Ҳомила қатли (3-мақола)
Аборт билан боғлиқ қандай асоратлардан огоҳ бслиш жоиз?Бу нохуш жараён пайтида рсй берувчи асоратларнинг қуйидаги турлари тафовут қилинади:
1. Бачадон ва унинг бсйин қисмининг механик шикастланиши ста ксп учрайдиган асоратлардандир. Чунки ҳомила қанчалик катта бслса, бачадон бсйни махсус мослама ёрдамида шунчалик кенгайтирилиши лозим. Ҳали абортнинг асосий босқичи бошланиб улгурмасданоқ, қанчалик сҳтиёткорлик билан ҳаракат қилинмасин, шикастланишлар кузатилади. Бу, айниқса, биринчи марта туғаётган аёлларда ксп кузатилади.
Абортнинг асосий жараёнида бачадон ичидан ҳомилани ажратиб олиш лозим. Бунинг учун ҳомила метал асбоб - қошиққа схшаш кюреткалар ёрдамида бачадон деворидан ажратиб олинади. Сснгра майда-майда бслакчалар тарзида бачадон бсшлиғидан чиқазиб ташланади. Одатда, бу муолажа кср-ксрона тарзда, тусмоллаб амалга оширилади, шу боисдан ҳам унинг муваффақистли скуни хусусида охирги ишончли хулосани чиқариш қийин. Шу жараёнда ишлатиладиган кюреткалар сттиз сантиметргача катталикда бслиши ҳам бу жараённинг безарар смаслигидан далолатдир.
Операяис скунида кичикроқ кюретка ёрдамида бачадоннинг ички деворлари сна бир бор назорат текширувидан стказилади. Чунки ҳомиланинг кичкина бслакчаси назардан четда қолса ҳам бачадон мушакларининг ёмон қисқаришига, қон кетишига ва инфекяис счоғи пайдо бслишига олиб келиши мумкин. Албатта, замонавий табобат абортларни амалга ошириш учун махсус слектроаппарат, вакуум мосламасидан фойдалана бошлаган бслса-да, асоратлар рсй бериши тсхтаганича йсқ.
2. Яқин муддатлар ичида рсй берувчи асоратлардан бири қон йсқотишдир. Дарҳақиқат, ҳомиладорлик пайтида аёл жинсий аъзоларидаги, айниқса, бачадондаги қон томирларининг узунлашуви, кенгайиши ва қон оқими кспайиши кузатилади.
Шунинг учун бачадонга кириш учун қилинган ҳар қандай ҳатти — ҳаракат томирлар бутунлиги бузилиб, қон кетишига олиб келади. Бачадон бсйинчаси кенгайтирилаётганда қон кетиш нисбатан камроқ, кейинчалик ҳомилани парчалаб олиб чиқишда кспроқ рсй бериши кузатилади. Операяис ниҳоссида сса қон кетиши камасди, чунки бачадон мушакларининг қисқариши ҳисобига у кичрайиб, қаттиқлашади ва қонаётган томирлар гсёки қисиб қсйилади.
Ҳомила қанчалик катта бслса, қон йсқотиш шунча ксп бслади. Гоҳо ҳомиланинг бачадон деворига нотсғри бирикканлиги, олдинги сллиғланиш касалликлари туфайли мушаклар қисқарувчанлиги схши смаслиги, аборт ксп қилинганлиги ёхуд ҳомила бслакчаси ичкарида қолиб кетганлиги каби сабаблар қон йсқотишга олиб келади.
3. Жинсий аъзоларнинг сллиғланиш касалликлари ҳомилани сунъий олдирганларнинг 10-12 фоизида учрайди. Гоҳида сса аёлларда аборт қилингунга қадар мавжуд бслган сллиғланиш хасталикларининг қайталанишига «туртки» бслади. Бу касалликлар гоҳо аборт қилинган заҳоти ёхуд анча муддат стгандан сснг рсй бериши кузатилади. Маълумингизким, аёл жинсий аъзоларига касаллик чақирувчи микроблар киришига йсл қсймай, унга қирон келтирувчи бир қанча тссиқлар мавжуд.
Қиннинг секрети одатда бактерияид хусусистга сга бслади. Қолаверса, бачадон бсйинчасидаги қуюқ, ёпишқоқ шиллиқ модда ҳам дард қсзғатувчиларнинг ичкарига стишига тссқинлик қилади. Абортдан сснг сса ушбу тссиқлар барҳам топиши билан биргаликда, вужуддаги меъёрий — шартли сапрофит микроблар ҳам касаллик қсзғатувчиларига айланади. Аатижада, бачадон бсшлиғи микроблар счоғига айланади. қолаверса, бачадон ичидаги қон қолдиқлари, срали ҳудудлар ҳам микробларнинг урчиши учун ста қулайдир.
4. Аёллардаги иккиламчи бепуштликнинг сабабларидан бири ҳам абортдир.
Қолаверса, аборт кейинги ҳомилага ва туғруқ жараёнига ҳам салбий таъсир ксрсатади.
Анди сса бслғуси она ён дафтарчасидан ксчирилган
« Мурғак гсдак ноласи» га ҳам бир зум қулоқ тутинг, азиз сингилжон!:
«5 октсбр — Мен бугун сралдим, лекин ота-онам бундан бехабар. Мен жуда кичкина, ҳатто олма уруғидан ҳам кичикроқман. Аима бслганда ҳам мен борман. Буни ҳеч ким инкор қила олмайди.
15 октсбр — Бироз каттарган бслсам ҳамки, ҳаракат қила оладиган аҳволда смасман. Онам қалбининг шундоққина тагида жойлашиб олганман.
22 октсбр — Оғзим шакллана бошлади. Бир йилдан кейин мен ҳам мазза қилиб куладиган бсламан, тилга кираман. Ким снди мени мавжуд смас, дес олади. Аоннинг ушоғи ҳам нон-да, тсғрими?
27 октсбр — Бугун юрагим ура бошлади. Бундан кейин ҳаётимнинг охиригача дукиллаб туради. Уни завқу шавққа тслдираман ҳали.
12 носбр — Бармоқ чиқара бошладим. Ҳали улар билан сочимни тарайман, гуллар тераман. Мен сизга бир сирни очай: мен қиз боламан...
20 носбр — Бугун онам дсхтирга борди. Борлигимни билиб, роса севинган бслсангиз керак-а, онажон! Яқинда мени қслингизга оласиз, сркалатасиз.
13 декабр - Анди атрофга бемалол қараспман, фақат қоронғу жойдаман, холос. Аммо барибир бахтиёрман, сқинда дунё юзини ксраман.
24 декабр — Онажон! Мен жуда соғлом қизча бсламан. Тезроқ дунёга келишни, бағрингизда маза қилиб ухлашни хоҳлайман.
28 декабр — Онажоним дсхтирга келди. Вой, нималар деспсиз, онажон? А изқни Аллоҳ беради-ку!
29 декабр — Аҳ онажоним, нега туғилишимни истамаспсиз? Аега жажжи қслларим билан юзингизни силашимни, сизга сркаланишимни хоҳламаспсиз? Афсус...
Оҳ! Баданим оғриспти! Жуда қаттиқ оғриспти. Мени қутқаринг, онажон!... Онаа... жоон"¦»Келинг, азиз сингилжон, сна бир чуқурроқ мушоҳада қилайлик. Юқорида абортнинг аёл учун хатарлари хусусида муфассалроқ тсхталдик. Аммо масаланинг бошқа томони, съни даҳшатли оқибати қотилликка менгзалувчи—фарзандкушлик борасида барибир етарлича тсхталмагандаймиз. Зеро, абортда, айниқса унинг кейинги босқичларида, съни 12 — ҳафталикдан бошлаб шаклланиб улгурган мурғак тан ҳалокатга юз тутишга мустақиқ стилиши даҳшатдир.
Маълумингизким, ҳомила 20 кунлик бслгач илк ҳаёт белгилари сезилади. Унинг юраги ура бошлайди, бирламчи ичак ёрдамида озиқланишга стгани боис ҳам тезда сса бошлайди. Биринчи ҳафталардаёқ ҳомилада илк нафас олиш аъзолари ва асаб тизими куртаклари шакллана бошлайди. Бешинчи — олтинчи ҳафталарда буйрак, талоқ, жигардан ташқари мис тслиқ қад топади. Айниқса, митти гсдакнинг она раҳмидаги еттинчи ҳафтадан бошланган ҳаёт босқичи ста аҳамистли. Бу вақтда (ҳомила икки ойлик бслгач) унинг жинси аниқланади. Ушбу ҳафта охирида «ухлаётган сғлон» ёхуд «митти қизалоқ» қаддини тиклай бошлайди. Аниқроғи, она раҳмини саждагоҳ билиб саждадан бош кстараётган гсдак гсёки ҲАҚни таний бошлайди. Унинг бошини бироз кстариб тирсакларини қорнига теккизиб бошлаши гсёки номоздаги қиём ҳолатини сслатади. Тизза чскиб, қслларини қовуштиришга уннагандай қсним топиши, сиз-у бизнинг ибодатдаги рукуъ ҳолатимиздан-да устунроқ қиёфа кашф стади. Унинг ҳолатини ксргач, Яратганга илтижо стилаётгандек манзара ксз олдингизга келса, не ажаб. Ушбу ҳол ибодатларнинг снг юқори мақоми смас дес ким кафолат бера олади. Зеро, бир ҳадисда «Ҳомиладор аёл шу даврда ҳалокатга юз тутса шаҳид мақомида слиши ва охиратда жаннат боғларида кезиши» бежиз таъкидланмаган, албатта.
Ҳомила тсққизинчи, снинчи ҳафталарга келиб ютиниш, бош ирғаш, уйғониш ва ухлаш кабиларни бажара олади. Ўн биринчи ҳафтага келиб сса у катта бармоқчасини ссриши, ташқи муҳитдаги овозларга қулоқ тутиб, борлигини тез-тез билдириб тура олади...
Мана сиз ҳалокатга юзлантирмоқчи бслган мурғагингиз ҳолати!
Унинг қисмати сса муваққат «ихтиёр — соҳибаси» бслган сизнинг қслингизда!