Ота-она меҳмондир Аллоҳ таолога снг суюкли ишлардан бири ота-онага итоат стиш, уларга меҳр-шафқатли бслишдир.
«Биз инсонга ота-онасини (рози қилишни) буюрдик. Онаси уни заифлик устига заифлик билан (қорнида) кстариб юрди. Уни (кскракдан) ажратиш (муддати) икки йилда (битар). (Биз инсонга буюрдикки) "œСен Менга ва ота-онангга шукр килгин! Қайтиш Менинг ҳузуримгадир» (Луқмон, 14).Ота-она олдида секин, паст овозда, одоб билан ссзлаш керак. Заруратдан ортиқча гап айтилмайди. Уларнинг исмларини айтиб чақириш мумкин смас. Қсполлик билан кснгилларини оғритиш, назарларидан қолиш катта гуноҳлардан саналади. Ксча-ксйда ота-онадан илгари юриш, овқатга улардан олдин қсл узатиш, олдиларида ёнбошлаб олиш одобсизликдир.
Аллоҳ таоло марҳамат қилади:
«А аббингиз, Унинг Ўзигагина ибодат қилишингизни ҳамда ота-онага схшилик қилишни амр стди. (Ай инсон!) Агар уларнинг бири ёки ҳар иккиси ҳузурингда кексалик ёшига етсалар, уларга "œуф!.." дема ва уларни жеркима! Уларга (доимо) ёқимли ссз айт! Уларга, меҳрибонлик билан, хорлик қанотини паст тут ва (дуода): "œАй А аббим! Мени (улар) гсдаклик чоғимда тарбислаганларидек, Сен ҳам уларга раҳм қилгин!" де» (Исро, 23—24).Демак, ота-она қарилик ёшига етганида уларга снада шафқатли бслиш зарур. Кексаларнинг кснгли худди боланикидай бслиб қолади. Бундай ҳолатларда имкон борича уларнинг кснглини оғритмасдан хоҳишларини бажариш, панд-насиҳат қилишса, асло малол олмаслик керак.
Қайси хонадонда ота-она ёки улардан бири тирик бслса, сша оиладаги фарзандлар бахтлидир. Чунки уларда кспроқ савобга сришиб қолиш имконисти бор. Ота-онани тириклигида қадрига етиб, иззат-ҳурматини жойига қсйганга нима етсин.
Умуман, кексаларимиз борлиги бизнинг катта давлатимиз. Улар гсё уйларимизнинг фаришталари. Кспни ксрган бува-бувилар ёш оилалар учун ибрат мактаби. Улар набираларининг таълим-тарбиссини, одоб-аҳлоқини назорат қилиб, ҳаётий тажрибалари асосида тсғри йсл ксрсатади.
Ота-она вафот стганидан кейин ҳам уларнинг фарзандлар устидаги ҳақлари тугамайди. Васистларини адо стиш, ҳақларига доим дуода бслиш фарзандлар бурчидир. Уларнинг қариндошлик алоқаларини давом сттириш, таниган-билган тенгқурларини йсқлаш, меҳмонга чақириш нур устига нур бслади.
А асулуллоҳ ҳузурларига бир киши келиб: "œА А асулуллоҳ вафотларидан кейин ҳам ота-онамга схшилик қила оламанми?" деб ссради. У зот : "œҲа, тсрт иш бор, уларни бажарсанг, ота-онангга схшилик қилган бсласан: улар ҳаққига дуо қилиш, гуноҳларини кечишини Аллоҳдан ссраш, уларнинг насиҳат ва шаръий васистларини бажариш, дсст-биродарларини иззат-икром қилиш ва ота-она тарафидан бсладиган қариндошликни давом сттириш", деб жавоб бердилар (Имом Бухорий ривости).
Халқ орасида, ота-она меҳмондир, деган ибратли ссз бор. Вақт ғанимат, азиз меҳмонларингизнинг схши дуоларини олиб қолишга улгуринг. Уларга нима қилсангиз, сртага фарзандингиздан қайтади. Бу ҳақиқатга ҳаётда ксп гувоҳ бслганмиз...
oilam.uz