Umumiy bo'lim > Ro'za
Ro'zaning odob va ahkomlari
Muhammad Amin:
Вужуд с›имосси
Аллос› таолонинг рсза тстишдаги с›икматларидан бири, рсза билан инсон вужудининг кераксиз нарсалардан с›имосланишидир. Шубс›асиз, с›имос — дориÂдармонларнинг снг фойдалисидир. А сза танага сабр, очлик ва чансœосœни кстаришга одатлантирганидек, сœаршилик (иммунитет) ва сœувватни с›ам касб стади. А амазондан кейин бирон сœийинчиликка дуч келган тана, одатланиб сœолгани учун унга бардошли бслади. Бу маънода с›ам рсзанинг катта фойдалари бор.
Muhammad Amin:
Камбас“аллар ва очликдан слаётган сœашшосœларни хотирлаш
А сза машруълаштирилган буюк с›икматлардан бири — инсоннинг рсзаси давомида очликни с›ис стиб, мудом оч юрган камбас“ал ва сœашшосœларни хотирлаши ва уларга мес›ру шафсœатининг ортиб, садасœа сœилишидир.
А сза, с›адисда ворид бслганидек, очликни с›ис стган банданинг тазарруъ сœилиб, А оббисига дуо сœилиши учун машруълаштирилган. А асулуллос› соллаллос›у алайс›и ва салламга Макка тос“лари олтин с›олатда тасœдим стилди. Биросœ А асулуллос› соллаллос›у алайс›и ва саллам: «А оббим, мен бир кун оч, бир кун сса тссœ бслишга розиман. Агар оч сœолсам кснглим юмшайди ва Сени сслайман. Тссœ бслганимда сса Сенга с›амду санолар айтиб, шукроналар келтираман»— дедилар (Термизий 2270; Имом Ас›мад 21166, 22190). Инсон очликни с›ис стса Аллос›га слиниб, ёлборади.
А сзадаги с›икматлардан бири очликни с›ис стиш учун банданинг таомларни оз истеъмол сœилишидир. Шундагина унинг кснгли юмшайди, Аллос›га дуо сœилади, Аллос›ни зикр стади, Аллос› томон йсналади ва Аллос›нинг даргос›ида хоксорлик билан туради.
Талайгина одамларнинг с›озирги кунда ушбу очликни с›ис стмаётганларини ксрмосœдамиз. Чунки улар ифтор дастурхонига еб, ичиладиган турфа нарсаларни сœсйишиб, у билан сœоринларини тслдирмосœдалар. Бу с›ам етмаганидек, тунларини лаззатли таомларни ейиш билан стказиб, тонгдагина ейишдан тсхтамосœдалар. Бунинг осœибатида кундузлари давомида сœоринлари тссœ, рос›атÂфарос“атда ёки уйсœуда ёхуд шунга схшаш с›олатларда стиб, ифтор мас›алига етишмосœдалар. Уларнинг биронтаси сзининг рсзадор сканини с›ис стмаспти ва уларда рсза аломатлари ксринмаспти.
Маълумки, бундай с›олат сас›обалар ва биринчи салафлар с›аётида ксринмаган сди. Улар ифторда с›ам, сас›арликларида с›ам овсœатларни оз, сœоматларини тутиб турадиган даражадагина тановул сœилишар, шундай бслишига сœарамай кун бсйи диний ва дунёвий ишлар билан шус“улланишар сди. Шунинг учун с›ам уларда очлик ва сœийналиш аломатлари ксринар сди. Улар сса, бунинг савобини Аллос›дангина умид сœилишар сди. Бунинг хулосаси шуки, мусулмоннинг масœсади ейиш смас, балки, у тутган рсзасининг асари ва фойдалари бслиши учун амал сœилиши керак!
Muhammad Amin:
А сзанинг хоссалари
А сза бадан ибодати бслиб, унинг асоси рсзани очадиган нарсалардан воз кечишдир. А сзани очадиган барча нарсани тарк стиш банда билан А оббиси сртасида сир бслгани учун, рсза амали банда билан А оббиси сртасида тскис бслишига сœараб савоби с›ам катта бславеради. Буни ксплаб салаф уламолари таъкидлаб шундай деганлар: «А сза — банда билан А оббиси сртасидаги сирдир». «А сзани котиб фаришталар ёзмайдилар. Чунки инсон рсза тутса, уни Аллос›гина билиб туради». Зеро, сиз рсза тутсангиз с›ар бир с›аракатингиз ва васœтингизда сизни ким назорат сœилиб тура олади?! Аллос›нинг назоратидан бехабар одамгина хос›лаган ишини сœилиши, Аллос›дан сœсрсœмай (рамазон ойида) таом тановул сœилиб, шароблар ичиши мумкин. Аллос›га иймон келтирган банда сса сзини назорат сœилиб турган Зотнинг нигос›идан сœоча олмаслигини, сзини сœаттисœ назоратчи — А оббиси кузатиб турганини доимо ёдда тутади. Аллос› таоло айтди:
﴿الَّذِي يَرَاكَ حِينَ تَقُومُ وَتَقَلُّبَكَ فِي السَّاجِدِينَ﴾
«У сизни сзингиз (намоз учун) тураётган васœтингизда с›ам, сажда сœилгувчилар (намоз ссœувчилар) орасида (имом бслган с›олингизда намоз рукнларининг биридан иккинчисига) ксчаётган (васœтингизда с›ам) ксриб турар» (Шуъаро: 218, 219).
Агар банда Аллос›нинг кузатиб турганига иймон келтирган бслса, бу иймон уни с›ар замондагидек амалида холис бслишга ундайди ва бу ихлос йилнинг бошсœа ойларида с›ам давом стади.
Агар Аллос›нинг нигос›бон сканини билсангиз, рсзангизни бозорлар ва хонадонларда ошкор ва хуфёна с›имос сœилиб, уни бузадиган нарсаларни тановул сœилмасангиз, нега снди Аллос› с›аром сœилган гунос›ларга рамазон ойидан кейин сœсл урасиз?! Ахир Аллос› таоло бизга ёлс“он, тус›мат ва бошсœа тилга с›аром сœилинган гапларни, таносил аъзолари, сœсл ва бошсœа аъзоларга с›аром сœилинган амалларни с›аром сœилдиÂку?!
Аега рамазон ойидан кейин бу гунос›ларни сœилишга журъат стамиз?! Ахир рамазон ойида бизни кузатиб турган Зот, бизни бошсœа ойларда кузатмайдими? Шунинг учун с›ам мсъмин банда А оббисини доимо ёдда тутиши керак. Чунки Аллос›, банданинг сœалби сшириб турган барча нарсалардан огос›дир. Аллос› таоло бу с›асœда шундай дейди:
﴿وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ﴾
«Анисœки, инсонни Биз сратганмиз, (демак), унинг нафси васваса сœиладиган (съни кснглидан стган барча) нарсаларни с›ам билурмиз. — Биз унга жон томиридан с›ам ссœинросœдирмиз» (АŒоф: 16).
Muhammad Amin:
Иккинчи фасл: рсза ас›комлари
Аллос›га беадад с›амду санолар бслсинки, рсзага тааллусœли ас›комлар очисœ ва равшандир. Чунки рамазон рсзаси мусулмон с›аётида с›ар йили такрорланиб келади. Тасœводор бандалар сса, рамазон ойидан ташсœари Аллос›нинг катта савобларига сришиш илинжида кснгилли сларосœ нафл рсзалар с›ам тутадилар. Шунинг учун с›ам сслатиб стиш илинжида рсза ас›комларини сœиссœача тилга олмосœчимиз.
Muhammad Amin:
Аввало, тутиш зарурий (фарз) ва нафл бслган рсзалар.
Тутиш зарурий бслган рсза, Исломнинг фарзлари ва рукнларидан биридир. Бу рсзани рамазон ойида тутилади. Бошсœа рсзалар сса нафл — кснгилли тутилган рсзалардир. (Аллос› таоло айтди):
﴿فَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْرًا فَهُوَ خَيْرٌ لَهُ﴾
«Бас, ким сз ихтиёри билан зиёда схшилик сœилса, сзига схши» (Басœара: 184).
А сза тутишнинг зарурлиги ва фарзлигига далил, Аллос› таолонинг ушбу остидир:
﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ﴾
«Ай мсминлар, тасœволи кишилар бслишингиз учун сизлардан илгари стганларга фарз сœилингани каби сизларга с›ам (саносœли кунларда) рсза тутиш фарз сœилинди» (Басœара: 183).
А асулуллос› соллаллос›у алайс›и ва саллам: «Ислом беш нарсага асосланган»— деб беш нарса ичида рамазон ойи рсзасини с›ам санаб стдилар (Имом Бухорий 7, 4153; Имом Муслим 20, 21; Термизий 2534; Аасоий 4915).
А сза фарз ёки нафл бслишидан сœатъий назар, субс›и содисœдан то сœуёш ботгунича рсзани очадиган барча нарсалардан тийилиш, демакдир. Бу тийилиш балос“ат ёшига етган одам — мукаллаф учун фарздир. Мукаллаф бслмаган мажнун ва балос“ат ёшига етмаган ёш болаларга рсза тутиш фарз смасдир. Шунингдек, рсзанинг шартларидан бири бслган мусулмонликка мушарраф бслмаган кофирнинг с›ам, рсза тутиши фарз смасдир.
Демак, рсза мукаллаф мусулмон — балос“атли, осœил ва кучли одамгагина фарздир. Бу с›укмдан мусулмонлик кофирни, кучли одам бемор ва бошсœа узрли инсонларни, гарчи охирги иккисига сœазосини тутиб бериш ёки фидс беришлари фарз бслсада, чисœариб ташлайди. (Яъни кофир, ишончли мутахассис докторлар тарафидан рсза тутишлари сос“лиги ёки с›аётига рас›на соладиган беморлар ва шариат тарафидан рсза тутмасликлари белгилаб сœсйилган инсонлар рсза тутмасалар бславеради. Мутаржим изос›и).
Navigation
[0] Message Index
[#] Next page
[*] Previous page
Go to full version