Ramazon"¦ bu muborak oy barcha musulmonlar uchun aziz va muqaddasdir.Zero o’n to’rt asrdan buyon bashariyat olamini hidoyat uchun da’vat etib kelayotgan Qur’oni Karim ushbu oyda nozil bo’lganki,uning ilohiy ko’rsatmalariga amal qilganlar ikki dunyoda saodatmand bo’lishlariga hech bir shubha yo’q.
Ramazon"¦Bu oy musulmonlar ichin yana shuning uchun ham qadrlikim,ular shu oy sharofati bilan Islom dinining muhim ibodatlaridan biri ro’za tutish sharafiga muyassar bo’ladilar.Payg’ambarimiz alayhissalom iboralari bilan aytganda, Ramazon oyida ixlos,e’tiqod va Ollohning rahmatidan umidvor bo’lib ro’zador bo’lgan kimsaning barcha o’tmish gunohlari mag’firat qilinadi.Payg’ambarimiz salallohu alayhi vasallamning ushbu muborak bashoratlariga muyassar bo’lishdek ulug’ bir ne’mat Ramazon oyida mavjuddir.
Ro’za"¦Uning fazilatlarini bayon etishga fasohat va balog’at sohiblarining qalamlari ijizlik qiladi.U shunday benazir ibodatlar sirasiga kiyadikim, uning zamirida insonning irodasini mustahkamlash,uni ruhan va axloqan tarbiya etish,sabru qanoatga o’rgatish,nafsoniy va shahvoniy orzu havaslarga chek qo’ya bilishga ko’nikma hosil qila olishga odatlantirish kabi maqsadlar mavjud.
Islom e’tiqodicha ro’za kishidagi sabr-toqatni sinovchi imtihondan iboratdir.Bunga ko’ra,sabr inson ruhini raxshilaydi,irodasini chiniqtiradi,ayni paytda u inson ruhiy holatini idora etib turadigan bir ichki kuchdan iborat.Sabr kishi matonatini zo’raytiradi,unga kich va iroda qo’shadi,nihoyat insonni olijanoblikka,yuksaklikka ko’taradi.Shuning uchun ham Qur’onda "œOlloh sabr etganlar bilan birgadir", degan oyat kelgani bejiz emas.Bu esa, sabr qilishga undaydi: "œRo’za — sabrning yarmi, sabr esa imonning yarmi"dir.Yana "œhar narsaning bir zakoti bor, vujud zakoti — ro’za".Bu hadislarning Payg’ambarimiz salollohu alayhi vasallam lafzidan chiqishi ham buning dalilidir. Yana, u kishidan zikr qilinadi: "œYeb-ichishdan to’xtashning o’zi, bu ro’za tutish degan gap emas.Ro’za shundayki, bekorchi narsalardan,yomon va qo’pol so’zlardan saqlanish, hamda chirkin narsalardan o’zini asrashdan iboratdir".
Ro’za tutish barcha es-hushi butun,balog’at yoshiga yetgan har bir musulmonga buyurilgan.Bunda o’g’il bolalar o’n ikki yoshdan,qizlar esa to’qqiz yoshdan ro’za tutishlari kerak bo’ladi. Olloh Taolo shunday degan: Odam bolasining ro’zadan bo’lak barcha amallari o’zi uchundir.Ro’za esa men uchundir va men Odam bolasini ro’za tufayli mukofotlayman.Ro’za Jannatdir.Agar biror kishi xotinini so’kmoqchi yoki u bilan urishmoqchi bo’lsa unga : "œmen ro’zador kishiman",deb aytsin. Muhammadning joni qo’lida bo’lgan zot bilan qasam ichamanki, ro’zadorning og’zidan chiqayotgan badbo’y hid Olloh nazdida mushkning xushbo’y hididan ham afzalroqdur.
Ro’zador uchun ikki xursandchilik mavjud: iftorlik qilganda,og’iz ochish bilan xursand bo’ladi.Rabbisiga duchor bo’lganda,ro’za tutilganligi bilan xursand bo’ladi.
Ro’za tutish hijratning ikkinchi yili sha’bon(avgust) oyining o’ninchi kuni yuzaga keldi.
Nega ramazon oyi islomda muqaddas sanalgan va nega bu oyda ro’za tutish odat bo’lgan,buning sababi nimada?Sababi shuki, islom va boshqa dinlar tarixida ko’p hodisalar xuddi mana shu oyda yuz bergan,bular yozma tarix sahifalarida bitilgan.
Masalan,islomning asosi hisoblangan Qur’oni Karim xuddi shu oyda nozil bo’lgan,uni qadr kechasida, 26 dan 27 ga o’tar kechasi yuz bergan deyiladi.Shuning uchun ham bu oy Qur’oni Karimda aytilishicha, boshqa oylarning "œmingidan ham yaxshiroqdir".
Shuningdek bu oyning oltinchisida Husayn ibn Ali tug’ilgan,o’ninchisida payg’ambarimizning birinchi zavjayi muhtaramasi Xadicha vafot etgan kun, o’n yettinchisining tonggida mashhur Badr urushi yuz bergan.
Tarixchilarning zikr etishicha,ana shu kuni Abdurahmon ibn Muljim al-Murodiy kelib,Xalifa Ali ibn Abu Tolibning boshiga urib, uni yarador qilgan.Bu esa hijriy 41 yil ramazon oyining 17 da(milodiy 14.01.661 y) yuz bergan.Shundan so’ng,ramazon oyining 21 da(18 yanvar) bu kishi vafot etgan.
Ramazonning 21 da shuningdek, Imom Ali al-Rizo vafot etgan.Ba’zilar uni 23 kuni vafot etgan deyishadi.22 kun esa Ali ibn Abu Tolib tug’ilgan kun.
Ramazon oyida yuz bergan hodisalardan keltiradigan bo’lsak,shundayki,uning 25 da Abu Muslim Abdurahmon ibn Muslim oshkora ravishda abbosiylar davlatini da’vo qiladi.
26 kun esa Ali ibn Muhammad al-Burqiy Basra shahriga bostirib kiradi.U o’zini Ali avlodlaridan deb ko’rsatib,xalifalik taxtiga da’vo ham qiladi.Aslida bu kishi islomning dastlabki yillarida ham hokimiyat uchun kurashgan shaxslardan edi.
Ramazon oyining muqaddasligiga yana boshqa sabablar ham bor, uning birinchi kuni Ibrohim payg’ambarga Xudodan bir necha sahifa tushgan.Bu bilan esa kitob nozil bo'l’an deb tushuniladi.Ramazonning oltinchisida Musoga Tavrot tushirilgan, o’n ikkinchisida — Dovudga Zabur tushirilgan, o’n sakkizinchisida - Isoga Injil tushirilgan.
