Ta'ziyanoma  ( 236482 marta o'qilgan) Chop etish

1 ... 26 27 28 29 30 31 32 33 34 B


Abdumuhaymin  24 May 2013, 14:51:43

Alloh rahmatiga olsin.

Qayd etilgan


kamoliddinov  24 May 2013, 18:33:09

Alloh rahmat qilsin. O'zbek adabiyoti uhun juda ko'p mehnati singan inson edilar.

Qayd etilgan


Guliqiz  25 May 2013, 00:34:22

O`tkir Hoshimov mening eng sevimli yozuvchim edi. Eshitib juda xafa bo`ldim. Alloh o`z rahmatiga olsin.

Qayd etilgan


bir_qizcha  25 May 2013, 04:05:20

Inna lillahi va inna ilayhi rojiun.
O'quvchilar ko'ngliga adabiyot sehrini sola oladigan adib edi.
Alloh rahmatiga olsin,savol-javoblari oson kechsin,amiyn!


Qayd etilgan


Abdulhafiz  25 May 2013, 16:19:35

Alloh rahmatiga olgan bo'lsin. Yaqinlariga sabr bersin...

Qayd etilgan


Ummu Muslima  26 May 2013, 16:46:50

inna lillahi va inna ilayhi roji'un
Alloh rahmatiga olsin,oilalariga sabru jamiyl  bersin.
bu insonni oilamiz bn juda hurmat qilar edik...
Alloh joylarini jannatda qilsin


Qayd etilgan


munlu  27 May 2013, 03:03:17

Inna Lillahi va inna ilayhi rojiun.
O‘zbekiston xalq yozuvchisi,  O‘tkir Hoshimov 71 yoshida olamdan o‘tgan.
Alloh taolo bu bandasini O'zining buyuk rahmati va mag'firati bilan siylasin.
Joyi jannatda bo'lsin.
Hammamizga Alloh taolo xayrlik oqibat nasib qisin.
Omiyn.

Qayd etilgan


munlu  27 May 2013, 03:10:54

Ижод ва жасорат(1): Ўткир Ò²ошимов     Ўзингга сÒ›ин ва Ò›адрдон одам Ò³аÒ›ида бирон гап айтиш шунчалар Ò›ийин бслишини билмас сканман. Ò²ар куни ксришадиган, неча марталаб гаплашадиган дсстингнинг фазилатлари сенга жуда оддий бир нарса бслиб Ò›оларкан. У сахийми, бахилми, баÒ“ри кенгми, феъли торми, дсстига вафодорми, бировнинг Ò›айÒ“усига Ò›айÒ“удошми, негадир сътибор бермас скансан. Бу Ò³аммага хос одат-да, деб Ò›ссÒ›оларкансан. Истеъдодли, аллаÒ›ачон халÒ› меÒ³рига сазовор бслган ёзувчи Ўткир Ò²ошимов тсÒ“рисида бир нима ёзай, деб шунча уринаман, Ò›ани бирон сатр ёзолсам. 
     Бир донишманд агар азамат чинорни бсй-басти билан ксраман десанг, сал наридан туриб Ò›ара, агар ёнидан Ò›арасанг, унинг фаÒ›ат бир бслагини ксрасан, узоÒ›дан Ò›арасанг бутун салобати билан ксрасан, деган скан. Бу жуда доно гап. А ассом Ò³ам сратаётган асарини неча марталаб, орÒ›ага бир-икки Ò›адам чекиниб кузатади. Мен Ò³ам Ўткирни сал наридан туриб ксрмоÒ›чи бслдим"¦ Ана шундан кейин мсъжизага схшаган бир Ò³олатни сездим. Мен унчалик писанд Ò›илмаган, баъзан назаримга илмаган ёзувчи бола ксз олдимда юксалиб, чинакам санъаткорга айланди. А­нди мен уни бор бсйи билан, жами фазилатлари билан, сзбек адабиёти ривожига, мустаÒ›ил жумÒ³уристимизнинг камолига Ò›сшаётган муносиб Ò³иссаси билан аниÒ› ксра бошладим.
     Ўткир Ò›андай китоблар ёзгани тсÒ“рисида гапириб стириш ор-тиÒ›ча. Улар сзбек ва Ò›ардош халÒ›лар мулкига айланиб кетган. ШундоÒ› бслса Ò³ам бу истеъдодли адибнинг асарларини тилга олмаслик инсофдан бслмас. «БаÒ³ор Ò›айтмайди», «Òšалбингга Ò›улоÒ› сол», «Аур борки, сос бор», «Дунёнинг ишлари», «Икки сшик ораси», «Тушда кечган умрлар», «Икки карра икки — беш» каби Ò›исса ва романлари, юздан ортиÒ› дилбар Ò³икослари, комедис ва фожиалари халÒ› орасида жуда машÒ³ур бслиб кетган.
     Тоталитар тузумнинг оÒ›оваси бижÒ“иб, оÒ›иб турган бир пайтда «сзбек иши», «Давлат сири», «Дсстлик Ò³урматдан бошланади» каби снлаб маÒ›олаларни ёзиш учун катта жасорат керак сди. сткир Ò³ар Ò›андай зарбадан, Ò³ужумлардан Ò›срÒ›май, баъзан Ò³атто Ò³аётини хавф остида Ò›олдириб, халÒ› дилида туÒ“ён уриб турган гапларни очиÒ›-ошкора айта олди.  Москва матбуоти тарÒ›атаётган туÒ³мат ва Ò³аÒ›оратлардан сабр косаси тошган Ўткир Ò²ошимов собиÒ› Компартиснинг XXVIII съезди минбаридан туриб баралла овоз билан уларни фош Ò›илди: «...Ўзбек иши» деган гапни ким сйлаб топди? Аима учун «Арман иши», «Молдаван иши» смас-да, айнан, «сзбек иши»? сзбек нима ёмонлик Ò›илди? Òšсшиб ёзишлар бошÒ›а жойда йсÒ›ми? «сзбек иши» туфайли армисдаги Ò›анчадан Ò›анча йигитларимиз нобуд бслспти. Темир тобутлар фаÒ›ат АфÒ“онистондан смас, Совет ИттифоÒ›ининг турли чеккаларидан Ò³ам келиб турипти. Бизнинг фарзандларимизга «босмачи», «Ò›сшиб ёзувчи», «порахср» деб Ò›арашспти ва очиÒ›дан очиÒ› слдиришспти. «сзбек иши» деган Ò³аÒ›оратли гапни сйлаб топганлар Ò³али тарих олдида жавоб берадилар». Òšаршисида олтин погонли генераллар, маршаллар шоп-шалопи билан тикилиб турган бир пайтда, уларнинг ксзига Ò›араб туриб, шу гапларни айтиш учун Ò³еч енгиб бслмас ирода, жасорат керак сди. сткир бу обрсли шахслар олдида ссанкирамади, чсчимади, халÒ› дардини бор овози билан айта олди. Она халÒ›ининг дардига Ò³амдард, Ò›увончига шерик бсла оладиган, Ò³ар Ò›андай мушкул шароитда Ò³ам уни Ò³имос Ò›ила оладиган ижодкоргина меÒ³рга, иззат-Ò³урматга сазовор бслади.
      «ШарÒ› юлдузи» жумÒ³уристимизда нашр Ò›илинадиган адабий-бадиий, ижтимоий-сиёсий журналлар ичида снг машÒ³ур — оммавий журналдир. Ўткир шу журналнинг бош муÒ³аррири сифатида актив фаолист ксрсатади. УлуÒ“ бобомиз Амир Темур шахсига тошлар отилаётган бир пайтда сткир у Ò³аÒ›да Ò›атор маÒ›олалар сълон Ò›ила бошлади. Ò²ужумлардан, дсÒ›-псписалардан чсчимаган бош муÒ³аррир буюк сар-карда фаолистини изчил ёритишда давом стди. Бир ваÒ›тлар бадном Ò›илинган «Темур тузуклари», «Зафарнома» «Кеча ва кундуз» асар-лари шу журналда сълон Ò›илинди. Журналда Òšуръони каримнинг сзбекча таржимаси осонликча босилгани йсÒ›. Бу савобли ишга шахсан юртбошимизнинг сзи раÒ³намолик Ò›илгани ва журнал таÒ³риристи сайъ-Ò³аракати билан АллоÒ³ каломи икки йилдан ортиÒ› ваÒ›т ичида нашр стилгани жиддий воÒ›еа бслди. Ундан олдинроÒ› сса сзбекистон телевидениесида ташкил стилган «БаÒ³с» ксрсатувини Ўткир Ò²ошимов Ò›арийб сн йил бошÒ›арди. «БаÒ³с»да Ò³аёти-миздаги ижтимоий мавзулардан ташÒ›ари, оила ва муÒ³аббат масалалари кенг ва Ò›амровли ёритилди. Ò²аммани Ò›изиÒ›тирган масалалар унда дадил ва Ò³озиржавоблик билан айтилди. Бу ерда Ò³ам сткир Ò²ошимов кимгадир ёÒ›маслиги мумкин, деган андишага бормай, миллионлаб телетомошабинлар дилидан тилига чиÒ›олмай турган, чирсиллаган гапларни дадил айта олди. Бу ксрсатувлар Ўткир Ò²ошимовга катта обрс келтирди. Телескран олдида стирган миллионлаб киши уни адолат учун курашувчи, жасур ижодкор деб баÒ³оладилар.
     Агар сиз унинг китобларини диÒ›Ò›ат билан сÒ›исангиз, ижоди халÒ› Ò³аёти билан наÒ›адар Ò³амоÒ³анг сканига, саÒ³ифалар Ò›атидан нечалаб инсонлар таÒ›дири бош кстариб чиÒ›ишига гувоÒ³ бсласиз. Унинг ёзганлари афсона Ò³ам, сртак Ò³ам смас. Соф Ò³аÒ›иÒ›ат. Китоб-хон унда ё отаси, ё акаси ва ёки сÒ›ин бир кишиси билан учрашади. Уларнинг кураш ва меÒ³натда стган тарихларига рсбарс келади. Оламдан ном-нишонасиз стиб кетган, аммо шон-шараф билан сшаган кишилар ксз олдимизда пайдо бслади. Уларнинг Ò›увонч-ларидан ксксимиз Ò›алÒ›иб-Ò›алÒ›иб кетади, Ò“аму андуÒ³ларидан ксзларимиздан ёш тскилади.
     «Икки сшик ораси» романи Ò›айта-Ò›айта нашр Ò›илинганига Ò›арамай, китоб дсконларида туриб Ò›олмади. Талаш бслиб кетди-с. А оманда уруш ва урушдан кейинги йиллардаги Ò›ишлоÒ› Ò³аёти, урушнинг жами оÒ“ирликларини, маÒ³румларини азамат елкасида кстарган, сзи емай топганини жангчилар оÒ“зига тутган, фидойи деÒ³Ò›онлар жасорати мадÒ³ Ò›илинган. АикоÒ³ кечасининг сртасига куёвини жангга жснатиб келинлик либосини иш кийимига алмаштирган чиллали келинларнинг оÒ“ир, машаÒ›Ò›атли меÒ³натлари, ота срнига кетмон кстариб далага чиÒ›Ò›ан норасида гсдаклар, сÒ“ли срнига ер чопган букчайган чол-кампирлар ксз олдингизда пайдо бслади. Сиз уларнинг овозини сшитасиз, саратон жазирасида терлаган серажин юзларини ксрасиз. Уларнинг Ò›аддини тик ушлаб турган куч Ò“алабага ишонч сди. Уруш йслларида нигорон ксз тиккан чол-кампирлар тонг отгунча: А­й, худо, сÒ›лар тагида юрган болагинамни сз паноÒ³ингда асра, дес дуо Ò›илардилар. Очлик, юпунлик, айрилиÒ›лар, срта Ò³азон бслган муÒ³аббат аламлари, жудолик, Ò›арÒ“иш, йиÒ“и, Ò“азаб — Ò³амма-Ò³аммаси романда ниÒ³остда ишонарли тасвирланган. «Икки сшик ораси» романи сзбек адабиёти хазинасида сз срнини топган асарлардан бири бслиб Ò›олди. Бу асар халÒ›лар бошига кулфат солган иккинчи жаÒ³он уруши тсÒ“рисида ёзилган аччиÒ› ва аламли йилномадир. Ўткир Ò²ошимов халÒ›имизнинг фидойи, ростгсй ёзувчиси си-фатида Ò³амиша сз мавзуи бслиб келган халÒ› Ò³аётини узлуксиз кузатади ва унда айтиш ниÒ³остда зарур бслган нуÒ›таларини Ò›аламга олади. 
     Ватанимизнинг мустаÒ›илликка сришиши адиб ижоди учун снги имконистлар берди. Шсро замонида ёзилмаган Ò›онун бор сди. «Совет адабиёти ва драматургиссида комедис ёзиш мумкин, драма ёзиш мумкин, аммо фожиа ёзиш мумкин смас. Чунки шсро Ò³аётида фожиа йсÒ›!» Ò²олбуки фожиа Ò³ар Ò›адамда бор сди. Саксонинчи йилларда марказдан келиб Ўзбекистонда Ò›ирÒ“инбарот стказган Гдлсн ва Иванов деган Ò›аллоблар Ò›илган хунрезликлар Ò³ам бориб турган фожиа сди. сткир Ò²ошимовнинг «ÒšатаÒ“он» фожиаси «сзбек иши» деган бсхтон ва унинг Ò›урбонлари Ò³аÒ›идаги шиддатли асар бслди. Фожиа бугунги ёш авлодни ота-боболарнинг бошига тушган кечаги фожиалардан огоÒ³ бслинг, истиÒ›лолнинг Ò›адрига етинглар, деб огоÒ³ Ò›илаётган хитобга схшайди. ИстиÒ›лол йилларида ёзилган «Тушда кечган умрлар» романи сса етмиш йил давом стган адолатсизликларни, топталган Ò›исматларни рсй-рост, бадиий теран акс сттирган асардир.
     Лишиб етилган анорни кафтингизга Ò›сйиб, схшилаб тикилганмисиз? Доналари псстини туртиб туради. Сал ваÒ›т стса, шу Ò›алин псстлар ички турт-киларга дош беролмай, ёрилади. Ўткирнинг ихчамгина «Тушда кечган умрлар» романида Ò³ам воÒ›еалар шунчалик зички, муÒ›о-васини ёриб юбораман, деб турганга схшайди. А оманнинг анчагина бобларида афÒ“он уруши тасвирланади. Адиб бу адолатсиз урушнинг бутун фожиасини, Ò“айриинсонийлигини рсй-рост тасвирлай-ди. Мина портлаганда Ò›сли бир томонга, боши бир томонга учиб кетган йигитнинг жон таслим Ò›илиши, юртини соÒ“инган аскарнинг нуÒ›ул слимни туш ксриши, Ò³имоссиз афÒ“он Ò›ишлоÒ›ларининг кули кскка совурилиши манзаралари сÒ›увчи Ò›албини ларзага солади. А оман Ò›аÒ³рамонларидан бири А устам сз «интернаяионал» бурчини стаётганидан мамнун сди. БироÒ› у бу Ò›онли манзаралар Ò›аршисида сйга толади. Бу уруш халÒ›ларга фаÒ›ат кулфат олиб келиши мум-кинлигини тушуниб Ò›олади. БироÒ›  у сз жонини саÒ›лаш учун Ò›он тскиши шарт. Акс Ò³олда унинг сзи Ò›урбон бслади. У бегуноÒ³ афÒ“он аёлини отиб Ò›сйганда Ò›анчалар гуноÒ³га ботганини англайди. Изтироб, алам оташида ёнади. Унинг фожиаси бу билан тугамайди. ОÒ“ир сраланиб уйига Ò›айтганда сна бир даÒ³шатли фожиа устидан чиÒ›ади. Бир умр меÒ³натдан боши чиÒ›маган, партис Ò›аерга ташласа сша ерни меÒ³р билан гуллатган, Ò›сша-Ò›сша орденлар олган ота-сини «Ò›сшиб ёзувчи» сифатида Ò›амашганини сшитиб, Ò³айрону лол бслиб Ò›олади. Дунё ксзига Ò›оронÒ“у бслиб кетади. А устамнинг адо-лат Ò›идириб, елиб-югуришлари беÒ³уда кетади. Ò²еч ким унинг арз-додига сътибор Ò›илмайди. Òšайтага «Зсравонлигингни афÒ“онга бо-риб Ò›ил, бу ерда кетмайди», деб срмак Ò›иладилар. У икки йил йслига интизор ксз тиккан севгилиси ШаÒ³нозага уйланганида бу-тун Ò³аёти фожиага айланганини билади. У афÒ“ондан «сроÒ›сиз» ср бслиб Ò›айтганини сезади. А устам севган Ò›изини бахтли Ò›илишдан мосуво бслган. Йигит киши учун бундан ортиÒ› фожиа бслиши мумкинми? Отасини туÒ³матлардан Ò›утÒ›аришга ожиз, севгилисини бахтли Ò›илишдан ожиз А устам сз жонига Ò›асд Ò›илишдан бошÒ›а илож тополмайди. Азувчи фожиаларнинг илдизлари чуÒ›ур, Ò³амма гап мустабид тузумнинг моÒ³истида сканини очиб ташлайди. А омандаги комиссар образи орÒ›али сснгги сллик йил ичида юз берган золимликлар намоён бслади. Коллективлаштириш йилларидаги сургунлар, 37- ва 50- йиллардаги Ò›атаÒ“онлар, афÒ“он уруши, ва ниÒ³ост «сзбек иши» деган жирканч туÒ³мат, биз сиÒ“инган тузум адолатсизлик ва зулм пойдевори устига Ò›урилганини ва нураб, ер билан сксон бслиш арафасида охирги нафасини олаётгани жуда ишонарли тасвирланганига иÒ›рор бсламиз. Комиссар Ò³ам сзи суснган тузум билан баробар нураб бораспти. А оман охирида Ò“алати бир спизод бор. Комиссар фаррош Òšурбоной билан шунчаки гаплашиб Ò›олади. Бу аёлнинг бошига ёÒ“илган кулфатларга шу одам сабабчи. Бир ваÒ›тлар сшон деб бобосини, халÒ› душмани, деб дадасини Ò›аматган. Онасини зсрлаган. Онаси номусга чидолмай, сзини осган. Òšурбонойнинг бу мараз кимсани ксрарга ксзи йсÒ›. Улар орасида шундай суÒ³бат бслиб стади: — Ўзингиз тузукмисиз? — деди Òšурбоной бошÒ›а гап тополмай. — Менми? — Комиссар кулди. — Хсх-хсх-хсх! Òšачон сласан, демоÒ›чимисан? Овора бсласан! Мен слмайман. Хсх!..
     Аазаримда, бу гап тагида жуда катта маъно сшириниб ётибди. Азувчи бизни огоÒ³ Ò›илспти. Етмиш йиллик умримиз-ку Ò›срÒ›инчли туш каби стди. Зулм ва мустабидликка асосланган тузумнинг комиссарлари Ò³али осонликча жон таслим Ò›илмайди, сÒ“ри мушукдек пайт пойлаб ётади, Ò³ушёр бслайлик, Ватан мустаÒ›иллигига нисти бузуÒ›, ёмон ксзлардан асрайлик, демоÒ›чи. ЎÒ›увчи бу асарни Ò›оÒ›инмасдан, туртинмасдан, диÒ›Ò›ати сусаймасдан сÒ›иб чиÒ›ади. Бир неча саÒ³ифа сÒ›иганингиздан кейин кснглингизга Ò›андайдир мунгли куй кириб Ò›олганини, бу куй то охирги саÒ³ифаларгача сизни таъÒ›иб Ò›илаётганини сезмайсиз. Асар Ò›аÒ³рамонлари тирик инсонлардек ксз олдингиздан стади. Овозларини Ò³ам сшитаётгандек бсласиз. Бирига муÒ³аббат Ò›сссиз, биридан нафратланасиз.  Бундай асарлар китоб жавонида ётиб Ò›олмайди. Жуда тез Ò›слма-Ò›сл бслиб кетади. «Тушда кечган умрлар» романи 75 минг нусхада босилиб, жуда тез тарÒ›аб кетгани Ò³ам, кейин Ò³ам Ò›айта-Ò›айта нашр стилгани бу гапимни тасдиÒ›лайди.
     Ўткир — ссз санъаткори. ЮÒ›орида тилга олганимиз романла-рида халÒ› тили шунчалар равон, шунчалар ифодалики, Ò³ар бир сатри шеърдай равон оÒ›ади. Ўткирнинг атиги учта асарини тилга олдим, холос. Телевидение орÒ›али неча марталаб намойиш Ò›илинган, миллионлаб томошабинларга манзур бслган «БаÒ³ор Ò›айтмайди», «Аур борки, сос бор», «Инсон садоÒ›ати» каби асарлари, снлаб дилбар Ò³икосларини томошабин ва китобхонлар Ò³укмига Ò³авола Ò›илдим. АйниÒ›са, «Дунёнинг ишлари» асарини Ò›исса смас, достон деб аташни истардим. У Ò›сшиÒ›дай сÒ›илади. Уни сÒ›иб туриб, сз оналаримизни сйлаб кетамиз. Шу мушфиÒ›, шу жафокаш оналаримиз олдидаги бир умр узиб бслмас Ò›арзларимизнинг аÒ›алли биттасини уза олдикми, деган бир андиша, бир савол ксз олдимизда ксндаланг туриб олади. Òšисса бизни инсофга, инсонни Ò›адрлашга, Ò³урмат Ò›илишга чаÒ›иради.
                                                                       Саид АÒ²МАД Ўзбекистон ÒšаÒ³рамони, халÒ› ёзувчиси

Qayd etilgan


Aqoid  29 May 2013, 21:55:27

Bundan 2 yil-u 2 kun oldin Alloh singlimga 2ta qizning orqasidan 1o'g'il 1qiz egizak farzand bergan edi. O'g'il farzandni qaytarib oldi. Duo qilinglar birodarlar.

Qayd etilgan


Abdulhafizaka  29 May 2013, 22:12:23

Alloh singlingizga , sizga va barcha yaqinlatingizga sabri jamil bersin,  inshaAlloh jannatda onasiga shafoatchi bo'lsin.

Qayd etilgan