To’ng’iz uy chuchqalaridan nisbatan katta boshi, qoziq tishlari, uzun tirnoqlari va yaxshi rivojlangan tanasining old tomoni bilan farq qiladi. Tana uzunligi 180, balandligi 100-105sm yetadi. Nar to’ng’izlar tana og’irligi 220-240, ur’gochilariniki 100-120kgga yetadi. Tanasi dag’al yung bilan qoplangan. O’zbekistonda tog’ tizmalarida, Sirdaryo, Amudaryo, Zarafshon va Surxandaryo bo’yidagi to’qaylarda uchraydi. To’ng’iz ko’chmanchi bo’lib, ko’chish davrida tog’oldi hududlarda, vohalarda, hatto Qizilqumning markaziy qismlarida ham paydo bo’ladi. To’ng’iz cho’lli tog’larda yoki buloqlar bor bo’lgan qumlar orasida oylab yashaydi. To’ng’izning yoqtirgan joylari bu - suv havzalari bo’yidagi to’qaylar, qamishzorlar va tog’ o’rmonlaridir. Mevalar pishganda keng bargli o’rmonlarga tushadi. To’ng’izlar oila yoki tuda bo’lib yashaydi. Tudada ur’gochi, yosh chuchqachalar va bir yoshdagi yosh to’ng’izlar uchraydi. Yoshi katta nar to’ng’izlar alohida yashaydi. Ular ko’payish davrida tudalarga qo’shiladi. Yozda kechki payt va tunda o’tlashadi. Kunduzi to’ng’izlar daryolar va ko’llar bo’yidagi balchiqlarga yotib, dam oladi. Qishda esa kunduzki hayot tarzini olib boradi. To’ng’izlar oziqasi yil fasli va joyiga qarab turli xil bo’ladi. Daryo bo’yida to’ng’izlar qamishlar ildizlari, to’qaylarda o’simlilar poyasi bilan oziqlanadi. Bug’doy, guruch, tarvuz va qovun, kartoshka va no’xat pishib yetilganda dalalar va tomorqalarda uchratish mumkin. Chigirtklar ko’p bo’lganda, to’ng’izlar ular bilan oziqlanadi. Qulay vaziyatda baliq va o’laksa bilan oziqlanishi mumkin. To’glarda bahor va yoz boshida to’ng’izlar o’tlar ildizlari, poyalari va barglari bilan oziqlanadi. Keyinroq o’rik, olma, olcha, yong’oq va pista ist’emol qiladi. Mart-aprel oylarida 3-4 ta chuchqa bolalari paydo bo’ladi. Chuchaqachalarni onasi bor oz vaqtidan keyin uyasidan olib ketadi. Daslabki ikki-uch hafta ular sut bilan oziqlanishadi. Keyinchalik o’simlilar bilan ham oziqlana boshlashadi. Ular 2,5-3 oy sut bilan oziqlanishadi. Chuchqachalar tez o’sib, kuzga kelib tana og’irliklari 20kgga yetadi.
