Pirog kabi narsalarga solish uchun guruch ivitgan vaqtda uni qayta-qayta yuvib, qaynagan suvga solib ivitish kerak. Guruch pishmay ham qolmasin, ortiqcha pishib ham ketmasin. Shundan so‘ng guruch elak ustiga solinib, sovuq suv ila soviguncha chayiladir. Suvi oqib bitgach, guruch toza dasturxon ustiga yoziladir. Bu bir zo‘r ish bo‘lmasada, guruch ivita bilmagandan ko‘p xotunlarning balish (pirog) va shu kabi narsalari odam irganarlik bir holda bo‘ladir. Qo‘y yog‘i, sariyog‘ bo‘tqa va quymoq kabi narsalarga kerak bo‘lganda kichkina kastrulkaga keragicha solib, jizillagan ovoz bitguncha qizdirish zarur. Qiziganini bilish uchun xamir yoki non solinadir, u juda tez qaynab ustiga chiqsa, yog‘ qizigani bo‘lur. Bu arzimas narsadek tuyulsa ham qizdirmay solinsa, tabiatga ko‘p og‘ir ham juda bemaza bo‘ladir. Bu to‘g‘rida beparvolik qilgan xotunlzr oz emasdir. Sihat-salomatlikning yurt ichida xukm surmog‘i oila onasiga bog‘liqdir. Chunki rizqlar ila shug‘ullanuvchi faqat uginadir. U oshlarning xosiyatlarini, oshqozoni zaif bo‘lganlarga, keksalarga, bolalarga va boshqalarga qanday go‘shtning, qanday ko‘katning to‘g‘ri kelishini bilishi lozim. Shu bois bu o‘rinda osh tez singishi uchun zarur bo‘lgan narsalarni bildirib, so‘ngra eng kerakli oshlarni ko‘zdan kechirurmiz.
Yeya turgan narsalar tish ila yaxshi chaynalishi kerak. Osh to‘g‘risida ikki narsani e’tiborga olmak kerak. Biri tanni saqlay turgan osh, ikkinchisi, tez singa turgan oshni tanlamaqdir. Sigir etidan pishirilgan sho‘rva tanga juda yaxshi ta’sir etadi. Qancha quvvatli bo‘lsa, shu qadar tez singadir, tanga foydali bo‘ladir. Ko‘p suv ila pishgan sho‘rva suvi ko‘p bo‘lganligidan singishli bo‘lmas, oshqozonga og‘irlik qiladir. Endigina kasallikdan tuzalganlarning, oshlari tez singmay turgan odamlarning oshqozonlari sho‘rvaning juda ozginasini qabul qila oladir. Yaxshi sho‘rva hozirlash uchun et sovuq suvga solinadir, agar qaynayotgan suvga solinsa, etning suvi qaynoq suv ila tezda quyuqlashib, et ham qattiqlashadir. Sho‘rvaga quvvati chiqmas.

Tiriklik qila bilish sihat uchun cheksiz keraklidir. "Har qachon to‘rt kasallikning uchtasi ikkinchi doriga muhtoj bo‘lmay, bori tiriklik biluv ila tuzaladir", degan odam juda chin so‘zlagandir, har kim o‘zini bilishi, tabiatiga qarab, o‘zining qanday suvratda tiriklik qilishini tajriba qilib, shul suvratda tiriklik qilish ila shug‘ullanishi kerak. "Xayru-l-umur avsatuho" deyilgani kabi, ya’ni har kim uchun o‘rtacha tiriklik xayrlidirki, bu ma’lum o‘lchovda et, suv, tuxum kabi mavoddi hayvoniyyalar va o‘lanlar ila rizqlanmakdir. Yolg‘iz go‘sht yoki o‘lan ilagina tiriklkk qiluv sihat uchun zararlidir. Shuning uchun et ila o‘lanlarni birga yemak kerak. Ovqatlanish aniq soatlarda bo‘lib, ikki ovqatlanishning orasi to‘rt soatdan kam bo‘lmasligi kerak. Kechki ovqatlanish yotishdan uch-to‘rt soat avval bo‘lishi kerak. Ovqatlangan vaqtda suv ichmakchi bo‘lsangiz, quyuq ovqatlar yegan vaqtda ichish kerak. Ovqatlangan vaqtda bir necha bor suv ichilsa, juda foydali bo‘ladir. Salomatlik uchun oshlarning juda quvvatli narsalar solinmagani foydalidir. Ovqatni sekin, tamoman chaynab yemakni odat etish kerak. Shoshib ovqatlanish odamni osh singmay turgan kasalliklarga giriftor qilur. Odam yeydigan ovqatning miqdori uning ishlashiga, shug‘ullanishiga ko‘ra bo‘lishi kerak, ko‘prak ishlasa, ko‘prak yeyishi kerak. Xotunlarning tan ila, ham aql ila shug‘ullanuvlari erlardan ozroqdir. Shuning uchun yengilroq ovqatlar ila qanoat qiluvlari lozim bo‘ladir. Yeb bitirar-bitirmas shug‘ullanuvdan, ishga tutinuvdan saqlanish kerak. Agar gazeta o‘quv kabi bir yengil ish ila shug‘ullanilsa zarari bo‘lmas. Tuxumni saqlash uchun yuz ellik dirham so‘ndirilmagan ohakning ustiga asta-sekkn besh litr (yuz zllik dirham qadoqning choragi chamasidagi bir o‘lchov) suv quyib so‘ndiriladir. Bu suv o‘ttiz olti soat turgandan so‘ng tuxumlarning ustiga quyib qo‘yiladir. Bu tuxumlar uzoq zamon buzilmas. Ohakli suv tuxum po‘stlarini yumshatganidan tuxumlarni bu suvdan olgan vaqtda juda ehtiyotlik ila asta olish kerak. Tuxumlarnnng buzilmaganini bilish uchun nurga, yoruqqa tutib qaraladir. Tuxumlar qancha yorug‘, yaltiroq bo‘lsa, shu qadar yangi, qancha xira bo‘lsa, shu qadar eski bo‘ladir. Tuxumlarning yangi yoki eskiligini shunday usul bilan ham bilsa bo‘ladir: agar tuxum yangi bo‘lsa, to‘ppa-to‘g‘ri suvning tubiga tushadir, bir kun avvalgi bo‘lsa, eng tubiga tushib yetmaydir, agar uch kunlik bo‘lsa, suvning o‘rtasida suzib yuradir. Demak, tuxum qancha eski bo‘lsa, shuncha suvning yuziga chiqadir.

Fikrli yurt tutuvchi xotunlar har yil meva pishgan vaqtida qiyom va meva qiyomlari kabi shirinliklar pishirib, ularning har turlisini qo‘l ostida bo‘lgan yurtida hech vaqt bitirmaslikka tirishurlar. Yaxshi qaynatilgan qiyom istagancha turadir, hech buzilmas. Uzoq saqlash uchun ularni keragicha qaynatib, hech shakar qizg‘anmaslik kerak. Agar shakar qizg‘anilsa, uzoq qaynatish kerak bo‘lib, qiyom ozayishiga va uzoq qaynaganidan mevaning hidi bitishiga sabab bo‘ladir. Pishiruvchilar qiyom olov ustida vaqtida ko‘pirgan ko‘piklarini suzgich ila olishi va kastrul tagiga yopishmasligi uchun ora-sira kavlab turmaklari kerak. Qiyom va meva qiyomining pishib yetilgani bir tomchisini suvga solgach erimaganidan yoki likopchaga tomizgach, tarelkani qiya tutganda oqmaganidan bilinadir. Qiyom pishiruvni so‘zlashdan avval shakar pishiruvni bildirish foydali bo‘lur. Chunki qiyomning yaxshi pishuvi shakarning mohirona pishuvi ila bo‘ladir. Besh stakan shakarga bir stakan suv solinsa, yaxshi bo‘ladir. Shakar ila suvni qaynatishga qo‘ygach, o‘ttiz minut tutiladir, qaynab yetilganini bilish uchun likobchaga tomizib ko‘riladir, tomchilar tomgan ko‘yicha tursa, qaynab yetilgani bilinur.
Mayda xitoy olmalari butun-butun holdia solinadir. Yumshagandan so‘ng sovuq suv ila yuvib, elakda suvini silqitib, bir qism meva, yarim qism shakar hisobida shakar suvi qaynatgach, meva yoki olmani solib, keragacha qaynatiladir, bir oz limon suvi solib bankalarga quyib, sovigandan so‘ng og‘zi berkitiladir. Yumshoq meva (qulupnay, maymunjon kabi mevalar)ni ezmasdan, bandlarini tozalagandan so‘ng bu mevalarga nisbatan bir yarim miqdordagi shakarga solib, biqirlab qaynaguncha, malina bo‘lsa, mevalarga shakar singiguncha qaynatib, sovimasdan avval bankalarga quyib, sovigach og‘zi qopqoq ila berkitiladir. Olchalarning bandini olib tozalagandan so‘ng, bandi tomonidan bir igna ila danagi chiqariladir. Olchaga zarar yetkazmasdan igna kirgan joyidan chiqariladir. Danagi ila pishirilsa ham durust. Olchaga nisbatan bir yarim miqdordagi shakar kastrulga solinib, ustiga olchani danagini olganda chiqqan suvni elakdan suzib quyiladir. Buning so‘ngada olchani ham solib, kastrulni kuchli o‘tga qo‘yiladir. Ichidagi olcha qaynab, ko‘piklangach, o‘tni pasaytirib, ko‘piga olinadir. Qaynab yetilgani ma’lum bo‘lgach, kastrulni o‘tdan olib, qaynoq ko‘yicha bankaga solib, sovigach og‘zi berkitiladir.
Frantsuz uzumi va anor sharbati (meva sharbatlari shakar ila qilingan quyuq va shirin narsa, bir ikki qoshig‘i bir stakan suvga solib, aralashtirib ichiladi. Meva qiyomi piroglarga ham solinadi) bu mevalardan qaysi biri bo‘lsada ezib, zlakdan yoki dokadan suzib olingandan keyin bir kun turg‘izilib, bir qadog‘iga yarim qadoq shakar aralashtirib qaynatiladir. Quyulgandan so‘ng bir oz limon suvi solinib, issiq holida bankalarga quyilib, sovigach og‘zi berkitiladir.

Olma ila nokning xush isli, toza hamda eng maydalarini tanlagandan so‘ng po‘stlarini artib, to‘g‘rab, ichidagi urug‘larni olib, qaysi birining qiyomi pishirilsa, o‘shani qaynoq suvga solib, qancha yumshoq bo‘luvini istalsa, shuncha yumshatish kerak.

Yosh qizlarga ta’limu tarbiya bergan vaqtda ular uchun kerakli bo‘lib, hech o‘rganmay qolishga yaramay turgan fan bo‘lsa, u ham qo‘l hunarlari fanidir. Eng yuqori bilim va ma’lumot ham bu fanning o‘rnini bosa olmaganligi boisidan yosh xonim qizlarning bu fanni o‘rganishga tirishishlari lozimdir. Qo‘l ishlariga usta bo‘lgan xotun qo‘llarining ish biluvi sababli adabu iffat ichida tiriklik qila olur. Boy oila xonimlari qo‘l hunari orqasida bir xush va quzurli vaqt o‘tkazurlar hamda muhtojlarga yordamlar qilib, odamlikda bo‘lurlar. Igna bir to‘g‘ri va chin do‘st bo‘lib, ko‘p vaqtda yurt xalqining yordamchisi va eng qimmatli qurollaridan biridir. U yolg‘iz vaqtlarda yupanch bo‘lib, g‘am-qayg‘uni bitirur, yaxshi ishlarni maydonga chiqarur, kerak bo‘lganda faqirlik va muhtojlikka qarshi kurashur. Qo‘l hunarlarini kichkina yoshdan boshlab tartibi ila o‘rganish kerak. Avval boshda ip yigirishdan, katta-katta ko‘klashdan va quroq tikishdan, yamashdan boshlab, bularning har birini tamom usta tikuvchi bo‘lib o‘rgangandan so‘ng vaqti ila so‘kuklarni tikib, yamoq qilib, kiyimlarning bo‘laklarini ko‘klamak, bostirmak, tugma qadamak yoki ilma tugma tikishni o‘rgatib, oxiri qiyqimlar ila qam paypoqni yamay bilmakdir.
Tikuv ishlarini to‘liq o‘rganib bo‘lgach, tezroq naqsh ishlarini o‘rganingiz. Tirishqoq yosh qizshshg kuylaklarini tuzatib, so‘kux, yirtiqni tikib, yamab, paypoq bilan paypoq yirtig‘ini yamab, oila onasiga qancha aqcha yigib berajagini o‘ylab ko‘ringiz. Kichkina xonim qizlar, qo‘l qunarlarining har birini o‘rganingiz. Ular sizni qam yupatar, ham manfaatlantiradir. Umr o‘tib, keksaya boshlagan har bir xotun ignalarini maqtab, shu mungli so‘zlarni so‘zlamakka majburdir: "Ignam! Senga bo‘lgan muhabbatim  ne’matingga shukrimni, senga bo‘lgan tashakkurimni so‘zlamasligim mumkin emas. Kiygan ko‘ylaklarimga, ro‘molimning bezaklariga, derazadagi oq gazlamadan tikilgan pardalarga va boshqa narsalarga qaraymanda, butun kerak yarog‘im sening yordaming orqasida bo‘lganini ko‘raman. Kiyim tikmak, ko‘rpa qoplamak to‘g‘risida menga yordamda bo‘lgan va kichkina qizimning juda maqtanib qo‘g‘irchog‘iga kiygizgan atlas ko‘ylagining turli bo‘laklarini bir yerga keltirib biriktirgan sensan.

Ignam! Sening haqingda hozirga qadar maqtovlarim juda oz, sening esa, do‘stlarim, jinsdoshlarim qarshisida qadring juda balanddir. Sen bir jo‘mard, ne’mat beruvchi qurolsanki, sening yordaming ila bechoralar qorin to‘ydirurlar, sening yordaming ila necha qayg‘u kuyunchlar bitirilur. Sening bir kun qo‘llarda hozir bo‘luving naqadar foydayu ezguliklarni chaqirib, tortib keltiruvini bilurmisan, ignam? Kishilarning faqirliklarini va muhtojliklarini tugatuvingni, bo‘sh vaqtlarini huzurli o‘tkazuvingni va insoniyatga qilgan xizmatlaringni sanab ado qilib bo‘lurmi? Agar qurbing kelsa edi, boshingdan o‘tganlarni birma-bir yozar eding, sening bu hollaringni bilgan voqea (hikoya) yozuvchilar bo‘lsa edi, ular uchun naqadar ta’sirli, foydali voqealarning o‘rnini olur eding".
Bir ignaning lisoni holi: "Ey, kichkina xonim! Sen meni birinchi marta nozik va do‘mboq qo‘llaringga oluving emasmi? Shunday bo‘lsa, mening so‘zlarimni yaxshilab tingla! Bu dunyoda odamlar tirishmog‘i kerakdir. Tirishmaganlar hech vaqt odam orasiga kira olmasliklarini bir marotaba ko‘z oldingga keltir. Avvallarda ne holda bo‘lganimni va hozir ne holga kirganimni ko‘rda, buning bir tirishuv va ish ila bo‘lganini angla! Men avval yaratilgan vaqtimda tuproqlar ostida ko‘milgan xom ashyo va ishlov berilmagan bir ma’dan kulchasi edim. Bor ishlari ma’dan qazib chiqarish bo‘lib, otlari ham ma’danchi etilgan odamlar men turgan o‘ringa qadar kirib, meni tuproqdan chiqardilar, tozaladilar va mendan temir yasadilar. O’t yordami ila, ko‘p turli ishlar vositasi ila meni temir holimdan bir po‘lat simga aylantirdilar. Oxiri ikkinchi kishilar bu po‘lat simni ko‘p bo‘laklarga bo‘lib, bir boshimni ingichka qilib, ikkinchi boshimni sal yassilantirib teshdilar. Shuning uchun po‘lat simdan ignaga aylandim, jilo berib yaltkratganlaridan so‘ng vazifamni bajarish uchun qo‘ldan-qo‘lga yura boshladim. Endi o‘ylab qara, oyimqiz! Agar tirishish natijasiz bo‘lib, men bo‘lmagan bo‘lsam, ustingdagi ul kiyimni qanday tikar edilar. Chunki uning turli-tuman parchalarini bir-biriga qo‘shib biriktirgan men".

Najmiya oyimqiz hali o‘n olti yoshga ham yetmagandir. Barmoqlari tezlikda va ustalikda bir pari barmog‘iga o‘xshaganligini so‘zlaydurlar, chunki uni hech bir ishlay olmagan ishi yo‘qligini qizning o‘rtoqlari har kun ko‘radilar, bichimi eng kelishgan, eng qiyin kiyimlarni tikuvda ustalik ko‘rsatadir. Shuning kabi u odatdagi ishlardan, yamashlardan ham yalqovlanmas, paypoqlarni, yirtilgan kiyimlarni g‘oyat chiroyli yamashga ustadir. Avvalda yaxshi boyliklari bo‘lib, keyinchalik taqdirn Xudo ila odatdan tashqari torlikka tushgan, ko‘p jamoali oilaning katta qizi bo‘lgan Najmiya oyimqiz o‘zining odatdan tashqari chevarligi ila yurt jamoalarining har biriga yurtlarining xazinasi kabi sanalmishdir. Kiyimlarni kishiga bichtirib tikdirganda oila otasining kissasidan naqadar ko‘p aqchalar chiqishini bilgan Najmiya oyimqiz kiyimlarii o‘z qo‘li ila bichib, tikishga o‘rganib, kiyim-kechaklarning yaxshi bo‘luvini kuzatib, ularni yaxshi kilishga tirishadir. Qiz qarindoshlariga yangi kiyimlar tikib beradir va eskirganlarini tuzatadir. Ilgariroq tikilib rasmdan chiqqanlarini so‘kib, yangicha qilib o‘zgartiradir. Qo‘lining ustaligi, o‘zining ishbilarmonligi orqasida buzib tikkanlari yangi tikib ziynatlangan kabi ko‘rinadir. Xotunlar kiyimini tuzatgapga usta bo‘lgani kabi, otasining, erkak qarindoshlarining kiyimini ham naq bir tikuvchi singari tuzatish qo‘lidan keladir. Paltolarning ichidagi astarlarini almashtira oladir. Yoqa va yenglardagi hatifa (duxoba) va boshqa ziynatlarini tuzatadir. Tugmalarini yangilaydir. Uzilgan bog‘ichlarni yangidan tikadir. Kissalarni alishtirib, o‘rniga yangisini qo‘yadir. Kerak bo‘lganda mixga ilib yirtilgan yerlarni hech bilintirmay yamaydir. Bir ko‘ylak yoki kiyimda ko‘rinmaslik darajada mixga ilingan yer yamalmasa, u tobora kattalashib ko‘zga chalinadir, qo‘lqopda bo‘lgan bir ip uzilib, ko‘rinuvi ila tikilmasa, tezda kattalashib, u joydan barmoq chiqa boshlar. Yirtiq paypoq vaqtida yamalmasa, yuvilgandan so‘ng kir yuva turgan uydan to‘piqsiz bo‘lib keladir. Shuning uchun yurt ishlari qarovchilarining yoki kelgusi kunda yurt tutuvchi bo‘ladiggn kichkina qizlarning bunday mayda narsalarni ham ko‘zlaridan yiroq tutmay, Najmiya xonim singari tuzatishga yamashga qo‘llaridan kelgan qadar tirishuvlari lozimdur.

Qo‘l ishlariga usta xotunning kerak narsalari, qurollari hozir bo‘lishi lozim. Qurollar naqadar yaxshi bo‘lsa, ish shu qadar yaxshi va naqadar kam, yomon bo‘lsa, ish ham shu qadar yomon bo‘lib chiqadir. Shuning uchun qo‘l ishlariga usta bo‘lgisi kelgan yosh qizlar qo‘llarida g‘oyat mukammal va jihozli bir quticha bo‘lishi kerak. Tika turgan matolarining qalinligiga, yupqaligiga ko‘ra igna va ipni tanlay bilishi lozim, aks holda, uzoq mashaqqatlar chekish ila vaqtini o‘tkazib, ishi ham bema’ni bo‘lib chiqadir. Mukammal va jihozli quticha deganimning usti duxoba ila ziynatlangan, ichi qimmatli, nafis narsalar ila to‘la quticha deb tushunmasin, odatdagidek bir qog‘oz quticha ham bu ishga yaraydir. Tikuv-bichuv uchun hamma narsalar, yana yozajak narsalar bo‘lsa, bu vaqtda u quticha jihozli va mukammal quticha bo‘ladir. Avvalo qutichada uzunlikda, qisqaliqda, ingichkalikda turli-tuman ignalar bo‘lishi kerak. Yaxshi po‘latdan yasalgan ignalar sinmas, qiyshaymas, naqadar ko‘p tutilsa-da, uchi to‘mtoq bo‘lmas. Igna fabrikalarda raqamlar ila yasalib, qog‘ozlarga qo‘yilur. Yirik ignalar kichik raqamli, mayda ignalar katta raqamli bo‘lur. Har xil ignalar o‘n ikkk raqamga bo‘linadir. Ignani qilina turgan ishga qarab tutish kerak bo‘lganini, ignaga o‘tkazilgan ip juda uzun yoki juda kalta bo‘lmasligi kerakligini va qo‘rqinchli qazoga sabab bo‘lmasligi uchun ignani hech bir vaqt og‘izga solish, shishga tiqib ko‘rish yaramasligini hurmatli o‘quvchi xonimlar ham biladilar. Ignalar tutilmaganda igna qutisiga solib qo‘yish yoki kerak vaqtda tezroq olish oson bo‘larlik qilib qalin matoga qadab qo‘yish kerak. Qutichada barmoqlarga juda mos kelgan bir necha angishvona ham bo‘lishi kerak. Chok va naqsh namunalari, andozalar, turli ingichka va yo‘g‘onlikdagi iplar, naqshlar uchun turli rangdagi ipak, jun iplar kerak. Bulardan tashqari qutichada qaychi, qalamtarosh, chilvir, lenta (metrli), bigiz, to‘g‘nag‘ich, igna sanchib qo‘yadirgan yostiqcha va tugmalar bo‘lishi kerak.

Avvalgi zamonlarda qo‘l hunarlarini bilmagan qizlarning hech qadri bo‘lmaganidan va bunday qizga hech kim qiziqmaganidan har bir qiz kichkina vaqtidanoq ularni o‘rganishga odatdan tashqari tirishgan. Bu hunar eski zamon tarbiyasidan qolgan bo‘lib, hozirda ham bu hunarlardan to‘liq bilimli xonimlar borligi eshitilmakdadir. Shu vaqtga qadar yosh qizlarni qo‘l hunarlari o‘rganishga qiziqtirish kerakligini, qo‘l ishlari qizlarni daydi bo‘luv balosidan qutqarish uchun tamom foydali yo‘l ekanini da’vo qilib kelganlar. Barcha xotunlar uchun ishni sevishdan kerakli hech bir narsa yo‘qdir. Ish ko‘ngilni ochadir. Ul ko‘ngilda baxtsizligu qayg‘ularni o‘ylashga yararlik bir vaqt qoldirmas, hatto vaqtni xushlik ila o‘tkazadir. Daydilik odamni faqirlikka, muhtojlikka tushiradir va ko‘p qayg‘ularga giriftor qiladir. Va hatto umrini xunobgarchilik ila o‘tkazadir. Daydilikka o‘rgangan qizlarning avvalgi tabiatlarini qo‘yganlari hozirga qadar hech ko‘rinmaganligi uchun qizlarni kichkina vaqtidan har turli ishga odatlantirish kerak. Uyida o‘tiruvni bilmagan, uy ishlari ila shug‘ullanuvdan va qo‘l hunarlari kabi bir necha ko‘ngilli ishlardan lazzat olmagan bir xotun qanday ishlay oladir? Ma’lum lazzatlarni chetga chiqib izlashi kerak bo‘ladir. Xotun kishi uchun bundan ham yomon xatarli narsa bo‘lurmi? Qiz bolalarga qo‘l hunarlarining har birini yangi kiyimlar, ko‘ylak, sochiq, dasturxon kabi narsalarni tikmak va eskilarini tuzatmak, yamoq yamamak, paypoq to‘qimak, bo‘z to‘qimak kabilarni bilmak kelgusida yurt tuta boshlagach kerak bo‘lajagini bildirib, ularni kiya turgan kiyimlarni kichiklikdan o‘z qo‘llari bilan tikishga o‘rgatib, bir yurtga xo‘ja bo‘lgandan so‘ng unday narsalarni do‘kondan katta baholar ila sotib olishga yoki tikuvchilarga ko‘p aqchalar berib tikdirishga odatlantirmaslikka so‘nggi darajada tirishmak kerak.

O’tgan zamonda yurt ishlari ila shug‘ullana turgan xotunlar uylarida kirlar qo‘yish uchun bir javon hozirlab, juda ko‘p kirlar, yuzdan ortiq choyshablar tayyorlashga tirishar edilar. Bu kerakli matolarning hozir arzonligida, qachon tilasang istagancha sochiq, dasturxon, ko‘ylak-ishton, choyshab hozirlash mumkin bo‘lganligidandir. Bora-bora bu odat yo‘qolmish, to‘g‘rirog‘i, yo‘qolishiga to‘g‘ri kelmakda. Har yili bu narsalarni keragidan ortiq hozirlab, bir yo‘la ko‘p aqchalar sarf qilib, uyni kir ila to‘ldirishdan foyda yo‘qdir. Yurt ishlarini ustlariga oluvchilar kirlarni har vaqt tayyor qilib, yaxshi saqlab, o‘rni ila tutsinlar. Yaxshi yuvilmagan kirlar ko‘zga juda xunuk ko‘ringanidek, odam ustiga ham kiygisi kelmas. Erkaklar yaxshi yuvilmagan, yaxshi dazmollanmagan kir ko‘rsalar jahllari chiqadir. Keraksiz usul ila yuvilgan kirlar tez chirib, tutib bo‘lmas bir holga keladir. Ko‘p kir yuvuvchi xotunlar ko‘pincha kirlarni burab siqqan vaqtda parvosizliklaridan yirtib qo‘yadilar. Suvga xlor kabi kirni o‘yadigan narsa soladirlar. Shunga ko‘ra yurt ishlariga qarovchi xotun bunday bir necha turli ishlardan saqlanishi va chin ko‘ngildan tirishib kirlar ila shug‘ullanishp kerak.
Ro‘mol, qo‘l sochiq, dokadan qilingan narsalar, yenglar, yoqalar, pardalar kabi kichik kirlarni oila onasining o‘zi yuvsa yoki qizi yuvayotganda oldida qarab tursa, hech qiyinchiligi, tashvishi bo‘lmagan bir ishdir. Bu bilan esa, kirni yuvgan vaqtda yirtuvdan saqlagan bo‘ladirlar. Yosh qizlar ham erinmay mayda va nozik narsalar yuvilgan va dazmollangan vaqtda qarab tursalar yoki qarashsalar oz vaqt ichnda ul ishlarni o‘rganib, onalari kabi usta bo‘ladilar. Kirlarni yuvishga bermak uchun hozirlangan vaqtda birma-bir to‘g‘ri sanab, daftarga yozib qo‘yish kerak, chunki unutilishi yoki yanglishish sababli kirlar yuvilib quritilgandan so‘ng yurt boshi xotunga topshirilayotganda ko‘ngilsiz urish-talashlar chiqadir. Qanday kir bo‘lsada bo‘lsin, tuzatarlik, yamarlik narsalar ko‘rinsa, taxlab qo‘ygunga qadar qarab, tekshirib, tuzatib, yamab qo‘yish kerak. Tuzatish mumkin bo‘lgan narsani tuzatishni kechiktirish, ikkinchi marta yuvganda narsani kiyishga yaramaydigan qiluv demakdir. Ko‘p oila onalari bo‘ladiki, kir yuvilib quritilgandan so‘ng kirlarni dazmollab, har birini o‘z o‘rniga joylab, taxlab qo‘yadi. Keyinroq kir javonlarini ochib ko‘rib, o‘zlarining ishlaridan mamnun bo‘lib maqtanurlarki, bunday ishlardan mahtansalar haqlari bordir. Chunki turli-turli yurt narsalarining har biri o‘z o‘rnpga qo‘yilganini ko‘rishdek ko‘ngilga xush kela turgan hech bir narsa topilmas. Bunda yurt egasi xotun kirlarni ko‘ygan o‘rnidan bir narsa olishni tilagan vaqtda kirlarni ostini ustiga keltirmasdan, mashaqqatsiz topib olur. Yana yangi yuvilgan asirlarning hozir tutilmaydiganlarini hozir tutiladiganlarning ostiga qo‘yib taxlashga odatlanish kerak. Yuvishga berilgan vaqtda biri ustiga biri otilib, ayqash-uyqash qilib berilmasin. Kirlar xili ila ajratilib, avval va so‘ng yuviladiganlarini tartibi ila biri ortidan birisini yuvish yoki yuvdirishga berish kerak.