
— Qur’on o‘qiyotgan odamga;
— va’z so‘zlayotgan imomga;
— xutba, va’z va Kur’on tinglovchilarga;
— azon aytayotgan yoki qomat tushirayotgan muazzinga;
— qimor o‘ynayotganlarga o‘yin vaqtida;
— ichkilik ichgan odamga ichayotgan vaqtda;
— g‘iybat qilib turgan odamlarga, g‘iybat so‘zlayotganda;
- dasturxonda osh yeyayotgan odamlarga salom berilmaydi, uning o‘rniga "Barakatli bo‘lsin" yoki "ovqatingiz mazali bo‘lsin" deyiladi.

Qayd etilgan


siddiqa  19 Aprel 2009, 07:28:44

Bir kishi orqali bizga yo‘llangan salomni ham "Vaalaykum assalom" deb qarshi olish lozim. Kim bo‘lmasin bizlar orqali birovlarga salom yo‘llasa, u salomni egalariga topshirishimiz zarur, chunki bu salom ham bir omonat sanaladi.
Bir kishining salomini olganda yoki salom berganda, bukilish, ta’zim qilish to‘g‘ri bo‘lmaydi. Dinimiz Allohgagina ta’zim qilishga buyuradi, odamning odamga ta’zim qilishini xohlamaydi. Payg‘ambarimiz ham: "Bir-biringiz bilan salomlashganda, bukilmang", -deganlar.
Kundalik hayotimizda salom o‘rnida ishlatiladigan so‘zlar ham bor. Masalan, esonmisiz, ahvolingiz qalay, xayrli tong, xayrli kech, safaringiz xayrli bo‘lsin, ko‘rishguncha kabilar. Bularni aytishning ham o‘ziga xos savobi bo‘lsa kerak. Bular millatimizga oid chiroyli so‘zlardir. Ularni ham unutmasdan har doim aytib turilsa ziyon qilmaydi, lekin salom baynalmilaldir barcha musulmonlarning mushtarak ishoratidir. Shuning uchun biron mamlakatga, biron yig‘ilishga berganda, eng avvalo salom beriladi, so‘ng so‘rashiladi. Salom barcha so‘zlardan avval keladi. Payg‘ambarimiz bir hadislarida "Salom kalomdan, so‘zdan avvaldir", -degan edilar.

Qayd etilgan


siddiqa  19 Aprel 2009, 07:29:02

       Bayram - shodlik demakdir.
Bayramlar odamlar hayotida alohida ahamiyatga ega. Ular jamoat orasidagi birlikni kuchaytiradi, qardoshlikni mustahkamlaydi. Hayit kunlari odamlar masjidlarga borishib, bir-birlari bilan ko‘rishib, oralaridagi do‘stlik va birodarlikni yangilaydilar. Islom dinida bayramlar hijratdan so‘ng boshlangan.
Payg‘ambarimiz hazrat Muhammad (SAV) Makkadan Madinaga ko‘chgan vaqtlarida Madina xalqi o‘tkazadigan ikki bayram bor edi. Janob Rasululloh ularga dedilar: "Alloh taolo sizning ikki bayramingiz o‘rniga ulardan ham xayrliroq ikki bayramni ehson sifatida bag‘ishladi. Bular Ramazon va qurbon bayramlaridir". Madina xalqi bu shodiyona xabarni payg‘ambarimizdan eshitgach, eski bayramlarini tashlab, yangi bayramlarni nishonlay boshladilar.
Payg‘ambarimiz hayit kunlarida dinimiz da’vatiga ko‘ra ertaroq uyg‘onishni, yuvinib, xushbo‘y atrlar surishni, eng yaxshi kiyimlarni kiyishni, ko‘chada yoki masjidda uchrashgan kishilarga ochiq yuzli bo‘lishni mustahsan va mustahab, deb ayttanlar, ya’ni bular savob ishlardir.

Qayd etilgan


siddiqa  19 Aprel 2009, 07:29:36

Ramazon hayitida namozdan avval nima qilib bo‘lsa katta masjidga borishni, qurbon hayitida namozni o‘qib tugatmaguncha hech narsa yemay  turishni mustahab deb qabul qilingan.
Anas bin Molikdan keltirilgan bir hadisga ko‘ra: "Payg‘ambarimiz (SAV) Ramazon bayramida bir necha xurmo yemaguncha namozga bormas edilar". Xurmo topilmay qolganda, uning o‘rniga asal, shakar kabi narsalarni tanovul qilish ham mustahab sanalgan.
Payg‘ambarimiz zamonlarida ba’zi kishilar ro‘zaning hayit namoziga qadar davom etishiga ishonishar, shuning uchun ham namozga qadar yeyishmas, ichishmas edi. Payg‘ambarimiz Ramazon hayitining birinchi kunida ro‘za tutilmasligini ko‘rsatish uchun namozdan avval xurmo yeganlar. qurbon hayitida namozdan so‘ng og‘iz ochganlar. Payg‘ambarimiz namozga hozirlangach, uydan musalloga, katta masjidga borar, namozdan shu yo‘l bilan qaytmasdan, qaytish yo‘lini o‘zgartirar edilar. Bundan maqsad ko‘proq odam bilan ko‘rishib, muborakbod etish edi

Qayd etilgan


siddiqa  19 Aprel 2009, 07:30:31

Hayit - shodlik kuni, shu tufayli odamlar uchun qiziqarli bo‘lgan va diniy jihatdan taqiqlanmagan ishlarni qilish mumkin. Har turli sport tadbirlari, bolalarni xursand qiladigan kulgili o‘yinlar, milliy, diniy, tarixiy ashulalarni kuylab ko‘ngil ochish kabi ishlarga ruxsat beriladi. Mana payg‘ambarimizning xotinlari Oysha onamizdan keltirilgan bir hadis:
- Bir qurbon hayiti kuni payg‘ambarimiz mening xonamga kirdilar. Shu vaqt xonada ikki qiz buas ismli asboblari bilan o‘ynab kuylashardi, Rasululloh dam olish uchun borib yotoqqa cho‘zildilar. Shunda otam Abu Bakr kirib keldilar. Ashula aytayotgan qizlarni ko‘rgach, baqirib berdilar: "Payg‘ambar uyida shayton mizmorlarimi, o‘yin qurollarimi?" Rasululloh otamning bu holini ko‘rgach, dedilar: "Ey Abu Bakr, ularga tegmang". Ya’ni ularga ruxsat berdilar.
- Bir hayit kuni Habashistondan kurashchilar kelgan edi. Ular qilich va qalqon bilan milliy kurashlar namoyish etishardi. Lekin hazrat Umar ularni quvlamoqchi bo‘ldi. Payg‘ambarimiz Umarga dedilar: "Ey Umar, ularga tegma!" Shundan so‘ng habash kurashchilarga: "Sizlar ishga kirishaveringlar", - dedilar. Ular masjidda o‘yinlarini va kurashlarini ko‘rsata boshladilar. Rasululloh mendan: "Ko‘rishni xohlaysanmi?" - deb so‘radilar. Men "Ha", degandim, Rasululloh bilan birga borib, ularning kurashlarini tomosha qildik.

Qayd etilgan