Nikoh bilan nikohsiz yashash o‘rtasida katta farq bor. Nikoh Alloh buyurgan savobli ish bo‘lgani holda, nikohsiz ikki kishining birga yashashi Alloh tomonidan qat’iy man etilgan va harom qilingan ish hisoblanadi. Nikoh dinga va millatga xizmatdir. Nikohsiz birga yashash o‘z nafsiga va shaytonga xizmatdir. Nikoh aziz dinimizni va millatimizni saqlaydi, nikohsiz yashash diniy va milliy mavjudlikni yeb tugatadi va bularning yo‘qolishiga sabab bo‘ladi. Shuning uchun Alloh nikohni farz, zinoni harom qilgan.
Nikoh har bir millatning negizidir. Nikoh tugasa, millat ham tugaydi. Bu bir ilohiy qonundir. Bolalar tug‘ilmasa, nasl davom etmasa, millat qanday qilib davom etsin?
Uylanishni istagan odam dini, millati va o‘z naslini davom ettirish uchun mas’uliyat olishni istagan fidokor kishidir. Uylangan odam o‘z nafsidan ko‘ra millat va dinini afzal ko‘rgan insondir.
Uylanish xalq oldida, guvohlar huzurida amalga oshiriladi. Uylanish yashirin bir ish bo‘lmay, aksincha, ochiq va sharafli bir ishdir.
Uylangan odamlar uylanishning diniy va milliy bir voqea ekanligini unutmaydilar. Bir-birlari bilan yaxshi yashaydilar. Kichkina masalalarni kuchaytirib muammoga aylantirmaydilar. qayg‘u va shodliklarini o‘rtoqlashib, bir-birlariga tayanch bo‘ladilar. Bir jon, bir tan kabi yashaydilar.
Inson hayotida turli voqealar bo‘ladi. Yorqin kunlar bo‘lganidek, yomg‘irli, bulutli va qorong‘u kunlar ham bo‘ladi. Mana shunday vaqtlarda ham sabr etish bilan oila hayotini davom ettirishga harakat qiladilar.

VI. Diniy bayramlarimiz

— Juma
— Ramazon va qurbon bayrami.
— Ashura kuni
— Rajab, Sha’bon va Ramazon oylari
— Rag‘oyib kechasi
— Meroj kechasi
— Baroat kechasi.
— Qadr kechasi
— Mavlud kechasi

Dinimizdagi eng ezgu kunlardan biri jumadir. Payg‘ambarimizning hadislarig ko‘ra juma hayit va Ashura kunlaridan ham azizrokdir. Juma kuni - musulmonlarning bayrami. Bu kuni ma’lum soatda jamoat bilan o‘qiladigan juma namozi bor. Eng kamida haftada bir marta masjidga borib bu namozni o‘qish, xutba tinglash musulmonlarga farzdir. Sababsiz juma namozini qoldirish katta gunoh sanaladi.
Juma kuni bolalarga sovg‘alar olish, ularni xursand qilish, muhtojlarga, yordam berish, qabrlarni ziyorat etish, g‘usl tahorati olib, yangi va toza kiyimlar kiyib masjidga borish, qardoshlar bilan ko‘rishish diniy odatlarimizdandir.
Juma ba’zi musulmon mamlakatlarida dam olish kuni hisoblanadi. Bundan maqsad odamlar juma namozida qatnashib bu ezgu kundan ulushlarini olsinlar demakdir. Lekin juma kuni yahudiylardagi shanba va xristianlardagi yakshanba kuni kabi bironta ishni bajarib bo‘lmaydigan kun emas. Juma kuni Juma namozi soatidan boshqa vaqtlarda ish qilish mumkin.
Payg‘ambarimizning hadislariga ko‘ra, juma kunida shunday bir soat borki, u soatda qilingan duolarni Alloh qabul etadi. Lekin bu soatning qaysi vaqt ekanligi ayon qilinmagan. Bundan maqsad musulmonlarni mumkin qadar kun bo‘yi ibodat qilishga, yaxshi va savob ishlarni ado etishga da’vatdir.

Odam Ato payg‘ambar juma kuni yaratilgan. Shuning uchun inson zoti yaratilgan bir kun ezgu kun deb qabul etilgan. Bu kunni e’zozlash, ibodat va duolar qilib, Allohga minnatdorchiligimizni bildirish har bir musulmonning vazifasidir.

Har bir millatda diniy va milliy bayramlar bor. Bizning dinimizda ham ikki diniy bayram bor. Ulardan birinchisi Ramazon oyidan so‘ng keladigan Iydi Fitr, ya’ni Ramazan bayramidir. Ikkinchisi islomiy oylarga ko‘ra Zulhijja oyining 9, 10, 11 va 12 kunlarida qarshi olinadigan Iydi Adho, ya’ni qurbon bayramidir.
Bayram kunlarida quyoshning chiqishidan taxminan bir soat keyin hayit namozini o‘qish vojibdir. Payg‘ambarimiz biron marta bo‘lsin hayit namozlarini qoldirmaganlar. Shuning uchun hayit namozini farz degan ulamolar ham bo‘lgan. Bizning hanafiy mazhabimizda hayit namozi vojib, hanbaliy mazhabida farzi kifoyadir.
Hayit namoziga ulgurmagan odam uning o‘rniga uyida ikki yoki to‘rt rakaat nafl namozi o‘qiydi.

Hayit namozlariga yugurib va shoshilib borish makruxdir. Yo‘lda yurgan vaqtda mumkin bo‘lsa takbir o‘qiladi. Lekin bu takbirlar Ramazon hayitida yashirin, qurbon hayitida oshkora, ovoz chiqarib o‘qiladi.
Payg‘ambarimiz zamonlarida hayit namozlari sajdagoxda, musallo - katta masjidda o‘qilardi. Hayit kuni xalq masjidga sig‘ishmagani uchun namozlar Madinadagi payg‘ambar masjididan 700 metr uzokdagi bo‘sh bir maydonda o‘qilar edi..
Payg‘ambarimiz avvalo hayit namozini o‘qitar, so‘ng o‘rinlaridan turib jamoatga va’z va nasihat so‘zlarini aytardilar. Hayit namozida qatnashuvchilarning soni ko‘p bo‘lgani uchun xotin-qizlar o‘tirgan tarafga payg‘ambarimizning tovushlari eshitilmasdi, shuning uchun Rasululloh (SAV) xotin-qizlar tomoniga ham borib ularga ham va’z aytar edilar.
Bayram namozidan so‘ng musulmonlar bir-birlarini hayit bilan qutlashib, uylariga qaytishardi.
Bayram kunlari ezgu kunlardir. Bu kunlarda qarindoshlar, tanish-bilishlar bilan ko‘rishish, gaplashmay yurgan odamlar bilan gaplashish, bemorlarni borib ko‘rish, mayyitlarni xayr duolar bilan esga olish savobli ishlardan va diniy odatlarimizdan sanaladi.

Islom taqvimining birinchi oyi Muharram oyidir. Bu oyning 10-kuni Ashura kunidir. Bu kun turli voqealar bilan bog‘liq bo‘lgani uchun islomiyatda hamda islomiyatdan avvalgi dinlarda qutlug‘ kun deb qabul qilingan.
Islom va dinlar tarixidagi ma’lumotlar bo‘yicha Ashura kuni bir qator voqealar yuz bergan.
Isroil o‘g‘illari Ashura kuni Fir’avnning zulmidan qutilib, shu kuni ro‘za tuta boshlaganlar. Musulmonlar ham ramazon ro‘zasi farz bo‘lgunga qadar shu ro‘zani tutib kelganlar. Ramazon ro‘zasi farz qilingach, Ashura kun ro‘zasi odamlarning ixtiyoriga qoldirilgan.
Nuh payg‘ambarning kemasi shu kuni to‘fondan xalos bo‘lgan. Yoqub payg‘ambar o‘zining o‘g‘li Yusuf bilan Ashura kuni ko‘rishgan. Yunus payg‘ambar o‘zini yutgan baliqning qornidan Ashura kuni qutulib chiqqan. Odam alayhissalomning tavbasi ham shu kuni qabul etilgan. Iso alayhissalom Ashura kuni o‘limdan qutulib osmonga ko‘tarilgan.
Duolar, tilaklar qabul etilgan hamda juda ko‘p balo-qazolardan qutulishga sabab bo‘lgani uchun Ashura bayrami qutlug‘ bir kun sanaladi.
Ashura kuni xohlagan odamlar ro‘za tutib savob oladilar. Shu kuni, ya’ni Muharram oyining 10-kunida yahudiylar ham ro‘za tutgani uchun payg‘ambarimiz "Sizlar Muharram oyining 9 va 10- kunlari ro‘za tutib, ularga muxolafat, ya’ni qarshilik qilingiz, ularga o‘xshamangiz", -deganlar. Shu ikki kuni ro‘za tutishni maslahat berganlar.
 

Rajab oyining birinchi juma kechasi Rag‘oyib kechasidir. Payg‘ambarimiz bir hadislarida shunday marhamat qiladilar: "Besh kecha bordirki, u kechalarda qilingan duolar qaytarilmaydi. Bu kechalar shuldir:
- Rajab oyining birinchi juma kechasi — Rag‘oyib kechasi;
- Sha’bon oyining 14/15-kechasi - Baroat kechasi;
- Payshanba kechasidan boshlanadigan juma kechasi;
- Ramazon hayiti kechasi;
- qurbon hayiti kechasi".
Alloh ma’nosiz va keraksiz biron narsani yaratmagay. Bu kun va kechalarning biz bilmagan juda ko‘p hikmatlari bor. Bu kechalarda imkonimiz boricha ibodatlarimizni, duolarimizni qilib, tavbalarimizni ko‘paytirishimiz, nojo‘ya va yomon ishlardan uzoq bo‘lishga intilishimiz zarur. Masalan:
- qilingan gunohlarga tavba qilinib, Allohdan avf so‘raladi;
- qazo namozlari o‘qiladi;
- muhtojlarga yordam ko‘rsatiladi, sadaqalar tarqatiladi;
- xatmlar va duolar bilan mayitlar xotirlanadi;
- hadyalar bilan bolalar xursand qilinadi;

- ota-ona, tug‘ishganlar, qarindoshlarni ziyorat qilinadi, telefon va xatlar orqali bu yaxshi kechalar bilan muborakbod qilinadi.
- o‘zimiz, oilamiz, bolalarimiz va barcha musulmon qardoshlarimiz uchun xayr-duolar qilinadi.

Rajab oyining 26/27-kechasi Me’roj kechasidir. Me’roj kechasida payg‘ambarimiz osmonga ko‘tarilib, Alloh bilan so‘zlashganlar, besh vaqt namoz shu kechada farz qilingan-Me’roj Allohga yaqinlikning eng yuksak darajasidir.
Me’roj payg‘ambarimizning eng katta mo‘‘jizalaridan biri sanaladi. Mo‘‘jiza payg‘ambarlikning shartidir. Allohga va payg‘ambarga ishongan kishi mo‘‘jizaga ham ishonadi.
Me’roj hodisasi quyidagicha bo‘lgan: Milodiy 621 yili bir kechasi payg‘ambarimiz namozdan so‘ng Ka’bada ibodat qilib turgan yoki Ka’ba devoriga suyanib o‘tirgan vaqtlarida Jabroil farishta kelib ul zotga shunday deydi: "Ey Muhammad, Alloh taolo hech kimga nasib etmagan sharafni sizga nasib qildi. Sizni huzuriga chaqiryapti". Shundan so‘ng Jabroil payg‘ambarimiz hazrati Muhammad (SAV)ni Ka’badan quddus shahridagi Masjidi Aqsoga yetkizadi.

Qur’onda bu voqea shunday bayon qilinadi: "(Olloh) bir kecha, O’z bandasi (Muhammad)ni -unga oyat-mo‘‘jizalarini ko‘rsatish uchun (Makkadagi) Masjidi al-Haramdan (quddusdagi) Biz atrofini barakatli qilib qo‘ygan Masjidi-al Aqsoga sayr qildirgan (barcha aybu nuqsondan) pok zotdir. Darhaqiqat, u eshitguvchi, ko‘rguvchi zotdir". ("Isro" surasi, 1-oyat).
Payg‘ambarimiz quddus shahriga, ya’ni Baytul muqaddasga borganlaridan so‘ng, Masjidi Aqsoda ikki rakaat namoz o‘qiganlar. Bu safarning shu yergacha bo‘lgan qismiga Isro deyiladi.
Shundan so‘ng payg‘ambarimizning osmonga chiqishlari boshlanadi. Jabroil farishta bilan osmonning 1-qavatidan 7-qavatiga ko‘tariladilar. 7-qavatdan so‘ng Sudratul Muntaha degan joyga beradilar. Bu yerga yetib kelgach Jabroil farishta payg‘ambarimizga shunday deydi: "Bizlardan har birimizning belgilangan bir chegaramiz bor. Mening chegaram shu yerda tugaydi, bundan ilgari borsam, halok bo‘laman. Siz Allohning mehmonisiz, Alloh sizni chaqirgan. Siz odamlarga rahmat bo‘larak yuborilgan bir payg‘ambarsiz. Siz borursiz".

Shunday deganidan so‘ng payg‘ambarimiz bilan Jabroil farishta ayrilishadilar. Payg‘ambarimiz bundan keyingi safarlari haqida shunday hikoya qiladilar: "Jabroil meni qoldirib ketgach, qo‘rqa boshladim. Shu vaqt Rabbimning ovozini eshitdim. Alloh menga shunday dedi: "Ey  Muhammad, men bilan so‘zlash!" "Men gapirishga biron so‘z ham topa olmadim. Lekin Alloh menga ilhom berdi va men shunday dedim!" Yo Rabbiy! Til bilan, jasad bilan, mol bilan qilgan ibodatlarimning barchasi ham sen uchundir". Alloh payg‘ambarimizga dedi: "Yo Rasululloh, salom va Allohning rahmati va barakoti senga bo‘lsin!" Men ham dedim: "Salom bizga va Allohning ezgu bandalariga bo‘lsin".Bu yuzma-yuz so‘zlashuvdan keyin Arshi A’loda, osmonning yuqori qavatida farishtalar bir ovozdan taniqli so‘zni o‘qidilar, Allohning borligi va birligiga, hazrati Muhammad Allohning bandasi va elchisi ekanligiga shohidlik keltirdilar. Namozlarda o‘qiladigan "Attahiyat" duosi mana shu - Alloh bilan payg‘ambarimizning so‘zlashuvidan kelib chiqqan bir duodir.