Buyuk Marg'iloniylar + Marg'ilonning mashhur kishilari

AbdulAziz 22 Iyun 2010, 15:09:22

Qayd etilgan

AbdulAziz 22 Iyun 2010, 15:13:59

МАА ҒИЛОААИАГ БУЮК УЛАМОЛАА И

Қадимдан Марғилон сзининг юксак илмий ва маданий салоҳисти билан шуҳрат топган шаҳар ҳисобланади.

Юксак исломий билимларнинг камол топишида ахлоқий қадристларимизни снада юксалишида Марғилон олимларининг беқиёс хизмати бор.

Ҳамма замонларда ҳам ҳар бир халқнинг фахри унинг олимлари бслиб келган. X асрдаёқ бу ксҳна шаҳар Фарғона водийсининг йирик савдо ва маданист марказларидан бири саналган. Марғинонийлар номи билан танилган олимлар, фақиҳлар сулоласи нафақат Мовароуннаҳрда, балки бутун ислом оламида илм тараққиётига улкан ҳисса қсшганлар. Шаҳримиздан етишиб чиққан фақиҳ олимлар сулоласи намоёндаларидан "œАбдул-азиз ибн Абдураззоқ ибн Абу Ааср ибн Жаъфар ибн Сулаймон Марғиноний (вафоти 1084 йил), Али ибн Абу Бакр Марғиноний (вафоти 1197 йил), Абу Ҳафс Аизомиддин Умар Марғиноний (вафоти 1203 йил), Абул Маҳосин Заҳириддин ал-Ҳасан ибн Али ибн Абдулазиз Марғиноний (вафоти 1203 йил) номларини сслаб стиш жоиз.

Улар ичида Абдул-азиз Марғинонийнинг муфтий бслиб танилган олтита сғилларидан манбааларда Абул-Хасан Заҳириддин Али ибн Абдул-азиз ва Шамсул аимма Маҳмуд Абу Жандий (вафоти 1112 йил) номлари зикр стилган. Унинг сғли ва шогирди Ҳасан ибн Али Заҳириддин ал-кабир лақаби Абул-Маҳосиндир. У зотнинг тсртта асари машҳур бслиб улар «Ақзис» (Масалалар), «Фатво», «Фавоид» (Фойдалар) ва «Шурут» (Шартлар) деб номланади. Қслёзма нусхалари бизгача етиб келган. Шуниси диққатга лойиқки, Абдул-азиз Марғиноний «Ҳидос» муаллифи Бурҳониддин Марғинонийнинг устозларидан бири бслганлар."

Qayd etilgan

AbdulAziz 22 Iyun 2010, 15:16:09

"œАна шундай фақиҳ — аллома юртдошларимиздан сна бири Бурҳониддин Маҳмуд ибн ас-садр ас-саид Тож ад-Дин Аҳмад ибн ас-садр ал-кабир Абд ал-азиз ибн Умар ибн Маоз ал-Бухорий ал Марғинонийдир. У ҳанафис мазҳабига доир фиқҳий асарларда «Бурҳон ад-Дин», «Бурҳон ал-Ислом», «Садр ал-Ислом», «Садр ад-Дин», «Абу ал-Маъолий» номлари остида зикр қилинади. Туғилган санаси 1156 йил. Унинг «Ал Муҳит ал-Бурҳоний», («Далиллар қсрғони») номли 11 жилдли асарлари мавжуд. Бу асар ҳозирги кунимизга қадар Ҳиндистондаги Девбанд мадрасасида, Мисрдаги Ал-Азҳар университетида, Истанбулдаги ҳуқуқшунослик, фикҳшунослик олий сқув муассасаларида дарслик сифатида фойдаланади. Бурҳон ад-Дин Маҳмуд ибн ас-Садр ас-Саид оиласи «Бани Маоз», «Бани Умар ибн Марвон» номлари билан танилган. Яъни бу силсила бешинчи Халифа деб сътироф стилган. Умавий халифалардан снг адолатлиси бслган. Умар ибн Абдул-азиз ибн Марвон (вафоти 101 йилга) бориб тақалади. У машхур «Ал-Ҳидос» асарининг муаллифи Бурҳониддин ал-Марғинонийга устозлик қилган. Бурҳон ад-Дин Маҳмуд ибн Садр ибн ас-Саиднинг оиласи иккинчи томондан машҳур Салжуқ султонларидан бири саналган, Хуросон ҳокими бслган султон Санжарга сқин бслган. Бу оила «Садр» унвонига сазовор бслиб Бухорода ҳокимлик даражасигача етган."

Машҳур олимлардан сна бири Абу ар-А аҳим ибн Имомиддин ал-Марғинонийдир. Манбаларда у зот «Китоб усул ал-искон фисал аҳком» номли асар муаллифи сифатида ксрсатилади. Олимга замондош бслган Ҳожа Исомиддин ал-Марғиноний ас-Самарқандий ҳам сзининг ахлоқ одобга доир асарлари билан сътибор топган.

Qayd etilgan

AbdulAziz 22 Iyun 2010, 15:16:41

Кейинги икки аср (XIX-XX) асрлар мобайнида Марғилонда сшаб стган ислом дини тараққиёти учун улкан ҳисса қсшган олимлар сафига қуйидаги муборак исмларни қсшиш мумкин:

Муҳаммадюсуфхон Марғиноний «Хонақойи Ҳазрат Домла» (1836-1917 йил) Улуғ мутасаввуф шариъат ва тариқат илмларининг билимдони сифатида танилганлар. Баъзи қслёзмаларда «Мавлоно», «Ориф раббоний», «Устози кулл», Қутб, «Соҳиби илми ладун» дес таърифланган. Марғилондаги «Хонақоҳ» мадрасасида мударрислик вазифасида ишлаб ксплаб, шогирдлар ва муридларни тарбислаб, етиштирганлар. Бу зотлар сз навбатида шаҳардаги мусафоо диний муҳитни тадрижий суратда сз маромида сақлаб давом стиши учун беқиёс хизматлар қилганлар. У киши «Хазин» тахаллуси билан ижод қилганлар.

Мирҳайдар Домла Марғиноний (вафотлари — 1914 йил) Тасаввуф тариқатининг ксзга ксринган йирик вакили. Фазилатли шайх «Ҳожа Форсо» мадрасасининг мударриси. Ксплаб муридлар тарбислаганлар. Уларни маънавий камолот сари етаклаганлар. «Толий» тахаллуси билан бир қанча ахлоқий, ирфоний мазмундаги ғазаллар ёзганлар. 1911 йили вафот стганлар. Марқадлари «Ҳожа Форсо» қабристонида.

Мирхалил Марғиноний (вафотлари — 1922) «Ҳазрат Бухорий Домла» «Бухор Домла» номи билан машҳур бслган бу зот. Марғилондаги «Чуқур мадраса»да мударрислик қилганлар. Манбаларда ксрсатилишича бу мадрасада юзта ҳужра бслган. Шариъат илмининг беназир олими бслган бу аллома узоқ вақт Бухоройи шарифда таълим олганлар. Хабарларда айтилишича, мадрасадаги таҳсилларини тамомлаб Марғилонга қайтаётган-ларида, Бухоро мударрислари «Бу йигит Бухоронинг срим илмини сзи билан Марғилонга олиб кетди» деб баҳо беришган. Сснги даврда шаҳримизда муқтадолик қилган ксплаб уламоларнинг устози ҳам Мир Ҳалил Марғинонийдир. 1921 йили вафот стганлар.

Qayd etilgan

AbdulAziz 22 Iyun 2010, 15:17:18

Хсжажон Қози Домла — А ожий Марғиноний (1834-1918) Марғилоннинг қози калони Фарғона водийси Бош қозиси (қози юл қуззот) қирқ йил қозилик мансабида турганлар. Тасаввуфнинг Маломатис мазхабига мансуб бслганлар. Ўн минг мисрадан ортиқ назмий асарлари сақланиб қолган. Хаёти ва фаолистларига доир бир қанча илмий ишлар ва тадқиқотлар қилинган.

Абдулҳамид Махдум Марғиноний 1887-1950. Буюк олим, муфассир, шариъатнинг толмас ходими. 1943 йили қатағон йилларида ёпилиб қолган «Хонақоҳ» жоме масжидининг қайта очилишида шижоат ксрсатган. Ўшандай қийин, нозик замонда «Хонақоҳ» масжидида имом-хатиб вазифасида туриб дин равнақи учун ксп хизмат қилган зотдир. Шоҳимардон қишлоғидаги Ҳазрати Али масжиди ва мозорини қайта тиклашга катта хисса қсшганлар. Устозлари Хонақойи Ҳазрат Домла. Қабрлари Оқ масжид қабристонида.

Фозилжон Махдум Марғиноний Сулаймон хсжа сшон сғиллари 1878 йили туғилганлар. Беназир фақих-олим. Баён илмида теран мулоҳазага сга аллома. Ўша даврда Бухоро амири томонидан таъсис стилган «Даҳск» («Ўндан бир») мукофотини олишга мушарраф бслганлар. Лайғамбаримиз Муҳаммад С.А.В. туғилишларига бағишлаб ёзилган Имом Барзанжийнинг «Мавлудун наби» китобини сзбек тилида шарҳлаб «Фатҳул вадуд ´ала шарҳил Мавлуд» номли китоб ёзганлар. Шунингдек «Қуръон тафсиридан бир шингил» деган рисола тасниф стганлар. 1955 йил 17 апрель куни вафот стганлар.

Qayd etilgan

AbdulAziz 22 Iyun 2010, 15:17:54

Ҳолмуҳаммад қори Мулла Соҳиб сғиллари (1856-1939) Шариъат илмининг етук билимдони. Тасаввуф тариқатининг ксзга ксринган вакили. Ксзлари аъмо бслишига қарамай йирик олим даражасига етишганлар. Ҳеч ким еча олмайдиган қийин, чигал масалаларни ул зот осонгина ҳал стар, мазкур масаланинг жавобини каромат билан қайси китобнинг қайси саҳифасида мавжуд сканлигини айтиб берар сдилар. Кишининг кснглидаги гапни билиб турганлар. Марғилондаги юзта ҳужраси бслган чуқур мадрасада мударрислик қилганлар. Халқ орасида «Қори домла» номи билан машҳур сдилар. Ксплаб шогирдлар тайёрлаганлар. Уларнинг ксплари йирик олим бслиб етишганлар. Асли «Аввал» нинг дамкслидан бслган, Мадинаи Мунавварада истиқомат қилган мутасаввуф олим шайх Закариё Ҳолмуҳаммад Қоридомланинг шогирдларидан сди.

Абдусамад Охунд Марғиноний (вафотлари 1973 йил 5 декабрь) етук олим, ирфон соҳиби «Қоил» тахаллуси билан снлаб насиҳат мазмунидаги ғазаллар, мухаммаслар битган. У киши таърифларида ҳақиқатдан баҳра олган зот сдилар дес баҳо берилади.

Абдулазиз қори Болтабой сғли (1901-1982 йил) сз даврининг тариққийпарвар олимларидан бири. Диний ва дунёвий илмларнинг етук билимдони. "œҒолиб" тахаллуси билан ахлоқий ва диний мазмунда ксплаб шеърлар ёзганлар. Кспгина қимматли маълумотларни сзида мужассам стган «Аасаб» номли китоб таълиф қилганлар. Аллоҳ таолонинг гсзал сифатларини таърифлаб "œАсмои ҳусно" номли китоб сратдилар.

Qayd etilgan

AbdulAziz 22 Iyun 2010, 15:18:32

Булардан ташқари сна шаҳримиздан ксплаб илм аҳллари етишиб чиқдилар. Улар сафига қуйидаги исмларни қсшиш мумкин:

Мадаминжон Охундада (вафотлари 1969 йил) — Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари диний назоратида масъул вазифада ишлаганлар.

Умрзоқ қоридомла (вафотлари 1970 йил) — Қирғизистон А еспубликаси мусулмонлари диний идораси раиси бслиб ишлаган.

Аҳмаджон Охундада (вафотлари 1959 йил) — шариъат илмларининг пухта билимдони, ксплаб уламоларнинг устози. Ўз даврининг снг етук олимларидан бири деб сътироф стилган зот.

Мушаррафхон Охундада (вафотлари 1962 йил 23 сентсбрь) — етук уламо, фақих. Ксп йиллар давомида шаҳардаги «Хонақоҳ» масжидида имом-хатиб вазифасида ишлаганлар.

Qayd etilgan

AbdulAziz 22 Iyun 2010, 15:19:05

Ауриддин Махдум (вафотлари 1963 йил 17 март) — исломий билимларнинг беназир олими, жонкуср тарғиботчиси. Кспгина олимларга устозлик қилган зот.

Ҳошимжон Махдум (вафотлари 1972 йил) — сз даврининг мсътабар уламоларидан саналганлар. Шариъат ҳукмлари, исломий билимларнинг толмас тарғиботчиси бслиб келганлар. 60 йилларнинг охири 70 йилларнинг бошида «Тут таги» масжидида имом-хатиб бслганлар.

Абдуллажон Махдум (1900-1994йил) — Халқ орасида «Махдумдада» номи билан шуҳрат қозонганлар. Улуғ олим, фақих ҳадис илмининг пухта билимдони. Исломий билимларнинг жонкуср тарғиботчиси. Узоқ йиллар «Тут таги» масжидининг имом-хатиби бслиб ишлаганлар. Диний ахлоқий мазмундаги жуда ксп масалалар ижодкори «Хсжа Агиз» масжидининг қайта очилишига сабабчи бслганларидан бири.

Qayd etilgan

AbdulAziz 22 Iyun 2010, 15:19:37

Хабибулло қори (вафотлари 1977 йил) — етук олим, шариъатнинг фидойи тарғиботчиси. Шаҳардаги «Хонақох» масжидининг имом-хатиби вазифасида узоқ йиллар фаолист ксрсатганлар.

Абдул Ҳаким қори — забардаст олим, ислом тарихи ва фиқх илмининг пухта билимдони ксплаб етук олимларнинг устози.

Орифжон қори (вафотлари 1993 йил) — шариъатнинг толмас ходими исломий билимларнинг мукаммал билимдони. Ксплаб олимларнинг устози. «Хонақоҳ» масжиди ноиби имоми.

Собир қори — қирқ йилдан буён шаҳардаги «Хонақоҳ» марказий масжидининг имом-хатиби. Ислом динининг сз маромида, тадрижий суратда ривожланиб боришига катта хисса қсшган шариъатнинг толмас ходими. Фарғона вилостининг Бош имом-хатиби, Ўзбекистон Мусулмонлари диний идорасининг вилостдаги вакили вазифасида ишлаганлар.

Qayd etilgan

AbdulAziz 22 Iyun 2010, 15:20:21

Зокиржон қори (вафотлари 1989 йил 25 октсбрь, 103 ёш) — сз даврларининг снг етук олимларидан бири. Узоқ йиллар Фарғона шахридаги Марказий масжидда имом-хатиб бслиб ишлаганлар.

Абдураҳмон қори (вафотлари 1998 йил 1 снварь) — етук олим, фақиҳ, шариъатнинг толмас ходими. Фарғона вилости Бош қозиси, Мусулмонлар диний идорасининг Фарғона вилостидаги вакили вазифаларида ишлаганлар.
«Имони Муфассал» номли рисола муаллифи.
"œТасхили зарурий" китобини сзбек тилига сгирган олим.

Умаржон қори (вафотлари 2000 йил) — Ўзбекистон мусулмонлари диний идорасининг Фарғона вилостидаги вакили нуктадон фасиҳ олим.

Qayd etilgan