ABU ROFI’NING O’LDIRILISHI

Xaybar yahudiylarini musulmonlarga qarshi urush qilishga undab, qutqu solib yuradigan ularning boshlig‘i Abu Rofi’ edi. Hijoz ahlining savdogari deya nom chiqargan bu shaxs mol-mulkini qayerga qo‘yishni bilmaydigan darajada boy va hammaga hukmini o‘tkazadigan nufuzga ega edi. Payg‘ambar alayhis-salom mana shu xavfli kimsani o‘rtadan ko‘tarib tashlashni taklif etdilar. U kishining taklifini amalga oshirishga Hazraj qabilasidan Abdulloh ibn Atik boshchiligidagi besh kishi talabgor bo‘ldi. Bu bilan ular Avs qabilasidagi qarindoshlari Islomning ashaddiy dushmani Ka’b ibn Ashrafni o‘ldirib erishgan savobga yetishishni ko‘zlashdi.
Bu ikki qabila rasulullohning topshiriqlarni bajarib faxrlanar, buni o‘zlariga Olloh taoloning iltifoti deb bilshshar edi. Avs qabilasi rasulullohning biron topshirig‘ini bajarsa, Hazraj qabilasi ham ulardan orqada qolmaslikka tirishardi. Payg‘ambar alayhis-salom din dushmani Abu Rofi’ni o‘ldirishga otlanganlarga yosh bolalar va ayollarga tegmaslikni alohida tayinladilar. Musulmonlar Xaybarga yetib kelgach, Abdulloh hamrohlariga: "Sizlar shu yerda tura turinglar, men darvozabonga yaxshi gapirib ichkariga kirib olishga urinib ko‘ray", dedi-da, darvoza yaqiniga kelib xuddi hojatga o‘tirgandek choponini yopinib oldi.

Odamlar darvozadan uzluksiz kirib-chiqib turishardi. Abdullohni tanib qolgan darvozabon: "Ichkariga kirsang tezroq qimirla, hozir darvozani yopaman", dedi. Abdululloh ichkariga kirib ko‘zdan pana joyga yashirindi. Darvozabon uyquga ketgach, qochishi oson bo‘lishi uchun darvozani ochib qo‘ydi. Shundan keyingina Abu Rofi’ning uyiga yo‘l oldi. Yahudiylarning boshlig‘i bir necha eshikdan kiriladigan ichkaridagi qorong‘i uyda dam olayotgan ekan. Abdulloh har bir eshikni ehtiyotkorlik bilan ochib kirgach tambalab qo‘ydi. Xona haddan tashqari qorong‘i bo‘lgani uchun Abdulloh hech narsani ilg‘ayolmay qoldi va noiloj ovoz chiqarib uy egasini chaqirishga majbur bo‘ldi.

Abu Rofi’ yotgan joyida: "Kim?" dedi. Abdulloh ovoz chiqqan tomonni tusmonlab qilich urdi, biroq mo‘ljali xato ketdi. "Bu ibn Abu Atikning ovozi", dedi Abu Rofi’ning xotini. "Madinada yurgan ibn Abu Atik shu paytda bu yerda nima qiladi, esipast", dedi Abu Rofi’. Abdulloh ovozini o‘zgartirib: "Bu qanday ovoz bo‘ldi, ey Abu Rofi’", dedi. Shunda Abu Rofi’ onang o‘lgur, menga kimdir qilich sermadi, dedi. Abdulloh yana bir urdi. Bu gal ham xato hiddi. Keyin aylanib o‘tib, xuddi yordamga kelayotgandek unga yaqinlashdi va chalqancha tushib yotgan Abu Rofi’ni ko‘rdi. Oyoq uchida yurib bordi-da, uning qorniga zarb bilan qilich urdi. To uydagilar nima bo‘lganini anglab yetguncha xonadan chiqib qochdi, lekin ko‘zi xiraligi xalal berib, zinadan tushayotganda yiqilib oyog‘i sindi. Abdulloh sallasi bilan oyog‘ini sirib bog‘ladi-da, hamrohlari turgan yerga shoshildi. "Tezroq bo‘linglar, Abu Rofi’ o‘ldirildi", dedi u sheriklarini shoshiltirib. Ular shu zahoti yo‘lga chiqib, eson-omon manzillariga yetib olishdi. Payg‘ambar alayhis-salom Abdullohning jarohatlangan oyog‘ini bir necha bor silagan edilar, og‘riq bosilib, ko‘rmagandek bo‘lib ketdi. Ollohning irodasi bilai din yo‘lida, payg‘ambar alayhis-salomning roziligiga erishish umidida har qanday qiyinchilikka tayyor turgan bu zotlardan Xudo rozi bo‘lsin va ularni ham rozi qilsin.

QO’SHIN YUBORISH

Ka’b o‘ldirilgach, yahudiylar uning o‘rniga Usayir ibn Rizomni o‘zlariga boshliq qilib saylashdi. U hokimiyatni qo‘lga kiritgach: "Men shu paytgacha Muhammadga hech kim qilmagan karomatlarni ko‘rsataman. G’atafon qabilasini unga qarshi oyoqqa turg‘izaman", deya qasam ichdi. Payg‘ambar alayhis-salom vaziyatni kuzatib kelishga yuborgan odam yahudiylarning fe’li aynab, bir-birlarini musulmonlarga qarshi qayrab yurishganini, urushga qizg‘in tayyorgarlik ketayotganini bilib keldi. Rasululloh Hazraj qabilasidan Abdulloh ibn Ravoha boshchiligada ansorlardan o‘ttiz kishini Usayirni Islom diniga da’vat etish uchun yubordilar.
Musulmonlar Xaybarga borib, Usayirga uchrashdilar va maqsadlarini aytdilar. Ikki tomon bir-biriga dahl qilmaslikka kelishgach, elchilar Usayirni urushish niyatidan qaytarishga urinishdi, agar ikki tomon yovlashib qon to‘kilmasa, oqsoqolning o‘zi imon keltirib musulmon bo‘lsa, payg‘ambar alayhis-salom uni Xaybarga hokim etib tayinlashlarini va bu yurtning xalqi tinch hayot kechirishini aytishdi. Usayir bu taklifni ma’qul ko‘rib rasulullohning huzuriga otlandi va o‘ttiz nafar yahudiyni o‘ziga hamroh qildi.

Bir musulmonga bir yahudiy hamroh bo‘lib yo‘lga tushishdi. Yo‘lda ketaturib to‘satdan Usayirning shaytoni zo‘r keldi, ko‘nglida badbin o‘ylar tug‘ilib, musulmon elchilarining gapiga kirganiga afsuslandi, ulardan qutulish uchun suiqasd yo‘lini tanladi. Birinchi navbatda musulmonlarning boshlig‘ini qurolsizlantirish niyatida Abdulloh ibn Ravohaning qilichiga yopishdi. Biroq u epchillik qilib o‘zini orqaga tashladi-da, sakrab otdan tushdi. "Ey Ollohning dushmani, xiyonat qilmoqchimisan?" dedi-da, qilichini qinidan sug‘urib g‘animning sonini chopib tashladi. U o‘sha zahoti o‘ldi. Musulmonlar qilich yalang‘ochlab yahudiylarni bitta qo‘ymay qirib tashlashdi. Xiyonatning oqibati mana shunday bo‘ladi.

UKAL VA URAYNA VOQEASI

Shu yili shavvol oyida Ukal va Urayna arablaridan bir guruh odam payg‘ambar alayhis-salomning huzurlariga kelib imon keltirishdi hamda Madinada makon tutishdi. Biroq, ularga bu yerning havosi yoqmay rangi sarg‘ayib, qorinlari shishib ketdi. Rasululloh ularni mol boqilayotgan yaylovga borib; tuya suti bilan peshobini aralashtirib ichishni buyurdilar. Ular payg‘ambar alayhis-salomning tavsiyalariga amal qilib darddan forig‘ bo‘lishdi, ammo shayton vasvasasiga uchib non tepkilik qilishdi. Podachilarning oyoq-qo‘lini kesib, ko‘zlarini o‘yib, tuyalarini haydab ketishdi. Bundan xabar topgan payg‘ambar alayhis-salom ularni tutib kelishga Kurz ibn Jobir boshchiligida yigirma kishini jo‘natdilar. Xiyonatkorlar olib kelingach, ular podachilarga qanday zulm o‘tkazgan bo‘lishsa, xuddi shu tarzda jazolab o‘ldirildi.
Imondan qaytib, birovga suiqasd qilganlar shunday jazoga mustahiq. Bu badbaxt kimsalarning qilmishi asli ularning zoti buzuqligini, qabilasi pastkashligini isbotlab turibdi. Shu qonli voqeadan keyin rasululloh odamlarning oyoq-qo‘lini kesib jazolashni qat’iyan man etdilar.

QO’SHIN YUBORISH

Kunlarning birida Abu Sufyon to‘planib turgan odamlarga: "Muhammad bozorda aylanib yuribdi. Orangizda uni o‘ldirib, bizni tashvishdan qutqaradigan mard bormi?" dedi. Bir odam o‘rtaga chiqib, bu topshiriqni bajo keltirajagini aytdi. Abu Sufyon unga ot, sarf-xarajati uchun pul, oziq-ovqat berib safarga jo‘natdi. U olti kun yo‘l yurib, Madinaga kelgach, rasululloh qaerdaligini so‘rab-surishtirdi. U kishining bani Abdu Ashhal masjidida ekanliklarini aniqlab, to‘ppa-to‘g‘ri shu tomonga yo‘l oldi.
U eshikdan kirar-kirmas payg‘ambar alayhis-salom: "Anovi odam meni o‘ldirgani kelyapti, lekin uning tajovuzidan Ollohning o‘zi asraydi", dedilar. Usayid ibn Huzayir yovuz niyatli kimsa rasulullohga yaqinlashib qolganini ko‘rib, ishtonbog‘idan tortib yubordi, uning qo‘yniga tiqib olgan xanjari yerga tushib ketdi. U qilmishiga pushaymon bo‘ldi. Payg‘ambar alayhis-salom uning bu yerga nima maqsadda kelganini, agar rostini gapirsa qo‘yib yuborilishini aytdilar. "Ey Muhammad, Xudo haqqi, shu paytgacha men biron kimsadan qo‘rqqan emasman, lekin seni ko‘rishim bilan negadir dovdirab qoldim. Mening bu yerga nima maqsadda kelganimdan deyarli hech kim voqif emasdi, sen bir qarashdayoq bilib olding. Shundan senga qasd qilib bo‘lmasligini tushundim. Sen rostdan ham haqiqiy payg‘ambar ekansan, Abu Sufyonning guruhi esa shaytonning to‘dasi ekan", deya ko‘nglida borini to‘kib soldi va imon keltirib musulmon bo‘ldi.

 Payg‘ambar alayhis-salom yovuz niyatli Abu Sufyonni qilmishiga yarasha jazolab, o‘ldirish uchun Amr ibn Umayya Zamariyga bir kishini qo‘shib yubordilar. Ular Makkaga kelgach, oldin Baytullohni tavof qilishdi. Shu atrofda yurgan bir odam Amrni tanib, u biron shum niyat bilan kelgan, deya shovqin soldi. Mushriklar o‘rtasida g‘ala-govur boshlandi, qo‘lga tushishdan qo‘rqqan musulmonlar vaqtni ganimat bilib, qochib qolishdi. Parvardigori olam musulmollarga Makkaning kalitini o‘z qo‘li bilan topshirib, Islom diniga kirishi uchun Abu Sufyonning hayotini saqlab qolishni iroda qilgan ekan.

HUDAYBIYA G’AZOTI

Payg‘ambar alayhis-salom tushlarida Masjidi Haromga kirib, haj ibodatlarini bajo keltirganlarini ko‘rgach, musulmonlarga umra* qilajaklarini aytdilar. Qurayshlar qarshilik ko‘rsatishdan xavfsirab, Madina atrofidagi ko‘chmanchi arablarni hamsafar bo‘lishga undadilar, lekin ularning payg‘ambar boshchiligidagi musulmonlar uyiga sog‘-salomat qaytib kelishiga ko‘zi yetmay, bola-chaqasi bilan mol-holi qarovsiz qolishini bahona qilishdi va kechirim so‘rashib, safarga chiqishdan bosh tortishdi. Rasululloh muhojir va ansorlardan bir yarim ming odamni olib yo‘lga tushdilar. Rafiqalari Ummu Salama u kishiga hamroh bo‘ldi. Madinada rasulullohning o‘rinlariga ibn Ummu Maktum qoldi.
Musulmonlar birov bilan urushgani ketmastganini bildirib qo‘yish uchun qurbonlikka so‘yiladigan mollarni oldinda haydab borishdi. Sahobalarda qiniga solingan qilichdan boshqa qurol yo‘q edi. Payg‘ambar alayhis-salom umraga qilichlarni yalang‘ochlab borishni istamadilar. Musulmonlar Usfonga yetib kelishganda Makkaga yuborilgan xabarchi qaytib ksldi. U mushriklar musulmonlarni Makkaga yaqin yo‘latmaslikka qaror qilib, urushga tayyorlanishayotganini, Xolid ibn Valid boshchiligidagi ikki yuz suvoriy ziyoratchilarning yo‘lini to‘sish uchun otlanganini aytdi.

Vaziyat keskinlashib, behuda qon to‘kilishi mumkinligini sezgan payg‘ambar alayhis-salom: "Bizni kim boshqa yo‘ldan olib boradi?" deb so‘radilar. Musulmonlar orasidan bir odam talabgor bo‘lib chiqdi-da, ularni notekis, egri-bugri yo‘llardan boshlab, Makkaning etak tomonidagi yalanglikka olib chiqdi. Bundan xabar topgan Xolid ibn Valid darhol shaharga qaytib, makkaliklarga xabarni stkazdi. Musulmonlar Muror* tepaligiga kelganda payg‘ambar alayhis-salomning tuyasi yurmay cho‘kkalab oldi. "Tuyaning bunday odati yo‘q edi. Uni filni to‘xtatgan parvardigor cho‘ktirdi. Xudo haqqi makkaliklar Baytullohni ulug‘lash uchun qanday shart qo‘yishsa so‘zsiz qabul qilaman", dedilar.
Hozirgi vaziyatda jangga kirsa musulmonlar zafar quchishi aniq edi. Lekin Olloh taolo kelajakda Baytullohni butun dunyo musulmonlarini birlashtirib, do‘stlik, qarindoshlik rishtalarini mustahkamlaydigan ziyoratgohga aylantirishni iroda qilib qon to‘kilishining oldini oldi va muqaddas maskanning hurmatini o‘rniga qo‘ydi. Payg‘ambar alayhis-salom musulmonlarga Hudaybiyaning* olis bir chetiga joylashishni buyurdilar. Ular hali nafas rostlab ulgurmay Makkadan vakil bo‘lib kelgan Budayl ibn Varqo musulmonlar nima mahsadda tashrif buyurishgani bilan qiziqdi. Payg‘ambar alayhis-salom maqsadlarini bayon etdilar. Budayl iziga qaytib, bo‘lgan gapni aytganida u musulmonlar bilan ittifoqdosh Xuzoa qabilasidan bo‘lgani uchun qurayshlar uning so‘zlariga ishonishmadi.