Jamiyat va inson > Tibbiy kutubxona
Bolalarda o'tkir appenditsit va uning alomatlari
AbdulAziz:
Bolalarda o'tkir appenditsit va uning alomatlari
Muallif: Jumanazar Beknazarov
Hajmi: 171 Kb
Fayl tipi: pdf, zip
Saqlab olish
Online o'qish
Humayro:
ЎзССА СОҒЛИҚАИ САҚЛАШ МИАИСТА ЛИГИ
А ЕСЛУБЛИКА СААИТАА ИЯ МАОА ИФИ УЙИ
ЎЗБЕКИСТОА ҚИЗИЛ ЯА ИМ ОЙ ЖАМИЯТИ
МАА КАЗИЙ КОМИТЕТИ
Жуманазар БЕКААЗАА ОВ
БОЛАЛАА ДА ЎТКИА АЛЛЕАДИА¦ИТ
ВА УАИАГ АЛОМАТЛАА И
ТОШКЕАТ
ЎзССА «МЕДИА¦ИАА»
1984
Humayro:
Ибн Синони бир камбағалнинг уйига, дардга чалинган фарзандини ксришга таклиф стадилар. Тсшакда ётган бемор боланинг аҳволи оғир, у қорни оғриётганлигидан ҳамда ташналикдан шикост қиларди. Оғриқ икки кун аввал тссатдан бошланган. Бир неча марта қайт қилган. Кейинчалик иштаҳаси йсқолиб, иситмаси кстарилибди. Бугун срталабдан тинмай қайт қила бошлабди. Беморни ҳар томонлама текшириб ксрган буюк ҳаким дарднинг бирорта ҳам ташқи белгисини топа олмабди, аммо боланинг қорнига қсл теккизиши билан бола оғриқ зсридан инграб юборибди. Ибн Сино илгари ҳам бу касалликни учратган, бироқ ёрдам беришдан ожиз скан. Юзида пайдо бслган умидсизлик нишоналарини бечора отага сездирмай, қорин оғриғини қолдирадиган хаб дорилардаи бериб, сртага ҳам келиб ксришини айтиб, хайрлашибди. Артасига боланинг қорни шишиб, қайт қилиши зсрайибди. Анди оғриқ ортиқча безовта қилмай қсйган бслса ҳам, боланинг аҳволи оғирлашибди. Ҳаким ички бир дард билан қийналиб, ёш болани слим чангалидан қутқара олмаслигини билса ҳам бутун билими ва тажрибасини ишга солибди. Аммо на илож...
Ибн Сино боланинг жасадини сширинча ёриб, йсғон ичакнинг бошланиш қисмида жойлашган чувалчангсимон ссимтанинг йиринглаб, ёрилиб кетганини ксрибди ва заҳматкаш жигарбандининг слимига сабабчи бслган ҳолни тушунибди. «Ушбу ссимтани ёрилиб кетмасдан олдин жарроҳлик йсли билан олиб ташлаш мумкин бсларди-ку, ахир», —сйлабди у.
Аммо буюк ҳакимнинг бу фикри амалга ошгунга қадар тиббиёт олимлари сртасида қизғин баҳслар билан сна бир неча асрлар стди.
Фақат 1828 йилда франяуз олими, врач Мелье олиб борган текширишлари ва кузатишлари асосида чувалчангсимон ссимтадаги сзгаришлар қорин бсшлиғида йиринг пайдо қилади, деган қарорга келди.
Яллиғланган чувалчангсимон ссимта 1884 йилда Англисда жарроҳ Мак-Гомед томонидан биринчи марта олиб ташланди. Бу жарроҳлик тарихида қилинган илк жасорат сди. 1886 йилда А ежинальд Фитя чувалчангсимон ссимтанинг сллиғланиши ва унинг касаллик белгиларини баён қилди. У бу хасталикни аппендияит деб аташни ва жарроҳлик йсли билан олиб ташлашни тавсис қилди.
Humayro:
Кейинчалик олимлар чувалчангсимон ссимта сллиғланганда уни қанчалик тез олиб ташланса, шунчалик схши натижалар беришини, бу касалликдан слишнинг кескин камайиб кетишини аниқладилар.
Ҳозирги пайтда ҳар бир шаҳар ва район марказида тез ёрдам станяислари бор. Улар аҳолига беминнат медияина ёрдами ксрсатмоқда. Аатижада қорин бсшлиғидаги сткир касалликлардан, жумладан чувалчаигсимоп ссимта сллиғланишидан слиш жуда камайди.
Баъзи пайтларда афсусланадиган ҳодисалар ҳам учраб туради. Айтайлик, бирор одам касал бслиб қолса, стиб кетар деб врачга бормайди. Бундай совуққонлик натижасида дард зсрайиб, турли хилдаги асоратлар юзага келади, бинобарин, даволаш қийин бслади ва узоқ вақтга, ҳатто бир неча ойларга чсзилади, снг ёмони, ҳатто одам ажалидан беш кун бурун слиб кетади. Хусусан болаларнинг оғир дардга чалиниши ва слими ота-онага жуда оғир кулфат келтиради.
Ўз фарзандини «арзимас» бир касаллик туфайли бериб қсйган ота-онанинг қанчалик ғам-қайғу остида қолишини ссз билан таърифлаб бслмас.
Ксчада тасодифан учрашиб қолган икки мсйсафиднинг салом-аликдан кейин «Фарзанддан нечта». деб ссрашиши, болалар ксп бслса, «Ҳа, бой скансиз, ишқилиб, умрлари узоқ бслсин» дейиши, бировдан схшилик ксрса, «Фарзандларингизнинг роҳатини ксринг», — деб дуо қилиши бежиз смас. Инсоннинг номи фарзанд билан тирик, фарзандлар бизнинг обрсйимиз, шон-шуҳратимиз, қадр-қимматнмиз, келажагимиз! Ватанимизга соғлом, зуваласи пишиқ, ақлий ва маънавий жиҳатдан етук авлодлар керак. Бироқ, тиббиёт фани инсон организмида учрайдиган баъзи бпр касалликларнинг олдини олишдек мураккаб вазифаин батамом ҳал қила олганича йсқ ҳали. Демак, болаларнинг тасодифан касалликка чалиниши сҳтимоли ҳали бутунлай йсқолмаган. Ана шундай касалликлар орасида, бирнеча йиллар давомида олимларимиз фикрини банд қилиб келаётган муаммо — чувалчангсимон ссимтанинг сллиғланиш касаллиги алоҳида срин тутади. Чунки ҳар йили бу касаллик билан фақат Совет Иттифоқининг сзидагина 1 миллионга сқин одам операяис қилинади.
Humayro:
Шунча беморни сна меҳнат, ойла бағрига қайтариш учун озмунча жарроҳлар, тиббиёт ходимлари керакми? Шунча беморга дори-дармонлар етказиб бериш, беминнат медияина хизмати ксрсатиш — бу ҳазилакам иш смас.
Халқ соғлиғини сақлаш ҳақида кспгина муҳим қарорлар қабул қилинган. Янгидан-снги шифохоналар қурилмоқда. Улар фан ва техниканинг снг охирги талабларига жавоб берадиган асбоб-ускуналар билан жиҳозланмоқда, снгидан-снги дорилар ишлаб чиқилмоқда. Зеро, «Халқ соғлиги — Ватан бойлиги».
Хсш, шундай скан, нега ксп учрайдиган касаллик — чувалчангсимон ссимтанинг сллиғланиши олдида тиббиёт ходимлари баъзан ожизлик қиладилар. Медияина ходимлари кспинча «Касалликни даволашдан ксра, унинг олдини олиш осонроқ», деб бежиз айтишмайди. Чунки бу гап хусусан одамларга тегишлидир.
Кишилар саломатлигини муҳофаза қилиш, касалликларнинг олдини олиш, беморларга ғамхсрлик қилиш, уларнинг иложи борича сртароқ даволаниб кетишлари учун бутун имконистлардан фойдаланиш ҳаммамизнинг, айниқса, биз медикларнинг бурчимиздир. Агар оилада ёки коллективда бирон киши сал оғриб қолса ёки касалликнинг дастлабки аломатларини сезсангиз, дарҳол врач чақиринг. Бундай ҳолат уй шароитида содир бслса, айниқса, болалар касалликдан шикост қилишса, тезда врачга олиб боринг. Болаларда учрайдиган чувалчангсимон ссимтанинг сллиғланиш касаллиги ста хавфли бслиб, ота-оналардан диққат-сътиборли бслишни талаб қилади. Акс ҳолда қуйидаги кснгилсиз ҳодисага схшаш воқеа содир бслиши мумкин.
Тез ёрдам машинасида шифохонага 14 ёшли бемор болани олиб келишди, у текширилиб, тезда жарроҳлик столига ётқизилди ва операяис қилинди. Шифокорлар беморни асраб қолиш учун қслдан келган бутун куч-имконистларини ишга солдилар. Чувалчангсимон ссимта сткир сллиғланиб, ёрилиб кетган скан. Бола бир неча кундан-кейин нобуд бслди.
Navigation
[0] Message Index
[#] Next page
Go to full version