Umumiy bo'lim > Ro'za
Ro'za haqida hadislar
Muhammad Amin:
Жобир розисллоҳу анҳудан ривост: «Бир одам Лайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламга: «Айтингчи, қачонки фарз намозларни сқисам, А амазон (рсзаси)ни тутсам, ҳалолни ҳалол, ҳаромни ҳаром деб билсам ва бунга ҳеч нарсани зиёда қилмасам ҳам жаннатга кираманми?» деди. У зот: «Ҳа», дедилар.
«Аллоҳга қасамки, ана шунга ҳеч нарсани зиёда қилмайман», деди». Муслим ривост қилган.
Шарҳ: Бу маънодаги бошқа ривостлар ҳам бслиб, уларда калимаи шаҳодат, закот ва бошқалар ҳам зикр стилгандир. Ал-батта, мазкур фарзлар банданинг жаннатга киришини таъмин-ловчи амаллардир. Анди бу ривостда зикр қилинган нарсаларни бирма-бир ксриб чиқайлик:
1. «Қачонки фарз намозларни сқисам».
Демак, фарз намозларини сз вақтида сқиб бориш банда-нинг жаннатга киришига сабаб бсладиган амаллардан бири-дир.
Фарз намозини сқимайдиган ёки чала сқийдиганлар бу фазлга сришишни умид қилмасалар ҳам бславеради.
2. «А амазон (рсзаси)ни тутсам».
Муборак А амазони шариф ойининг рсзасини ихлос билан тутмоқлик ҳам банданинг жаннатга киришига омил бсладиган ибодатдир.
Ушбу ҳадиси шарифни бу бобда келтиришдан муродимиз шундан. А сза тутиш қанчалик фазлга сга сканини шундан ҳам билсак бслади.
3. «Ҳалолни ҳалол, ҳаромни ҳаром деб билсам».
Демак, жаннатга киришни хоҳлаган банда Аллоҳ таоло ҳалол қилган нарсани ҳалол, деб билиши, ҳаром қилган нарсани ҳаром, деб билиши ва унга амал қилиши керак. Бу ҳам худди намоз сқиш ва рсза тутиш каби муҳим.
Ҳадисда зикр стилган «бунга ҳеч нарсани зиёда қилмасам ҳам жаннатга кираманми?» деган жумладан намоз сқиб, рсза тутиб, ҳалолни ҳалол билиб, ҳаромни ҳаром санаб юрган одам иймон келтирмаса ҳам, бошқа ибодатларни инкор қилса ёки адо қилмаса ҳам жаннатга кираверар скан, деган нотсғри фикр чиқмаслиги керак.
Бу бобдаги ҳадисларни жамлаб срганиб, таққослаб ксриб хулоса чиқарган маъқул. Ислом динида собит бслган сътиқод ва ибодатларни тслиқ, адо стган кишигина ҳақиқий мусулмон бслади ва жаннатдан жой олади. Бу ҳақиқат, Қуръони карим-нинг ксплаб остларида ва ҳадиси шарифларда очиқ-ойдин баён стилган.
Muhammad Amin:
Муоз ибн Жабал розисллоҳу анҳудан ривост: «А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан сафарга чиққан сдим. Кетиб бораётганимизда у зотга сқинлашиб:
«Ай, Аллоҳнинг А асули, менга, мени жаннатга кирита-диган ва дсзахдан узоқлаштирадиган амалнинг хабарини беринг», дедим.
«Батаҳқиқ, буюк нарсани ссрадинг. Зотан у Аллоҳ му-сссар қилган кимса учун жуда ҳам осондир. Аллоҳга ибодат қилурсан. Унга ҳеч нарсани ширк келтирмассан ҳамда намозни қоим қилурсан. Закотни адо қилурсан. А амазон (рсзаси)ни тутурсан. Байтни ҳаж қилурсан», дедилар. Сснгра: «Сени схшилик сшикларига далолат қилиб қссйми? А сза сақловчидир. Садақа худди сув оловни счиргандек хатоларни счиради. Кишининг кечаси сқиган намози солиҳларнинг шиоридир», дедилар ва «Анбошлари ётар жойларидан жафода бслурлар» остини тиловат қилдилар. Сснгра сса:
«Сенга ишнинг боши, умуртқа поғонаси ва сркачининг чсққиси ҳақида хабар берайми?» дедилар.
«Оре, сй, Аллоҳнинг А асули», дедим.
«Ишнинг боши Исломдир. Унинг умуртқа поғонаси намоздир. Ўркачининг чсққиси сса жиҳоддир», дедилар. Сснгра сса:
«Сенга сшаларнинг ҳаммасига молик бслган нарса-нинг хабарини берайми?» дедилар. Мен:
«Оре, сй, Аллоҳнинг Лайғамбари», дедим.
Шунда у зот тилларини тутдилар ва: «Мана буни тийгин!» дедилар.
«Ай, Аллоҳнинг Лайғамбари, биз гапирган нарсамиз учун, албатта, (иқобга) олинамизми?» дедим.
«Онанг азангни тутсин, сй, Муоз. Одамларни тиллари-нинг маҳсули дсзахга юзтубан (ёки тумшуқлари ила) ту-ширмаса нима туширар сди!» дедилар».
Имом Термизий «Иймон» бобида ривост қилган.
Шарҳ: Ушбу ҳадисда ҳар бир мсмин билиши ва амал қилиши лозим бслган улкан ишларга далолат бор.
Бу ишларни бирма - бир ксриб чиқишдан олдин саҳобаи киромларнинг, хусусан, Муоз ибн Жабал розисллоҳу анҳунинг солиҳ банда бслиш учун қанчалар иштиёқманд сканликларини тушуниб етишимиз ва улардан срнак олишимиз керак.
Ҳазрати Муоз ибн Жабал розисллоҳу анҳунинг Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга бу борада қилган илтимосларига назар солинг:
«Ай, Аллоҳнинг А асули, менга, мени жаннатга кирита-диган ва дсзахдан узоқлаштирадиган амалнинг хабарини беринг».
Демак, мақсад нима қилиб бслса ҳам жаннатга кириш смас. Мақсад - жаннатга дсзахдан узоқлашган ҳолда, унга сқинлашмай туриб кириш.
Бугунги кишилардан баъзилари сса, фалон ишни қилса жаннатга кирар скан, биз ҳам қилганмиз, деб умрида бирор марта ийд намозига бориб қсйгани ёки шунга схшаш бир нарсани айтадилар.
Тсғри, сша қилинган иш учун маълум муддат жаннат му-кофоти бслиши мумкин, аммо тарк қилинган ҳар бир фарз ёки вожиб учун, сқилмаган ҳар бир ракъат намоз, тутилмаган ҳар бир лаҳза рсза, берилмаган ҳар бир тийин закот учун қанчадан - қанча дсзахда ётиш ҳам бор, дейилса сътибор бермайдилар.
Бу ста масъулистсизлик, Аллоҳнинг динини писанд қилмасликдир. Аслида мсмин-мусулмон банда жаннатга слтувчи ҳар-бир амални кичик демасдан қилиши, дсзахга слтувчи ҳар бир нарсадан қочиши керак. Чунки жаннатга кириб, дсзахдан узоқлашиб қолиш Лайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам ушбу ҳадиси шарифда айтганларидек, буюк, лекин Аллоҳ мусссар қилганлар учун осон ишдир.
Ана снди бу ҳадисда зикри келган ста муҳим ишларни бирма-бир ксриб чиқайлик:
I. Инсонни жаннатга киритиб дсзахдан узоқлаштирадиган ишлар:
1 .«Аллоҳга ибодат қилурсан. Унга ҳеч нарсани ширк келтирмассан».
Демак, сътиқодда ҳам, амалда ҳам ёлғиз Аллоҳ таолонинг Ўзигагина ибодат қилиб, У зот сътиқод қил, деган нарсаларига сътиқод қилиб, амрларига бсйсиниб, ксрсатмаси ила Ўзига итоат қилган ҳолда сшаб стиш лозимдир.
2. «Аамозни қоим қилурсан».
Демак, банданинг дсзахни четлаб жаннатга кириши учун зарур ва лозим омиллардан бири намозни қоим қилиб, тскис сқишидир. Аамоз фарз бслгандан бошлаб, умр охиригача уни бир ракъат ҳам қолдирмай сқишга ҳаракат қилиш ва уни адо стишдир. Аамоз сқимаган одам бу бахтга мусссар бсла олмай-ди. Шунингдек, ёлғиз Ийд ёки Жума намозини сқиб юрганлар ҳам сзларини намозни қоим қилганлар қаторига қсша олмайдилар.
3. «Закотни адо қилурсан».
Моли нисобга етган мусулмон одам учун закот бермоқ худди иймондек ва намоз сқишдек фарздур. Закотни инкор қилган одам кофир бслади, уни сътироф қилиб туриб бермаган одам сса, осий бслади. Жаҳаннамни четлаб жаннатга киришни хоҳлаган банда бошқа ибодатлар қатори закотни ҳам адо стиши лозиму лобуддир.
4. «А амазон (рсзаси)ни тутурсан».
Бандани жаҳаннамни четлаб жаннати наъимга кириши учун зарур бслган омиллардан бири Аллоҳ таоло фарз қилган А амазон ойи рсзасини иймон ва ихлос ила тутишдир. Бусиз дсзахни четлаш ҳам, жаннатга кириш ҳам мумкин смас.
5. «Байтни ҳаж қилурсан».
Байтни ҳаж қилиш қодир бслганларга умрида бир марота-ба фарз сканлиги ҳаммага маълум ва машҳурдир.
Жаннатга кирмоқчи, жаҳаннам азобидан қутулиб қолмоқчи бслган ҳар бир банда Исломнинг беш рукнига оғишмай амал қилмоғи лозим. Ислом Аллоҳ томонидан юбо-рилган мукаммал ва баркамол диндир. Мусулмон сса сша му-каммал динга мукаммал амал қиладиган одамдир.
Аима учун А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Муоз ибн Жабал розисллоҳу анҳунинг, мени жаннатга киритадиган ва дсзахдан узоқлаштирадиган амалнинг хабарини беринг, деган илтимосига калимаи шаҳодатни айтмоғинг, деб жавоб бермадилар.
Лекин шу билан баробар ким намоз сқиса жаннатга кира-ди, ким рсза тутса жаннатга киради ёки ким закот берса жаннатга киради, ким ҳаж қилса жаннатга киради, деган ҳадислар ҳам бор. Ҳатто баъзи ҳадисларда бир мушукни слимдан қутқариб қолган аёлнинг жаннатга кириши ҳақида ҳам таъкид келган. Бу бошқа ишларни, ибодатларни қилиш керак смас, дегани смас. Балки сша зикр қилинаётган ибодатга кишиларни тарғиб қилишдир.
Одатда инсонлар орасидаги оддий муомалаларда ҳам, фа-лон ишни қилсанг мақсадинга етасан, дейилади. Бу бир сша иш билан мурод ҳосил бслади, бошқасини қилма, дегани смас. Балки мазкур ишнинг аҳамистини таъкидлаш, холос.
Қолаверса, банданинг жаннатга киритадиган ва дсзахдан узоқлаштирадиган беш рукн билан ҳам кифосланиб қолмаслик керак. Шунинг учун ҳам, ушбу ҳадисда Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам Муоз ибн Жабал розисллоҳу анҳуга у киши ссрамасалар ҳам бошқа ишларни баён қилиб бермоқдалар.
«Сени схшилик сшикларига далолат қилиб қссйми?» демоқдалар.
Демак, мсмин-мусулмон қандай қилиб бслса ҳам дсзахга тушмаслик, дсзахдан қутулиб қолиш нисти билан смас, балки ундан ксра юқорироқ даражаларни ксзлаб сшамоғи лозим. Мсмин-мусулмон банда схшилик сшикларини ахтариб юриши, ундан кириши лозим. Унга раҳм қилиб ҳабиб Лайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам схшилик сшикларини сзлари ксрсатиб бермоқдалар.
II. Мсмин учун схшилик сшиклари:
1. «А сза сақловчидир».
Фарз рсза олдин зикр қилингани учун ушбу иборадаги рсзадан нафл рсза ксзда тутилгани сз-сзидан маълум. Демак, мсмин-мусулмон банда сзи учун схшилик сшигининг очили-шини истаса, фақат фарз рсза билан кифосланиб қолмай нафл рсза ҳам тутиши керак.
Чунки рсза сақловчидир.
Чунки А сза рсзадорни турли ёмон ишлардан ва гап-ссзлардан сақловчидир.
Шаҳватга берилишдан сақловчидир.
Амон ахлоқлардан сақловчидир.
Турли-туман касалликлардан сақловчидир.
Шундоқ скан А сза мсмин-мусулмон киши учун схшилик сшикларидан бслмай нима бслсин?
2. «Садақа, худди сув оловни счирганидек хатоларни счиради».
Закот молисвий фарз ибодат бслса, садақа молисвий нафл ибодатдир. Демак, мсмин-мусулмон инсон фақат молисвий фарз ибодат билан кифосланиб қолмай молисвий нафл ибодат қилиб ҳам туриши керак.
Хсл-қуруқни куйдириб бораётган оловни сув счиргани каби инсоннинг икки дунёсини куйдириб бораётган гуноҳларини садақа счиради.
Шунинг учун билиб-билмай қилган гуноҳларим-хатоларим счиб турсин, деган инсон бева-бечораларга, фақир-фуқароларга, етим-есирларга садақа қилиб туриши керак. Ана шунда мақсадга сришади. Шундоқ скан, садақа қилиш схшилик сшикларидан бири бслмай, нима бслсин?!
3. «Кишининг кечаси сқиган намози солиҳларнинг шиоридир».
Фарз намоз бандани дсзахни четлаб жаннатга киришини таъминласа, кечаси сқиладиган нафл намоз уни солиҳлар дара-жасига кстаради. Кечаси туриб бедор бслиб, таҳажжуд намоз-ларини бардавом сқиб юрмаган киши солиҳлик даъвосини қила олмайди.
Ҳа, тун қаърида ғофиллар ухлаб ётганда бедор бслиб, сз А оббиси ила муножотда бслиб, таҳажжуд намози сқиб солиҳлар шиорини қоим қилган бандаларгина сзлари учун схшилик сшикларидан бирини очган бслади. Бундоқ бандаларни Аллоҳ таоло ҳам Ўз каломида мадҳ стмиш.
Шунинг учун Аллоҳнинг А асули соллаллоҳу алайҳи васаллам Муоз ибн Жабал розисллоҳу анҳуга сша ости каримани тиловат қилиб бермишлар:
«Анбошлари ётар жойларидан жафода бслурлар».
Яъни ёнбошлари роҳат жойдан узоқда бслиб, ётмасдан на-моз сқиш билан машғул бслурлар.
Дарҳақиқат, тунда бедор бслиб, нафл намоз сқиш кишини улкан фазлга сга қилади ва унга схшилик сшигини очади.
Шунинг учун сзига схшилик сшиги очилишини истаган ҳар бир мсмин-мусулмон кечаси таҳажжуд намози сқиб ту-ришни одат қилиб олиши керак.
Мсмин-мусулмон инсон сзининг жаннатга кириши, дсзахдан бутунлай қутулиши ва сзи учун схшилик сшикларини очилиши билан кифосланиб қолмаслиги керак.
Шунинг учун ҳам ҳабиб Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳадиснинг давомида Муоз ибн Жабал розисллоҳу анҳуга:
«Сенга ишнинг боши, умуртқа поғонаси ва сркачининг чсққиси ҳақида хабар берайми?» дедилар».
Аллоҳнинг А асули соллаллоҳу алайҳи васалламдан бслган бу таклифга ҳар бир мусулмон Муоз ибн Жабал розисллоҳу анҳуга қсшилиб:
«Оре, сй, Аллоҳнинг А асули», дейиши турган гап. Иш-нинг боши, умуртқа поғонаси ва сркачининг чсққиси.
1. «Ишнинг боши Исломдир».
Икки дунё ишининг боши Исломдир.
Бошсиз тана ҳеч нарсага арзимаганидек, Исломсиз бслган ҳамма ишлар ҳам ҳеч нарсага арзимайди.
Шунинг учун ҳар бир иш Исломга мувофиқ, Исломий ра-вишда бслиши шарт. Ўшандагина ишнинг боши бслади. Тана-нинг бошқа аъзолари ҳам схши ҳаракат қилади.
2. «Унинг умуртқа поғонаси намоздир».
Ҳеч бир жонзот умуртқа поғонасисиз тиклана олмайди, ҳаракатга келмайди. Агар умуртқа поғонаси бир оз шикастланса ҳам оғир аҳволга тушиб қолади. Аамоз ишнинг умуртқа поғонаси сканлиги Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам томонларидан таъкидлангандан кейин, қолганини билиб олсаверса бслади.
Аамознинг аҳамистини схшилаб тушунтирувчи ушбу схшатиш мсмин-мусулмонман деган инсонни зеҳнида схшилаб срнашган бслиши керак.
3. «Ўркачининг чсққиси сса жиҳоддир».
Демак, мусулмон инсон орзу қилиши мумкин бслган снг олий мартаба Аллоҳ йслида сзидаги бутун имконистларга қсшиб жонини ҳам фидо қилишга уринишдир. Ҳар бир мсмин-мусулмон шахс ана сша чсққига чиқишни сзининг олий мақсади қилиб қсймоғи лозим.
Мазкур ишларни амалга ошириш билан бирга битта нарсага ста сҳтиёт бслиш керак. Ўша нарса уларнинг ҳаммасига молик, у билан мазкур ишлар ҳам ҳабата бслиб кетиш хавфи бор. Шунинг учун ҳам Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Сенга сшаларнинг ҳаммасига молик бслган нарса-нинг хабарини берайми?» дедилар.
Ва Муоз ибни Жабал розисллоҳу анҳунинг тасдиқларидан кейин:
«У зот тилларини тутдилар ва: «Мана буни тийгин!» дедилар.
«Ай, Аллоҳнинг Лайғамбари, биз гапирган нарсамиз учун, албатта, (иқобга) олинамизми?» деди Муоз ибн Жабал розисллоҳу анҳу. Бунга жавобан Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Онанг азангни тутсин, сй, Муоз. Одамларни тиллари-нинг маҳсули дсзахга юзтубан (ёки тумшуқлари ила) ту-ширмаса нима туширар сди!» дедилар».
Ушбу «Онанг азангни тутсин» деб таржима қилган жум-ламиз араб тилида қарғиш маъносида смас, танбеҳ учун ишла-тиладиган одатий жумладир.
Бунга схшаш жумлалар бошқа ҳалқларда ҳам мавжуд. Ми-сол учун бизда «ҳаҳ, снанг слсин!» деб қсйилади.
«Дсзахга юзтубан (ёки тумшуқлари ила)» дегани сса, ровийнинг шарҳидир.
Тсғри, банданинг тили бошига бало бслиши мумкин. Ҳар не келса бошинга тилингдандир, деб бежиз айтилмаган. Тилини тиймаган одам ҳар хил куфр, ширк, гуноҳ ссзларни гапириб, иймондан чиқиши ҳеч гап смас.
Шунингдек, тилига срк берган одам сқиган намози, тут-ган рсзаси, берган закоти ва қилган ҳажини ҳабата қилиб юбориши жуда ҳам осон.
Шунинг учун ҳар бир мсмин-мусулмон тилига ста сҳтиёт бслмоғи лозим. Доимо фақат иймон-Ислом, одоб-ахлоқ доира-сидаги ссзларни гапирмоғи лозим. Куфр, ширк, гуноҳ, ёлғон, ғийбат, бсҳтон гапларни зинҳор тилига олмаслиги зарур.
Ҳақиқий мсмин-мусулмон бслишни, олий мақомларга сришишни хоҳласак ушбу ҳадиси шарифни схшилаб срганиб, унга амал қилишга астойдил тиришмоғимиз лозим.
Muhammad Amin:
Абу Умома розисллоҳу анҳудан ривост: «Мен: «Ай, Аллоҳнинг А асули, менга Аллоҳ манфаат берадиган ишни амр қилинг», дедим.
У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«А сзани лозим тут, унинг схшаши йсқдир», дедилар».
Аасаий ва Ҳоким ривост қилган ва саҳиҳ, деган.
Шарҳ: Демак, ким Аллоҳ томонидан бериладиган кспдан-ксп манфаатларга сришмоқчи бслса, ксп рсза тутмоғи керак. Бу ҳақиқатни ҳар-бир мусулмон схши тушуниб, амал қилмоғи лозим.
Muhammad Amin:
RAMAZON.
Marhabo, xush keldingiz, bizlarga mohi ramazon
Sog’inib kutgan edik Ahli imon, ramazon
Sizda jo’sh urgay Xudoning maxfirat daryolari
Siz tufayli maxfirat bo’lgay gunohlar, ramazon
Ro’za tutgay Ahli Islom kundizi nafsin tiyib
Ham ziyoda aylagaylarimonlarin ro’za tutib
Poklanur qalblar bu oyda xatmi Qur’on eshitib
Marhabo xush keldingiz bizlarga, mohi ramazon
Sizda nozil bo’ldi Qur’on mo’minlari rahmat bo’lib
Bandalarga haq yo’lin anglatgani hikmat bo’lib
Bu ulug’ Qur’on tushibdi siz-bizga ne’mat bo’lib
Marhabo xush keldingiz bizlarga, mohi ramazon
Avvali rahmat bahsi, so’ngra kelgay maxfirat
Oxirida Rabbano qilgay jahannamdan ozod
Siz tufayli miskinu etimga bo’lg’ay oqibat
Marhabo xush keldingiz bizlarga, mohi ramazon
Sizda kim ehson qilsa, birga ming bergay Xudo
Qo’l ochib qilsa duosin mustajob qilgay Xudo
Kimki ixlos ayladi tutmoqqa sabr bergay Xudo
Marhabo xush keldingiz bizlarga, mohi ramazon
Sizda bor bir kecha qadri, mingta oudin yaxshidur
Kimki uyg’oq bo’lsa bu kecha Xudoni do’stidur
Fozilo, bu oyda qancha toat etsang yaxshidur
Marhabo xush keldingiz bizlarga, mohi ramazon.
siddiqa:
:as:
Abu Hurayra ra dan rivoyat qilinadi ,
"œNabiy sav :
"œKim Ramazon ro’zasini iymon ila savob umidida tutsa ,uning o’tgan gunohlari mag’firat qilinur dedilar "œ.
(beshovlari va Ahmad rivoyat qilganlar ,u kishi "œqolganlari ham "œni ziyoda qilgan .
Navigation
[0] Message Index
[#] Next page
[*] Previous page
Go to full version