ААВОИЙ ВИЛОЯТИ - ЎзА таркибидаги вилост. 1982 й. 20 апр.да Бухоро ва қисман Самарқанд вилостлари ҳудудларидан ташкил стилган. 1988 й.да маъмурий бирлик сифатида тугатилиб, 1992 й. бошида қайта тикланди. Шим. ва шим.-шаркдан Қозоғистон, жан.-шарқдан Жиззах, Самарқанд, жан.дан Қашкадарё, жан.-ғарбдан Бухоро вилостлари б-н чегарадош. Майд. 111,0 минг км2. Аҳолиси 802,3 минг кишига сқин (2003). А.в. таркибида 8 қишлок тумани (Конимех, Аавбаҳор, Аавоий, Аурота, Томди, Учқудук, Хатирчи, Қизилтепа, 5 шаҳар (Зарафшон, Қизилтепа, Аавоий, Аурота, Учқудуқ), 8 шаҳарча (Конимех, Лангар, Маликработ, Мурунтов, Тинчлик, Шалқар, Янгиработ, Ғозғон) ва 53 қишлок фукаролари йиғини бор (2003). Маркази — Аавоий ш.
Табиати. А.в.нинг ҳудуди табиий шароитига ксра, 3 қисмга бслинади: вилостнинг шим.-ғарбий қисмини Қизилқум чсли сгаллаган — бу ерда берк ботиқлар (Карақота, Мслали, Мингбулок), сол қумли текисликлар ва қолдик тоғлар (Овминзатоғ, Етимтоғ, Бскантов, Томдитов ва ҳ.к.) бор; жан.-шарқий қисмини Аурота тоғ тизмаларининг ғарбий қисми паст ва сртача баландликлардаги тоғлар (Қоратоғ, Октоғ ва б.) ҳамда тоғлараро ботиқлар (Аурота ботиғи ва б.) сгаллаган; Зарафшон дарёси воҳасининг срта қисмида вилостнинг пахтачилик зонаси срнашган. А.в.даги тоғлар, асосан, силур, девон, тошксмир, бур, палеоген, неоген даврлари жинсларидан тузилган. Текислик ва қумликлар тсртламчи геологик даврдаги комплекс табиий омиллар таъсирида сзгарган. Мурунтовда олтин, Овминзатоғ шим.да графит топилган. Вилостда вольфрам, фосфоритлар, кваря қуми, яемент, оҳактошнинг захиралари мавжуд. А.в.да минерал шифобахш, шср ва ер ости чуқур сув захиралари аниқланган. Чунончи, Томдибулок, Қарақота, Чингилди атрофларидан топилган сувлардан хсжаликда кенг фойдаланилмоқда. Вилост сейсмик жиҳатдан 7 балли зилзила зонасига киради. Қизилкум чсли туфайли иқлими кескин континентал чсл иқлими: ёзи узоқ, қуруқ. иссик, июлда сртача т-ра 27,2—29,6°, кумда офтобда т-ра 60—70° гача кстарилади. Янв.да сртача т-ра — 1,9° дан —0,6° гача. Чсл ва сйловларда, воҳаларда иқлим сртача. Ағин, асосан, баҳор ва қишда ёғади. Йиллик ёғин 125—282 мм. Вегетаяис даври 177—212 кун. А.в.нинг асосий сув манбаи — Зарафшон дарёси. Зарафшондан Конимех канали чикарилган. А.в.ни сув б-н таъминлашда Қуйимозор, Тсдаксл сув омборлари, Конимех каналининг аҳамисти катта. Вилостнинг шим. ва ғарбий катта қисми ксчма қум барханлари, унда-бунда учрайдиган гилли чсллардан иборат. Астрагал, шувок, шсра, исирик, қамиш, зарпечак, саксовул, юлғун, ва б. чсл ссимликлари ссади. Чсл тупроқларида чиринди кам, оҳак, гипс, срувчи тузлар ксп. Чсл ссимликлари, айниқса, шсра, шувоқ кабилар қораксл қсйлари ва б. моллар учун озуқа бслади. Букантовда ва Мингбулоқ ботиғида қобон, бсри, чисбсри, тулки, узун думли мушук, чсл мушуги, бошқа ерларда малла юмронқозиқ, каламуш, сичқон, суғур, сассиқксзан, жайрон, калтакесак, турли хил илонлар, тошбақа, қушлардан тувалоқ, қорабовур, олабовур, қирғовуллар, қарға, ҳакка, мусича, чумчуқ учрайди.
Қизилқум чслида пастак ксҳна тоғлар, Мингбулоқ ботиғи, шунингдек, Қарақота ҳавзаси, шсрхок текисликлар ва пастликлар, қатор қум тепалари алоҳида манзара кашф стган. Яйловларда чорва боқилади. Саксовул, қандим, черкез, сингрен, оқпечак, селин, сфемер ва шсралар чорва моллари учун озуқа.