Imom Navaviy. Al-azkor  ( 544353 marta o'qilgan) Chop etish

1 2 3 4 5 6 ... 128 B


Doniyor  19 Sentyabr 2006, 09:59:16

Qayd etilgan

Doniyor  19 Sentyabr 2006, 10:00:22

Qayd etilgan

Doniyor  19 Sentyabr 2006, 10:01:13

Muallif va uning ushbu asari haqida

Imom, hofiz, faqih, muhaddis Yahyo ibn Sharofiddin ibn Murriy ibn Hasan al-Hizomiy al-Huvroniy an-Navaviy ash-Shofe’iy Islom olamining mo’’tabar olimlaridan sanaladi. Kunyalari — Abu Zakariyo, laqablari Muhiddin. Ammo Allohga tavozu’ qilib, Muhiddin deb laqablanishni karih ko’rganlar. Chunki din doimiy hayot va sobit bo’lgan narsadir, tiriltiruvchi kishiga muhtoj emasdir, deb aytardilar. («Muhiddin» — dinni tiriltiruvchi degan ma’noni anglatadi.) Lahmiy u zot haqida: «Meni Muhiddin deb ataydiganlarni do’st tutmayman, deb aytdilar», deydilar.

Imom Navaviy hijratning 631 yili muharram oyida Damashqdagi Navo shahrida dunyoga keldilar. Yoshliklaridayoq Qur’onni yod oldilar. O’n to’qqizga kirganlarida otalari Damashqqa olib bordilar va «Ravohiya» madrasasiga joylashtirdilar. Maqsad ilm tahsilini yanada kuchaytirish edi. Bu yerda Ishoq ibn Ahmad ibn Usmon Mag’ribiy al-Maqdisiydan fiqhni ta’lim oldilar, Sheroziyning «Muhazzab» nomli kitoblarini o’qib chiqdilar. Ishoq ibn Ahmad u zotning fiqh ilmidagi birinchi ustozlari bo’ldi. Navaviy hazratlari har kuni 12 xil dars bilan mashg’ul edilar. Orada tib bilan ham mashg’ul bo’lishga qasd qildilar. Lekin Alloh taolo u zotni bu ilmdan burib qo’ydi. Balki Damashqdagi «Dorul hadis al- Ashrafiya»da dars berishni nasib qildi. Bu hodisa hijratning 665 yili ro’y berdi.
Qayd etilgan

Doniyor  19 Sentyabr 2006, 10:02:13

Imom Navaviy hazratlari nihoyatda taqvodor, zohid, par-hezli kishi edilar. Biror soatlarini Alloh toatidan boshqa ishga sarf qilmasdilar. Kechalarini ibodat va kitob tasnif etish bilan o’tkazardilar. Haq u kishi uchun hamma narsadan ustun edi. Podshoh Zohir Bibris bilan bo’lib o’tgan hodisa u zotning xulqlaridagi ana shu qirrani ochadi. Malik Zohir bir fatvoga imzo chekish uchun u zotni chaqirtirdi. Imom hazratlari boshlariga kichikkina salla o’rab bordilar. Sallalariga qarab, mensimasdan: «Ey shayx! Bu fatvoga imzo chek», dedi. Ammo Imom bosh tortdilar. Podshoh g’azab bilan: «Nima uchun?» deb so’radi. Shunda Shayx hazratlari: «Bu fatvoda og’irlik keltiruvchi zulm bor», dedilar. Podshoh yanada g’azablanib: «Uni hamma vazifalaridan bo’shatinglar», deb amr qildi. Ayonlar esa: «Unda hech qanaqa vazifa yo’q», deb javob berishdi. So’ng podshoh qatl qilishni qasd qildi. Lekin unga Alloh niyatini amalga oshirishga jur’at bermadi. «Nega o’ldirmadingiz, bunaqa vaziyat boshqa bo’lmaydi», de-yishganida, podshoh: «Allohga qasamki, uning vajohati meni qo’rqitib yubordi», deb javob berdi.

Bu ish Allohning fazlidir. Uni solih bandalaridan xohlaganiga beradi.
Imom Navaviy juda ko’p kitob tasnif etganlar. Misol tariqasida ularning ba’zisini keltirib o’tamiz.
1. Sharhi Sahihi Muslim. 2. Irshod.  3. Taqrib va Taysiyr fiy ma’rifati sunanil Bashiyr an-Naziyr. 4. Tahziybul asmo val lug’ot.  5. Tibyon fiy odobi hamlatil Qur’on. 6. Minhoji at-Tolibiyn. 7. Bustonil orifiyn. 8. Xulosatul ahkom fiy muhimmoti sunani va qavoidil islom. 9. Ravzatut tolibiyn va umdatul muftiyn. 10. Sharhul muhazzab. 11. Riyozus solihiyn. 12. Hulyatul abror va shiorul axbor fiy talxiysi da’vot val azkor (Bunisi qo’lingizdagi mazkur kitobdir).
Qayd etilgan

Doniyor  19 Sentyabr 2006, 10:02:32

Quyidagi sunnat kitoblarini shayxlaridan eshitganlar: 1. Jomi’ as-sahih al-Buxoriy. 2. Sahihi Muslim. 3. Sunani Abu Dovud. 4. Jomi’ut Termiziy 5. Sunani Ibn Moja. 6. Sunani Nasoiy. 7. Muvatto Molik. 8. Musnadi Shofe’iy. 9. Musnadi Ahmad. 10. Musnadi Doramiy. 11. Musnadi Abu Ya’lo. 12. Sahihi Abu Avona. 13. Sunani Bayhaqiy. 14. Sharhi sunna lil Bag’aviy. 15. Amalul yavm val layla li Ibn Sunniy. 16. Al-jomi’ li odobir roviy vas somi’ lilxatib Bag’dodiy. 17. Ansob li Zubayr ibn Bakkor. 

Damashqda istiqomat qilganlarida fiqh, hadis, usul kabi har turli ilmlarni quyidagi ustozlardan ta’lim olganlar:
1. Abu Ibrohim Ishoq ibn Ahmad ibn Usmon al-Mag’ribiy.
2. Abdurahmon ibn Ahmad ibn Muhammad ibn Qudoma Maqdisiy al-Hanbaliy.
3. Abu Muhammad Abdurahmon ibn Nuh Maqdisiy al-Damashqiy.
4. Abu Hafs Umar ibn As’ad ibn Abu Folib Rub’iy al-Irbiliy.
5. Abul Hasan Sallor ibn Hasan Irbiliy al-Damashqiy.
6. Abu Ishoq Ibrohim ibn Umar al-Vositiy («Sahihi Muslim»ni shu kishidan eshitganlar).
7. Abul Baqo Xolid ibn Yusuf ibn Sa’d Nobilisiy.
8. Abu Ishoq Ibrohim ibn Iso al-Murodiy al-Andalusiy.
9. Imomul muhaddis Ziyo ibn Tammom Hanafiy.
10. Shayx Abul Abbos Ahmad ibn Solim Misriy Nahviy al-Lug’aviy.
11. Alloma Abu Abdulloh Muhammad ibn Abdulloh ibn Molik Jayyaniy.
12. Qozi Abul Fath Umar ibn Bandor ibn Umar ibn Ali Taflisiy.
13. Abul Abbos Ahmad ibn Abduddoim Maqdisiy.
14. Abul Faraj Abdurahmon ibn Shayx.
15. Abu Muhammad Abdurahmon ibn Solim Abu Yahyo Anboriy.
16. Abu Muhammad Ismoil ibn Ibrohim at-Tanuhiy.
17. Abu Muhammad Abdulaziz ibn Abu Abdulloh Abdul Muhsin Ansoriy.
18. Alloma Abu Shoma Abdurahmon ibn Ismoil Damashqiy.
19. Abdurahmon ibn Abdulloh ibn Muhammad ibn Hasan Bodironiy Bog’dodiy.
20. Qozi Imoduddin Abul Fozil Abdulkarim ibn Abdussamad Xiristoniy.
21. Fazl Muhammad ibn Muhammad ibn Muhammad ibn Muhammad Fikriy.
22. Abu Zakariyo Yahyo ibn Abulfath Xironiy Sayrufiy.

Imom Navaviy hazratlari 676 hijriy sananing 24 rajabida chorshanba kuni kechasi Navo shahrida dorul baqoga rihlat qildilar va shu yerga dafn etildilar. Bu zotning vafotlaridan butun Damashq ahli qayg’uga botdi.
Qayd etilgan

Doniyor  19 Sentyabr 2006, 10:03:27

MUALLIF MUQADDIMASI

«Bas, Meni eslanglar, Men ham sizlarni eslayman va Menga shukr qilinglar va Meni inkor etmanglar!» (Baqara, 152-oyat).

Qahhor va aziz, gunohlarni mag’firat etuvchi, qadarlarni o’lchovchi, ishlarni tasarruf qiluvchi, qalbi uyg’oq, ko’zi ochiq kishilar tafakkur qilishlari uchun kechani kunduzga alishtiruvchi yagona Allohga hamd bo’lsin. U ba’zi bandalarini uyg’oq qilib, yaxshilar jumlasiga kiritdi, ba’zilarini tanlab oldi va o’ziga muqarrab-yaqin bandalaridan qildi. Bu bandalar Uning roziligi uchun bor kuchlarini sarflaydilar va oxiratga tayyorgarlik ko’radilar, Uning g’azabini keltiradigan narsalardan chetlanib, do’zax azobiga tushib qolishdan ehtiyot bo’ladilar, hamisha Uning toati va zikrida yuradilar. Bandalarining qalblariga nur bergan Allohga hamd aytaman. Fazlu karamining bundan-da ziyoda bo’lishini so’rab qolaman. Aziym, vohid, samad, aziz, hakim sifatli Allohdan boshqa iloh yo’qligiga, Muhammad sollallohu alayhi vasallam Uning bandasi va rasuli, tanlab olgan do’sti va habibi, yaratganlarining eng afzali, o’tgandagi va kelgusidagi kishilarning eng hurmatlisi ekaniga iymon keltiraman. Bu zotga va boshqa payg’ambarlarga, barchalarining oilalariga hamda boshqa solih kishilarga Allohdan salovot va salomlar bo’lsin.

Alloh taolo Baqara surasining 152-oyatida: «Bas, Meni eslanglar, Men ham sizlarni eslayman», Zariyat surasining 56-oyatida:

«Jin va insni faqat o’zimga ibodat qilishlari uchungina yaratdim», deydi.

Bu oyatlardan banda uchun eng afzal ish olamlar Rabbini yod etish va payg’ambarlarning sayyidi Rasulullohdan vorid bo’lgan zikrlar bilan mashg’ul bo’lish ekani bilinadi.
Qayd etilgan

Doniyor  19 Sentyabr 2006, 10:03:43

Ulamolar kechayu kunduzdagi amallar, ularda o’qiladigan duo va zikrlar to’g’risida ko’plab kitoblar tasnif etishgan. Lekin ularda zikrlarning sanadi uzun va takror-takror kelgan. Tabiiyki, bu hol o’quvchining qiziqishini bir oz susaytiradi. Shuning uchun bu borada yengil, ravon o’qiladigan risola tasnif etishni qasd qildim va ko’p sanadlarni tushirib yubordim. Chunki maqsad sanadlarni bilish emas, balki zikrlarni o’rganish va unga amal qilishdir. Ammo bu sanadlar o’rnini muhimroq narsalar bilan to’ldirdim. Ya’ni, hadislarning holatini — sahih, hasan, zaif... ekanini bayon etdim. Chunki oz sonli muhaddislarni hisobga olmaganda, ko’pchilik bu narsani bilishga muhtojdir. Bu kitobga hadis ilmidan nafis jumlalarni, fiqhning nozik tomonlarini, qoidalarning ahamiyatli o’rinlarini, nafs tarbiyasiga taalluqli matnlarni, soliklar bilishi ta’kidlangan odoblarni qo’shib qo’ydim. Xullasi kalom, avomu olimlar yengil fahmlashlari uchun nima lozim bo’lsa, shuni zikr qildim.

Abu Hurayradan (roziyallohu anhu) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Kim (biror kishini) hidoyatga chaqirsa, hidoyatga ergashgan kishining ajridan biror narsa kamaytirilmasdan, uning ajricha ajr oladi», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari

Men ham oson yo’llarni bayon qilish bilan yaxshilik ahllariga yordam berishni xohladim. Kitobning avvalida hammamiz muhtoj bo’lgan muhim bir Faslni zikr qildim. Agar uncha mashhur bo’lmagan sahobiyning nomi kelsa, bilmaganlarni ogoh etish uchun falon sahobiydan, deb aytdim.
Qayd etilgan

Doniyor  19 Sentyabr 2006, 10:04:04

Bu kitobni yozishda Islom asosi bo’lmish beshta mashhur asar — «Sahihul Buxoriy», «Sahihul Muslim, «Sunani Abu Dovud», «Sunani Termiziy», «Sunani Nasoiy» kitoblariga suyandim. Juda oz o’rinlarda boshqa taniqli asarlardan foydalandim. Asosan sahih hadislarni keltirdim. Zaiflarini zikr qilishdan saqlandim. Ba’zi o’rinlarda zikr qilgan bo’lsam ham, zaifligini bayon etdim. Shuning uchun bu kitobning ishonchli manbalardan bo’lishiga umid qilaman.

Allohdan bu ishlarning muvaffaqiyatli bo’lishini, inobatga olishini, yordam berishini, hidoyatga boshlashini, o’zi saqlashini so’rayman. Yana har turli mukarram ishlarda bardavom bo’lishni va men bilan do’stlarimni karamli hovlida jam qilishini so’rab qolaman.

Menga Alloh kifoyadir. Va U juda ham yaxshi vakil. O’zgartirish va quvvat faqat hakim va aziz bo’lgan Allohnikidir. Alloh nimani xohlasa, o’sha bo’ladi. Allohdan boshqada quvvat yo’q. Allohga tavakkal qildim. Uni mahkam tutdim. Undangina yordam so’radim. Ishimni Unga topshirdim.
Qayd etilgan

Doniyor  19 Sentyabr 2006, 10:04:39

Allohdan nafsimning, ota-onamning, birodarlarimning va jamiki musulmonlarning dunyoyu oxirat ishlarida bergan ne’matlarini saqlashini so’rab qolaman. Agar Allohdan biror narsaning saqlanishini so’rasangiz, albatta, U saqlaydi. U eng yaxshi saqlovchidir.

Fasl: Xoh maxfiy, xoh zohiriy bo’lsin, barcha amallarda niyatni chiroyli qilish hamda ixlosli bo’lish

Alloh taolo Bayyina surasining 5-oyatida aytadi:

«Holbuki, ular faqat yagona Allohga, U zot uchun dinni xolis qilgan, To’g’ri yo’ldan og’magan hollarida ibodat qilishga buyurilgan edilar». Haj surasining 37-oyatida esa bunday deydi:

«Allohga (qilgan qurbonliklaringizning) go’shtlari ham, qonlari ham yetmas, lekin U zotga sizlarning taqvo-ixlosingiz yetar». Ibn Abbos (r.a.) «U zotga sizlarning taqvo-ixlosingiz yetar» jumlasining ma’nosini: «Unga sizlarning niyatingiz yetadi», deb tushuntirganlar.
Qayd etilgan

Doniyor  19 Sentyabr 2006, 10:04:54

Hofiz Abulbaqo Xolid ibn Yusuf Maqdisiy Abul Yaman Kindiydan, bu zot Muhammad ibn Abdulboqiy al-Ansoriydan, bu zot Abu Muhammad Hasan ibn Ali al-Javhariydan, bu zot Abul Husayn Muhammad ibn Muzaffar al-Hofizdan, bu zot Abu Bakr Muhammad ibn Muhammad ibn Sulaymon al-Vositiydan, bu zot Abu Nu’aym Ubayd ibn Hishom al-Xalabiydan, bu zot Ibn Muborakdan, bu zot Yahyo ibn Saiddan, bu zot Muhammad ibn Ibrohim at-Taymiydan, bu zot Alqama ibn Vaqqos al-Laysiydan, bu zot Umar ibn Xattobdan rivoyat qiladilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: «Albatta, amallar niyat bilandir. Har bir kishi niyat qiluvchidir. Kimning hijrati Alloh va rasuli uchun bo’lsa, bas, Alloh va rasuli uchun hijrat qilibdi. Kimning hijrati dunyoga yetishish yoki xotinga uylanish uchun bo’lsa, uning hijrati o’sha narsasiga bo’libdi». Bu hadisning sahihligiga va darajasi ulug’ligiga ittifoq qilingan. Bu hadisi sharif Islom asoslaridan birini ifoda etgandir. Ulamolar bir kitob tasnif etsalar, mana shu hadis bilan boshlaganlar va bu bilan unga o’quvchining diqqatini qaratganlar.

Imom Abu Said Abdurahmon ibn Mahdiydan rivoyat qilinishicha, u kishi: «Kim kitob tasnif etmoqchi bo’lsa, mana shu hadis bilan boshlasin», deganlar.

Imom Abu Sulaymon Xattobiy aytadilar: «Ilgarigi shayxlarimiz hamma ishda, xoh diniy, xoh umumiy hojatlarda bo’lsin, «Amallar niyat bilandir», hadisini muqaddam etishni ma’qul ko’rishgan».
Qayd etilgan

1 2 3 4 5 6 ... 128 T


SMF 2.0.7 | SMF © 2011. Ziyo istagan qalblar uchun © 2004-2013
ModernStyle theme by Bloc