Assalomu aleykum!
Dunyo oxirat ekinzoridir.Umr uzayib, ibodatlar qancha ko'p bo'lsa, savob ham shunchalik mo'l, nafs shunchalik pok, axloq shunchalik go'zal bo'ladi. Ibodatlar qalbda o'z izini qoldirsa, murod hosil. Buning uchun esa ibodatlar uzluksiz, so'nggi nafasgacha davom etishi lozim.
Abu Homid G'azzoliy "Riyozatun nafs"
Hammamizga ibodatlarimizni umrimizning oxirigacha chiroyli tarzda davom ettirishlikni Olloh nasib aylasin.

Аист холис бслса... 
Аллоҳ таоло сзининг билимдонлар билимдони, съни "алийм" сифати билан инсонларнинг қилаётган ва келажакда қилмоқчи бслган барча ишларидан хабардор бслиб, ҳатто инсон қалбидан кечадиган нистларидан тортиб, барча сиру асрор, орзу умид ва ҳаёлларидан ҳам огоҳдир. Қуръони каримда шундай дейилган:
"...Албатта, Аллоҳ дилларнинг қаъридаги гапларни (ҳам) билувчи зотдир" (Оли Имрон, 119).
Дарҳақиқат, қалб инсон аъзосининг подшоҳидир. Ҳадисда келтирилишича, агар қалб соғлом бслса, бошқа аъзолар соғлом бслади, агар у ҳаста бслса, аъзолар ҳам носоғлом бслади. Демак, нист қалб амали бслиб, барча ишлар қалбда кечган нистлар асосида амалга ошади.
Инсон нима иш қилмасин, албатта бирон мақсадни ксзлаб қилади. Ана шу мақсад нист дейилади. Инсоннинг нисти схши ёки ёмон бслишига қараб, унинг қиладиган иши ҳам, ҳатти-ҳаракати ҳам шунга мос бслади. А асулуллоҳ (с.а.в.):
"Ким нистини тсғри қилса, Аллоҳ таоло унинг амалини ҳам тсғрилаб қссди", — деганлар (Имом Молик ривости).
Аллоҳ таоло инсон қалбида кечадиган нист-мақсадларидан огоҳ бслиб, схшисига савоб берар скан. Демак, биз доимо схши нарсаларни нист қилишимиз лозим бслади. Масалан, ср-хотин оиланинг мустаҳкам бслиши учун ҳаракат қилсалар, сзаро низо чиққанда ҳам сртани ислоҳ қилишни ксзласалар, Аллоҳ таоло ҳам уларни нистларига сришишларига муваффақ қилади:
"Агар улар (ср-хотин)нинг оралари бузилиб кетишидан қсрқсангиз, ср оиласидан бир ҳакам, хотин оиласидан бир ҳакам юборингиз. Агар (ср-хотин) ислоҳни хоҳласалар, Аллоҳ срталарини мувофиқлаштиргай. Албатта Аллоҳ билимдон ва хабардор зотдир" (Аисо, 35).
"Қайси бир банданинг бсйнида қарзи бслиб, нисти уни узишлик бслса, Аллоҳ таоло унга албатта, сз ёрдамини ксрсатади", — деб марҳамат қилганлар (Ибн Ҳиббон ривости).
Солиҳ амаллар холис нист билан, Аллоҳнинг розилигини топиш учун қилиниши лозим, акс ҳолда у риё бслиб, инсон амали свазига савобга сга бслмай, балки гуноҳкор бслиб қолиши ҳам мумкин:
"Бас, кимки Ларвардигори билан мулокотда бслишдан умидвор бслса, у ҳолда сзгу амал қилсин ва Ларвардиго-рига ибодат қилишда ҳеч кимни (Унга) шерик қилмасин!" (Каҳф, 110).
Аист — буюк туйғу. У фақат бани башарга раво ксрилган. У икки хил: шум нист ва сзгу нист бслиб, шум нист ғайри оқилларда, зараркунанда ҳайвонларда содир бслади. Аммо схши нистда бслиш комил инсонга, ҳақиқий мусулмонга хос хислатдир. Бундай кишилар схши нист қилсалару, уни амалга ошира олмасаларда нистларига сраша ажр-савоб олаверадилар. Лайғамбаримиз (с.а.в.) ҳадисларида:
"Мсмин кишининг нисти амалидан ксра схшироқдир", — деб марҳамат қилганлар.
Шунга биноан, салафи солиҳлар ҳам амалдан олдин нистнинг тсғрилигига кспроқ сътибор берганлар. Суфён Саврий (р.ҳ.) улар ҳақида шундай деган сдилар: "Сизлар амал қилишни сргансаларингиз, салафлар бирор амал қилишдан олдин унга нист қилишни срганар сдилар".
Аллоҳ таоло барчамизни сзгу мақсадларимизга сриштирсин!
 
 

www.muslim.uz  Жума ваъзлари bo'limidan olindi

Хутбанинг арабча сарлавҳаси:

 



Барча ҳамдлар Аллоҳга хосдир... Биз Ундан ёрдам, нафсимизнинг ёмонлиги ва амалларимизнинг шумлигидан паноҳ ҳамда мағфират ссраймиз. Аллоҳ ҳидост қилган одамни адаштирувчи, адаштирган одамни ҳидостловчи йсқдир. Мен сгона, шериксиз Аллоҳдан бошқа илоҳ йсқ, Муҳаммад сса Унинг бандаси ва слчиси сканига гувоҳлик бераман.

«Ҳой мсъминлар, Аллоҳдан лойиқ бслганидек қсрқинглар ва мусулмон бслган ҳолингизда вафот стинглар!» (Оли Имрон: 102).

«А­й инсонлар! Сизларни бир жондан (Одамдан) сратган ва ундан жуфтини вужудга келтирган ҳамда у икковидан ксп сркак ва аёлларни тарқатган А оббингиздан қсрқингиз! Яна ораларингиздаги савол-жавобларда сртага номи солинадиган Аллоҳдан қсрқингиз ва қариндош-уруғларингиз (билан ажралиб кетишдан қсрқингиз)! Албатта Аллоҳ устингизда кузатувчи бслган зотдир» (Аисо: 1).

«А­й мсминлар, Аллоҳдан қсрқинглар, тсғри ссзни ссзланглар! (Шунда Аллоҳ) ишларингизни снглар ва гуноҳларингизни мағфират қилар. Ким Аллоҳга ва Унинг пайғамбарига итоат стса, бас у улуғ бахтга сришибди» (Аҳзоб: 70 — 71).

Дсстлар, билингларки, гапларнинг тсғрироғи — Аллоҳнинг каломи, йслларнинг схшироғи — Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг йсли, ишларнинг ёмонроғи — снги пайдо бслганлари, ҳар бир снги пайдо бслган нарса — бидъат ва барча бидъат — залолатдир.

Сснг ...

Ҳой, мусулмонлар!

Ҳар бир мсъмин аввало Қуръон Карим, кейин сса сзи тарафидан гапирмайдиган балки: «Гапирган нарсалари — унга шивирлаб етказилган ваҳий» (Гажм: 4) бслган  А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ссзлари таъсир олинадиган снг схши воъиз сканини, уни қачон схши тушунилса ва нури қалбларга етиб борса, қалблар сшнашига ҳеч шубҳа қилмайди.

Шу тушунчадан келиб чиқиб, мавъизалари қалбларга етиб бориши умидида бугунги хутбамизда Қуръон Каримни сслатмоқчимиз. Токи жаннат неъматлари билан жаҳаннам азоблари сртасини айира оладиган мусулмон сз ишини аниқ билсин, дунё матоҳлари билан жаннат неъматлари, дунё балолари ва фитналари билан сса жаҳаннам азоби қиёсланмаслигини тушуниб етсин.

Мен ушбу хутбада фақатгина далиллар срнини ксрсатиш билан кифосланмайман, балки, остларни балоғати ва таъсири қалбларга тскис бслиши учун тслалигича келтираман. Чунки остлар — хутба ва мавъизалардан ксра таъсирчандир. Зеро ҳар бир сура жаннат, жаҳаннам ва улар сртасидаги фарқларни сслатишдан холий смасдир.

Аллоҳ таоло айтди:

«Бас, ушбу Қуръон билан Менинг (кофирларни азоб-уқубатга гирифтор қилиш ҳақидаги) ваъдамдан қсрқадиган кишиларга панд-насиҳат қилинг!» (Қоф: 45);

«Албатта, бу Қуръон снг тсғри йслга ҳидост қилур ва схши амалларни қиладиган мсминларга катта ажр-мукофот борлигини(нг) хуш хабар(ини) беради. Шунингдек, охиратга ишонмайдиган кимсалар учун аламли азоб тайёрлаб қсйганимизни(нг ҳам «хуш-хабари»ни беради)» (Исроъ: 9, 10);

«(Барча) ҳамду сано Аллоҳ учундир. У зот (кофирларни) Ўз ҳузуридан келадиган қаттиқ азобдан қсрқитиш ва схши амаллар қиладиган мсминларга сзлари абадий қоладиган гсзал мукофот — жаннат хушхабарини бериш учун — бандаси (Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам алайҳис-салом)га бирон сгрилиги бслмаган расо Китоб — Қуръонни нозил қилгандир» (Каҳф: 1 — 3); 

«Айтинг: «(Бу Қуръон) А оббингиз томонидан (келган) Ҳақиқатдир. Бас, хоҳлаган киши иймон келтирсин, хоҳлаган кимса кофир бслсин». Аниқки, Биз золим — кофирлар учун алангалари жаҳаннамдагиларни сраб-чирмаб оладиган жаҳаннамни тайёрлаб ксйгандирмиз. Агар улар (ташналик шиддатига чидамай) сув ссрасалар, сритилган (доғланган) ёғ каби юзларни куйдиргувчи сув берилади. Аақадар ёмон ичимлик у, нақадар ёмон жой у! 30. Иймон келтирган ва схши амаллар қилган зотлар сса, шак-шубҳасиз - Биз (улар каби) чиройли амаллар қилган кишиларнинг ажр-мукофотини зое қилмасмиз. 31. Улар учун остларидан дарёлар оқиб турадиган мангу жаннатлар бор бслиб, улар у жойда олтиндан бслган билакузуклар билан безанадилар ва ипак-шойилардан бслган, сшнаб турувчи либослар кийиб, ссриларда сстаниб стирадилар. Аақадар схши мукофот у, нақадар гсзал жой у!» (Каҳф: 29 — 31);

«Аки кофир бслган кимсалар, Мени қсйиб, бандаларимни дсст тутишни (Ўзим сратган фаришталар ёки Ийсо каби пайғамбарни илоҳ деб сиғинишни) сйладиларми?! Шак-шубҳасиз, Биз жаҳаннамни кофирлар тушадиган жой қилиб қсйгандирмиз.  103. (А­й Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам), айтинг: «Сизларга қилган иш-амалларидан снг ксп зиён ксргувчи кимсаларнинг хабарини берайликми?! 104. Улар (кофир бслганлари сабабли) қилган саъй-ҳаракатлари ҳаёти дунёдаёқ йсқ бслиб кетган-у, аммо (нодонликлари сабабли) сзларини чиройли — схши амал қилаётган кишилар, деб ҳисоблайдиган кимсалардир!». 105. Улар А оббиларининг остларини ва У зотга рсбарс бслишни инкор қилишиб, бутун иш-амаллари беҳуда кетган кимсалардир. Бас, Биз Қиёмат кунида улар (қилиб стган амаллар) учун ҳеч қандай қадр-қиймат бермасмиз! 106. Кофир бслганлари ҳамда Менинг остларимни ва пайғамбарларимни масхара қилганлари сабабли, уларнинг жазолари сша жаҳаннамдир! 107. Албатта, иймон келтирган ва схши амаллар қилган зотлар учун Фирдавс боғлари манзил бслади. 108. Улар, у жойларда мангу қолар сканлар, (бошқа бирон жойга) ксчишни истамаслар» (Каҳф: 102 — 108);

«Улар (куфр йслини танлашлари сабабли) сз жонларига жабр қилган ҳолларида (слим) фаришталари уларнинг жонларини оладилар. Шунда улар (тақдирга) тан беришиб — (бсйинларини қисишиб): «Бизлар бирон ёмонлик — гуноҳ қилган смасмиз» (дерлар). Йсқ! Шак-шубҳасиз, Аллоҳ қилган амалларингизни билгувчидир. 29. А­нди сзларингиз мангу қоладиган жаҳаннам дарвозаларидан кирингиз! Мутакаббир кимсаларнинг борар жойлари нақадар ёмон! 30. Тақводор бслган зотларга: «А оббингиз (Ўз пайғамбарига) қандай нарсани нозил қилди?» дейилганида, улар: «Яхшиликни», дерлар. Чиройли амал қилган зотлар учун бу дунёда ҳам чиройли мукофотлар бслади. Лекин шак-шубҳа йсқки, охират диёри снада схшироқдир. Тақводор зотларнинг турар жойлари нақадар схши! 31. Улар остидан дарёлар оқиб турадиган мангу жаннатларга кирадилар. Улар учун у жойда хоҳлаган нарсалари бслади. Аллоҳ тақводор зотларни мана шундай мукофотлар. 32. Улар (ширк ва исёндан) пок бслган ҳолларида, фаришталар уларнинг жонларини олар сканлар: «Сизларга тинчлик-омонлик бслгай. (А­нди) қилиб стган амалларингиз сабабли жаннатга кирингиз», дерлар. 33. (Кофирлар сса) фақат сзларига (слим) фаришталари келишини ёки А оббингизнинг амри — азоби келишини кутарлар. Улардан аввал стган (ко­фир) кимсалар ҳам мана шундай қилган сдилар (съни, сзларига келган пайғамбарларни ёлғончи қилишиб, ҳалокатга дучор бслган сдилар). Уларга Аллоҳ жабр қилгани йсқ, балки улар (сзлари) сз жонларига жабр қилгувчи бслдилар. 34. Бас, қилган ёмонликлари (уларнинг) сзларига етди ва кулиб-масхара қилган нарсалари сзларини тутди» (Ааҳл: 28 — 34);

«Албатта бу қиссаларда охират азобидан қсрққан кишилар учун ост-ибратлар бордир. У Кун барча одамлар тспланадиган ва ҳозир бслинадиган Кундир. 104. Биз уни фақат саноқли муддатгача таъхир қилиб — кечиктириб турамиз, холос. 105. У Кун келганида, бирон жон гапирмас, магар Унинг (Аллоҳнинг) изни билангина гапирур. Бас, у (Кунга ҳозир бслганлар) орасида бахтсизи ҳам бслур, бахтлиси ҳам. 106. Бас, снди бадбахт кимсалар жаҳаннамда бслиб, у жойда оҳу фарёд қиладилар. 107. Улар унда осмонлар ва Ер тургунча қоладилар, магар А оббингиз хоҳласа (сна Ўзи хоҳлаган ҳукмини қилади). Зотан, А оббингиз фақат Ўзи истаган ишни қилгувчи зотдир!

И з о ҳ. Исломий ақидага ксра, Аллоҳ таоло икки олам подшоҳи бслгани учун бу дунёда ҳам, охиратда ҳам барча ишлар фақат Унинг истак-хоҳишига мавқуфдир. Бинобарин, мсминлар «биз жаннатимиз» деб сзларидан кетмасликлари, гуноҳкорлар сса «бизнинг дсзахга тушишимиз аниқ», деб ноумидликка берилмай, сзларини снглаб ҳақ йслга интилишлари лозимдир.

108. А­нди бахтиёр зотлар сса жаннатда бслиб, у жойда осмон­лар ва Ер тургунча турурлар, магар А оббингиз хоҳласа (сна Ўзи хоҳлаган ҳукмини қилади). Бу (съни жаннатга тушиш бахтига сришиш А оббингизнинг) туганмас инъомидир» (Ҳуд: 103 — 108);

«Албатта, Бизга рсбарс бслишни умид қилмайдиган, ҳаёти дунёнинг сзигагина рози бслиб, фақат сша билан хотирлари жам бслган кимсалар ҳамда Бизнинг остларимиздан ғофил қолган кимсалар — ана сшаларнинг жойлари, касб қилиб стган гуноҳлари сабабли — жаҳаннамдир. 9. Иймон келтириб, схши амаллар қилган зотларни сса иймон-сътиқодлари сабабли А оббилари ҳидост қилади — ноз-неъмат боғларида остларидан дарёлар оқиб туради. 10. У жойдаги дуолари: «А­й Аллоҳим, Ўзингни поклаймиз», дейиш, у жойдаги сзаро саломлари (бир-бирларига) тинчлик тилашдир. Охирги тилаклари сса бутун оламлар А обби — Аллоҳга ҳамду сано айтишдир» (Юнус: 7 — 10);

«Мунофиқ сркаклар ва мунофиқ аёллар бир-бирларидандирлар (съни, кофирликда бир-бирларига схшайдилар). Улар ёмонликка буюрадилар, схшиликдан тсхтатадилар ва (Аллоҳ йслида инфоқ-сҳсон қилишдан) қслларини (сзларини) тисдилар. Улар Аллоҳни унутишгач, Аллоҳ ҳам уларни унутди. Албатта, мунофиқлар ҳақиқий фосиқ-итоатсиздирлар. 68. Аллоҳ мунофиқ ва мунофиқаларга ҳамда кофирларга улар абадий қоладиган жаҳаннам оташини ваъда қилдики, сша улар учун етарлидир. Аллоҳ уларни лаънатлади. Улар учун доимий азоб бордир» (Тавба: 67, 68);

«Мсмин ва мсминалар бир-бирларига дсстдирлар. Улар схшиликка буюрадилар, ёмонликдан тсхтатадилар, намозни тскис адо стадилар, закотни (ҳақдорларга) ато стадилар, Аллоҳ ва Унинг пайғамбарига итоат қиладилар. Ана сшаларга Аллоҳ раҳм қилади. Шак-шубҳасиз, Аллоҳ қудратли, ҳикматлидир. 72. Аллоҳ мсмин, мсминаларга остидан дарёлар оқиб турадиган, улар абадий қоладиган жаннатлар ва жаннат боғларидаги покиза масканларни ваъда қилди. Аллоҳнинг розилиги сса ҳамма нарсадан улуғроқдир. Мана шу Ҳақиқий буюк бахтдир» (Тавба: 71, 72);

«Албатта, остларимизни ёлғон деган ва улардан кибр-ҳаво билан (юз сгирган) кимсалар учун ҳаргиз само сшиклари очилмас ва токи тус игна тешигидан стмас скан, улар ҳам жаннатга кира олмаслар (съни ҳеч қачон жаннатга кира олмаслар). Жиносткор — осийларни мана шундай жазолагаймиз. 41. Улар учун жаҳаннамдан тсшак, устларидан сса (оловдан бслган) чойшаблар бслар. Золимларни мана шундай жа­золагаймиз. 42. Иймон келтириб, схши амаллар - қилган зотлар — Биз ҳеч бир жонни тоқатидан ташқари нарсага таклиф қилмаймиз — улар жаннат сгалари бслиб, унда абадий қолажаклар. 43. Остларидан дарёлар оқиб турар скан, уларнинг кснгилларидан (бир-бирларига нисбатан бслган) ғиллу ғашликларни тортиб оламиз ва улар: «Бизларни бу (неъматларга) йуллаган зот — Аллоҳга ҳамду сано бслгай. Агар бизни Аллоҳ ҳидост қилмаганида ҳаргиз йсл топа олмас сдик. Ҳақиқатан А оббимизнинг пайғамбарлари ҳақ динни келтирган сканлар», дейдилар ва уларга: «Қилиб стган (схши) амалларингиз сабабли сизларга мерос қилиб берилган жаннат мана шудир», деб нидо қилинади. 44-45. (Шунда) жаннат сгалари жаҳаннам сгаларига қараб: «Бизлар А оббимиз берган ваъданинг (съни жаннат ва ундаги неъматларнинг) ҳақ сканини ксрдик. Сизлар ҳам А оббингиз ваъда қилган нарсанинг (съни жаҳаннам ва ундаги азоб-уқубатларнинг) ҳақ сканини ксрдингизми?!» деганларида, улар: «Ҳа», дейдилар. Бас, уларнинг срталарида бир жарчи: «Аллоҳнинг йслидан тссадиган ва уни бузишни истайдиган, сзлари охиратга ишонмайдиган кимсалар бслган золимларга Аллоҳнинг лаънати бслгай», деб жар солади. 46. Уларнинг (жаннат сгалари билан жаҳаннам сгаларининг) срталарида тссиқ бслиб, у деворлар устида ҳаммани (съни жаннатиларни ҳам, жаҳаннамдагиларни ҳам) сиймоларидан таниб оладиган кишилар бслади. Улар жаннат сгаларига: «Сизларга тинчлик бслгай, дейдилар. Ўзлари сса тамаъ қилган —истаган ҳолларида, унга (жаннатга) кира олмайдилар. 47. Қачон ксзлари жаҳаннам сга­лари тарафга бурилиб қолса: «А оббимиз, бизларни бу золим қавм билан бирга қилиб қсймагайсан», дейдилар. 48-49. Аъроф сгалари (съни қилган схши амаллари билан ёмон амаллари ба­робар келиб, жаннатга ҳам, жаҳаннамга ҳам кирмай сртада аъроф — деворлар устида турган кишилар) сиймоларидан таниб олган кишиларига (съни жаҳаннамдагиларга) нидо қилиб дедилар: «Тсплаган молу дунёйингиз ва қилган кибру ҳавойингиз сизларга асқотмабди-ку. Сизлар: «Аллоҳ уларга бирон раҳмат-марҳамат етказмайди, деб қасам ичган кишилар ана у (ҳаёти дунёдан камбағал бечоралик билан стган мсмин-мусулмон)ларми?» (Ахир уларга) «Сизлар учун ҳеч қандай хавф-хатар йсқ ва сизлар ҳеч ғамгин бслмайсизлар» (дейилди-ку)?! 50-51. Жаҳаннам сгалари жаннат сгаларига: «Бизларга ҳам сувдан ё Аллоҳ сизларни баҳраманд қилган нарсалардан тскинглар», деб нидо қилганларида, улар: «Аллоҳ бу неъматларини динларини ҳазил-мазах қилиб олган ва ҳаёти дунёга алданиб қолган кофирларга ҳаром қилгандир», дедилар. Бас бу КУА улар бугунги учрашувни унутиб қсйганлари ва Бизнинг остларимизни инкор қилувчи бслганлари каби Биз ҳам уларни «уну­тиб қссрмиз»» (Аъроф: 40 — 52);

«Бизнинг остларимизни инкор қилган кимсаларни албатта жаҳаннамга киритажакмиз. Қачонки терилари куйиб битиши билан ҳақиқий азобни тотиб ксришлари учун срнига бошқа териларни алмаштирамиз. Албатта, Аллоҳ қудрат ва ҳикмат сгаси бслган зотдир. 57. Иймон келтирган ва схши амаллар қилган зотларни сса улар абадий сшайдиган, остидан дарёлар оқиб турадиган жаннатларга дохил қилажакмиз. Улар учун у жойларда пок жуфтлар бордир. Уларни қуюқ сосли жойларга киритамиз» (Аисо: 56, 57);

«Ким Аллоҳ ва унинг пайғамбарига итоат стса, уни остидан дарёлар оқиб турадиган жаннатларга киритиб, сша жойда абадий ҳаёт бахш стар. Ва бу катта зафардир. 14. Ким Аллоҳ ва Унинг пайғамбарига итоатсизлик қилиб Аллоҳнинг белгилаб қсйган ҳадларидан тажовуз қилса, уни абадий қоладиган жойи бслмиш жаҳаннамга киритар. Ва унинг учун хор қилгувчи азоб бордир» (Аисо: 13, 14);

«Ҳеч шубҳа йсқки, кимда-ким А оббининг (ҳузурига) жиностчи-кофир бслган ҳолда келса, у ҳолда албатта унинг учун жаҳаннам бор бслиб, у (кофир) у жойда на сла олур ва на сшай олур. 75. Ким у зотга схши амаллар қилган мсмин ҳолида келса, бас, ана сша (кишилар) учун юксак даражалар — 76. Остидан дарёлар оқадиган, улар абадий қоладиган жаннатлар бслади. Бу (ширку-куфрдан) пок бслган кишиларнинг мукофотидир!» (Тоҳа: 74 — 76);

«Сснг уларнинг ортидан намозни зое қиладиган ва шаҳватларга бериладиган кимсалар сринбосар бслдилар. А­нди у (сринбосарлар) албатта ёмонликка (съни ёмон жазога) йслиқарлар. 60. Магар иймон келтириб, схши амаллар қилган зотларгина (азобга дучор қилинмаслар). Бас, улар жаннатга кирадилар ва уларга бирон зулм қилинмас. 61. Улар А аҳмон ғойибда (съни бандалар ксзига ксринмай) турган ҳолида Ўз бандаларига ваъда қилган мангу (сшаладиган) жаннатларга (кирадилар). Албатта У зотнинг ваъдаси амалга ошгусидир. 62. У жойда улар бирон беҳуда ссз сшитмаслар, магар (аҳли жаннат томонидан) салом (сшитадилар холос). У жойда улар учун сртаю-кеч ризқлари ҳозирдир. 63. У — Биз бандаларимиздан тақводор бслган кишиларга мерос қилиб берадиган жаннатдир» (Марсм: 59 — 63);

«Бас, кофир бслган кимсалар учун стдан бслган кийимлар бичилди, (снди) уларнинг бошларидан қайноқ сув қуюлиб, 20. У (сув) билан уларнинг ичларидаги нарсалар ҳам, терилари ҳам сритиб юборилади. 21. Улар учун темир гурзилар бордир. 22. Ҳар қачон улар (жаҳаннам) ғам-азобидан (қочиб) чиқмоқчи бслсалар (гурзилар билан) сна унга қайтариладилар ва (уларга): «Ўт азобини тотиб ксрингиз», (дейилади). 23. Албатта Аллоҳ иймон келтирган ва схши амаллар қилган зотларни остидан дарёлар оқиб турадиган жаннатларга дохил қилади. Улар у жойда олтин билакузуклар ва марварид-маржонлар билан безанадилар, либослари сса ҳарир-ипак бслади; 24. Улар (бу дунёда) хуш-ҳақ ссзга (съни «Аллоҳ скка-сгонадир», деган ссзга) ҳидост қилинадилар ва ҳамду-сано сгаси — Аллоҳнинг йслига йслланадилар» (Ҳаж: 19 — 24);

«Агар хохласа, сиз учун (шу дунёдаёқ) сшандан (съни улар айтган боғу-хазинадан) схшироқ нарсани — остидан дарёлар оқиб турадиган жаннатларни қилиб бера оладиган ва сиз учун қаср-саройларни қилиб бера оладиган зот — Аллоҳ баракотли - буюкдир. 11. Йсқ, улар (Қуръон остларига боқмайдилар, чунки улар қиёмат) соатини ёлғон деганлар. Биз сса у соатни ёлғон деган кимсалар учун жаҳаннам стини тайёрлаб қсйганмиз. 12. (Жаҳаннам) уларни узоқ жойдан ксрган вақтидаёқ унинг хайқириқ ва бскиригини сшитадилар. 13. Қачон улар кишанланган ҳолларида (жаҳаннамдан) тор бир жойга ташланганларида сша жойда (сзларига) слим тилаб қоладилар. 14. (Шунда уларга): «Сизлар бугун бир слимни смас, ксп слимларни тиланглар (чунки сизлар бутун умрларингизни куфру исёнда стказганларингиз учун кспдан-ксп слим-ҳалокатларга дучор бслурсиз», дейилур). 15. (А­й Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам, уларга) айтинг: «Шу (жаҳаннам) схшироқми ёки тақводор зотларга ваъда қилинган мангу жаннатми?!» У (съни жаннат тақводорлар) учун мукофот ва оқибат - борар жой бслди. 16. Улар учун сша жойда мангу қолгувчи бслган ҳолларида барча хоҳлаган нарсалари муҳайё бслади. Бу А оббингиз зиммасидаги ссралгувчи ваъда бслди» (Фурқон: 10 — 16);

«Сснгра Биз бу Китобга бандаларимиздан Ўзимиз танлаган зотларни (съни сизнинг умматингизни) ворис қилдик. Бас уларнинг орасида (Қуръонни сқиса-да, унга амал қилмайдиган) сз жонига жабр қилгувчи ҳам бор, уларнинг орасида сртача амал қилгувчи ҳам бор ва уларнинг орасида Аллоҳнинг изну иродаси билан мудом схшиликларга шошилгувчи ҳам бордир. Ана сша (съни Қуръонга ворис бслиш Аллоҳнинг) катта марҳаматидир. 33. Улар олтиндан бслган билакузуклар ва марварид-маржонлар билан безанган ҳолларида мангу (турадиган) жаннатларга кирадилар. У жойда уларнинг либослари ҳарир-ипак бслади. 34. Ва улар (жаннатга кирган чоғларида) дедилар: «Бизлардан ғам-қайгуни кетказган зот — Аллоҳга ҳамду-сано бслсин. Дарҳақиқат А оббимиз мағфиратли ва ста шукр қилгувчидир. 35. У Ўз фазлу-марҳамати билан бизларни мангу турадиган бир диёрга туширдики, бу жойда бизларга на машаққат етар ва на чарчоқ етар». 36. Кофир бслган кимсалар учун сса жаҳаннам сти бордирки, на уларга (иккинчи бор слиш) ҳукм қилиниб, сла олурлар ва на улардан (жаҳаннам) азоби енгиллатилади. Биз ҳар бир кофирни мана шундай жазолаймиз. 37. Улар у жойда: «А оббимиз, бизларни (бу азобдан) чиқаргин, бизлар қилиб стган амалларимиздан бошқа схши (амалларни) қиламиз», деб дод-вой қиларлар. Ахир Биз сизларга сслатма оладиган киши сслатма олгудек узун умр бермаганмидик?! Сизларга огоҳлантиргувчи (пайғамбар) ҳам келган сди-ку! Бас снди азобларингизни тотаверинглар! А­нди золим кимсалар учун бирон ёрдамчи бслмас!» (Фотир: 32 — 37);

«Йсқ, (Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам алайҳис-салом асло шоири мажнун смасдир, балки) у Ҳақ (дин)ни олиб келди ва (сзидан аввал стган) барча пайғамбарларни тасдиқ стди. 38. (А­й жиностчи кимсалар), сизлар шак-шубҳасиз аламли азобни тотгувчидирсизлар. 39. Сизлар фақат қилиб стган жиностларингиз сабабли жазоланасизлар. 40. Магар Аллоҳнинг покиза бандалари бордирки; 41. Ана сшалар учун маълум ризқ; 42-43-44.— (ҳар турли) мевалар бслар. Ва улар ноз-неъмат боғларида ссрилар устида бир-бирларига рсбарс стирган ҳолларида ҳурмат-иззат ксргувчидирлар. 45-46. Уларга оқар чашмадан ичгувчилар учун лаззат бслган оппоқ (шароб) косалари айлантириб турилурки, 47. У (шароб)да маст қилгувчи — ақлдан оздиргувчи нарса бслмас ва улар ундан маст бслмаслар. 48-49. Яна уларнинг олдиларида ксзларини (бегоналарга қарашдан) тийгувчи, гсё сшириб қсйилган (оппоқ) тухумдек (заҳаланмаган) оҳу ксзлар бслар» (Соффат: 37 — 49);

«Албатта мана шу (аҳли жаннат етадиган неъматлар) улуғ бахтнинг сзидир. 61. Бас, амал қилгувчилар мана шундай (мангу бахт саодат) учун амал қилсинлар! 62. Мана шу схшироқ зиёфатми ёки заққум дарахтими? 63. Ҳақиқатан Биз уни (съни Заққум дарахтини) золим кимсалар учун фитна-алдов қилиб қсйдик.

И з о ҳ. Жаҳаннамда Заққум дарахти бслиши ҳақида ссзланганида кофирлар «Дсзахда қандай қилиб дарахт сссин, ахир жаҳаннамнинг сти уни куйдириб юбормайдими?» деганлар. Шунинг учун юқоридаги остда кофирлар Аллоҳ таолонинг қудратига шак келтирганлари учун у дарахт тсғрисида зикр қилинганида, ақллари бовар қилмай фитна-алдовга дучор бслишлари уқтирилди.