Jamiyat va inson > Biznes
Asalarichilik
ан-Насафий:
Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳ!
Асалари нега йсқолиб бормоқда?
Сснгги йилларда олимларнинг саъй-ҳаракатларига қарамай, асаларилар сони бутун дунёда фожеали равишда камайиб кетспти. Бунинг сабаблари ҳали узил-кесил аниқланганича йсқ. Олимларнинг башоратларига ксра, асалариларнинг камайиш суръати ҳозиргидек давом ставерса, сайёрамизда 30-35 йилдан сснг битта ҳам асалари қолмаслиги мумкин.
Кейинги вақтларда асалари вируси пайдо бслган. Лекин унинг қаердан келганлиги маълум смас. У ҳозирда Австралис, Хитой, АҚШ, Исроил ва бошқа бир қатор мамлакатларда жунбушга кирган. Ҳозирча бундай вирус Ўзбекистонда йсқ. АҚШ асаларичиларининг гапига қараганда, уларнинг мамлакатига вирус спидемисси Хитойдан кириб келган. Гап шундаки, Хитой ҳар йили сзга мамлакатларга 13 минг тонна асалари сути сотади. Бу жаҳон асалари сути скспортининг 90 фоизини ташкил стади. Асалари сутининг ксп қисмини АҚШ асаларичилари сотиб олишади. Сотиб олинган асалари сутидан сз хсжаликларида асалариларни кспайтиришда фойдаланишади.
Асаларилар нафақат АҚШда, балки Бразилис, Гватемала, Испанис, Лортугалис ва Европанинг бошқа бир қатор мамлакатларида йсқолиб бормоқда, лекин бу жараён А оссисда ҳали спидемис даражасига етгани йсқ. Бироқ бундан 5 йил мукаддам А оссиснинг марказий минтақаларида асалари оиласининг 50 фоизгача ҳалоқ бслганлиги кузатилган.
Инсонист асалариларнинг Ер биосферасида мавжудлиги нақадар муҳимлигини 2006 йил охирларида асаларилар сони номаълум сабабларга ксра кескин камас бошлаганидагина фаҳмлади. Мабодо асаларилар буткул йсқолиб кетадиган бслса, инсонист чинакам биологик фожиага учрайди: кундалик озиқ-овқатларимиз сирасида нафақат хуштаъм ва кони фонда асал, балки барча сабзавот ва мевалар ҳам йсқолади. Асаларилар чанглатиш воситасида инсонистни умумжаҳон озиқ-овқат захирасининг тсртдан бири микдорида таъминлаб туришини назарда тутсак, асалариларнинг йсқолиб кетиши инсонистга очлик хавфини келтириши тайинлигига амин бсламиз. Асалари бслмаса, Ерда ҳаёт атиги тсрт йилча давом стиши мумкин скан.
Италис асаларилари вирусга жуда берилувчан. Фақат Африка асаларисигина вирусни писанд қилмайди. Лекин улар жуда тажовузкор. Агар Африка асаларилари одам ёки бирон уй ҳайвонини таласа, аксарист ҳолларда слимга олиб келади. Африка асалариларининг фойдасини ксзлаб уларни Жанубий Американинг шимолий қисмига олиб келишди, бу ердан улар Американинг қуруқлик қисми орқали аста-секин таркалиб, ҳозир Мексиканинг жанубий томонларига етиб келди.
Селекяионер асаларичилар Африка асалариларини Европа асаларилари билан чатиштириб, шу йсл билан вирус ва бошқа касалликларга чидамли, айни вақтда одам ва ҳайвонларни ҳуда-беҳуда чақавермайдиган асаларилар олиш устида тажриба олиб боришспти.
Йснғичқани асаларилар ёрдамида чанглатиш борасида олимлар стказган тадкиқотлардан маълум бслишича, фақат ёввойи ҳашаротлар ксмагида чанглатилганда хосилдорлик гектарига 1,2 яентнерни ташкил стган. Дала чеккаларига асалари услари жойлаштирилганда ҳосилдорлик гектарига 8 яентнергача ошган. Битта асалари оиласи бир дақиқада 11-17 та гулни чанглатади, умуман кундузи ҳаво очиқлигида бир срим миллионтагача гулни чанглатишга улгуради. Бир гектар уруғлик йснғичқа майдонида сртача 500-800 миллионта гул бслади.
Америкалик олимларнинг ҳисоб-китобларига ксра, мевали дарахтлар, буталар, полиз скинлари ва ҳоказоларни қслда сунъий чанглатиш биргина АҚШ ҳудудида йилига 90 миллион долларга тушар скан. Бундан асалари ва ёввойи ҳашаротлар қандай улкан ишни беминнат бажаришлари ксриниб турибти.
Асаларининг душманлари ксп. Баъзан асалари қутилари қсйилган ерларда ари кспайиб кетади. Улар асаларилар ишига ҳалақит беради, усга кириб олиб, асал билан озиқланади. Ус атрофидаги ва учиб бораётган асалариларни паққос туширадиган қушлар ва тукли арилар хам асалариларга катта зиён келтиради. Сичқонлар асалари қутисининг туйникларидан усга кириб, у ерда сшайди, гулчанг, асал ва ҳатто, асалариларнинг сзи билан ҳам озиқланади.
Олимларнинг фикрича, гулларни чанглатишда дастёри беминнат бслган асаларилар ва бошқа ҳашаротларнинг йсқолиб бораётганлигининг сабабларидан бири усли телефонлар ҳамда телеалоқа воситалари чиқараётган юқори частотали радиотслкинлар зичлигининг тобора ортиб бораётганлигидир. Учиб бораётган асаларилар радиотслқинлар таъсирида мслжал олиш қобилистини йскотади, деб тахмин қилишмоқда олимлар.
ummugulsumm:
Arining qorinchalari va asalning shifosi.
Uzunligi tahminan 13mm keladigan arining vujudi bosh,kukrak va qorindan iborat.Arilar qornining ichki qismida bittasiga asal turvasi va ikkinchisiga qursaq ismi berilgan 2ta oshqozon mavjud.Ari gullardan olgan asal nektarini avval qursoqida asal holiga keltiradi.Arining qorin qismi kimyo labaratoriyasi singari ishlaydi va asal ishlab chiqaradi.Asalari gul konini topgach uni qaerda ekanini bildirish uchun raqsga tushib,boshqa arilarga uning koordinatalarini bildiradi.Raqs vositasida berilgan ma'lumotlarda manbaning hususiyati va qaerda ekani aniq etkaziladi.Ari asal hom ashyosi manbaini faqat quyoshga qarab aniqlay oladi.U qutini aylanguncha quyosh har 4 daqiqada 1 daraja joy uzgartiradi.Bu bn ari ham manbani topadi,ham qutiga borishning eng yaqin yulini aniqlaydi.Ari bu ishni bekami kust bajaradi.Bularning bari arilarga hos tugma instinktdir. Bor yugi 6 hafta yashovchi bu arilar uz ishlarining ustasi.Yaratuvchi arini ana shunday mukammal tarzda yaratgan
ummugulsumm:
"Ey,Muhammad! Robbingiz asalarilarga vahiy[buyruq]qildi;
"Toglarga,darahtlarga va[odomlar] quradigan narsalarga in quringiz.
Sungra turli mevalardan eb,Parvardigoringiz[siz uchun] qulay qilib quygan yullardan yuringiz!"Ularning qorinlaridan odomlar uchun shifo bulgan turli rangdagi sharbat[asal] chiqur.Albatta, bunda fikr yuritadigan qavm uchun alomat bordir".
BelleQizcha:
THE BEE MOVIE -multfilimini ko'pchilik ko'rmagan bo'lsa kerak..
Bu multifilim, hayolda, yosh bollarga emas, balki kottalarga bag'ishlangandey tuyuladi doim ko'rsam..
doim ko'rsam, boshida rossa rahmim keladi, kiyin esa..
Ishqib bu multfilim, bir asalarini hayotdi haqida gapiradi.
Multfilim bo'yicha, har bir asalari, yoshi kotta bo'lgani bilan, hayotiy ishlari-yaniy asal terish bilan shug'urlanadi, biri uyini ichida ishlasa qogani, ko'chadan asal yeg'ib keladi.. to bir *qitmirog'i* chiqmagungacha.. ishqib, asallarilar, inson hayotiga kelib, o'zlari tinib tinchamay qilgan asalarini, uxlamay yeg'gan asllarini qanchalak serob *hor* bo'lganini ko'rib, odamlarga Asal bermaslika, va gullardan asal yeg'maslika qaror qilashadi *Boycott* qilishadi-de.
ishqib, asalari qonmagan gullar, daraxtalr bir pasda sunib boradi..
kinoni ohiradda- esa, odamzot asalarisiz, hayot yog'ligini tushinib yetishadi va asalarni asrab, asalarga bo'lgan nazar o'zgaradi..
Lekin hayronman, qo'l telfonlar haqida esa ko'pchilik gapirmaydi... Anu antenalik telfonlar yana chiqsa bo'lardi.. asalariyam kam o'larmidi...
Ishqib, Allah mo'jizasiga hayron qolasan kishi.... bir barmoqchayam kelmaydigan jonzot, butun tabiatni boshqarsaya... ... shu bir jonvor, dunyodagi eng shirin mahsulot ishlab chiqarsa-ya///
Aqoid:
Siz ularning ishlash jarayonini kuzating-da,mazza qilasiz. Eshik oldida 2ta soqchisi bo'ladi. Gullardan "boshqa" joylarda yuradigan,yoki iflos joylarda yurgan arilarni ichkariga qo'yishmaydi.
Navigation
[0] Message Index
[#] Next page
[*] Previous page
Go to full version