Укроп. Барглари майда чачала, худди бурган баргини сслатадиган бу ссимлик ҳам сосбонгулдошлар оиласидан. АШ, майда 10—15 сантиметр танаси ва барглари таомларни хушбсй ва хушхср қилишда, ссиб бир метрдан ортган танаси, барги ва тул, сосбонлари сса сабзавотларни тузлашда ишлатилади.
Укропнинг асли сзбекча номи шивит деб аталади, Хоразмда шивитни сзиб сувига қорилган хамирдан лағмоннинг бир тури бслган «шивит оши» тайёрланади. Самарқандда сса қирқилган шивитга чакки (сузма, қатиқ) аралаштирилиб, узоқ муддат ачитиб хушхср ва ҳазми таом тамадди «Чивот» тайёрланади. Шивитни чопиб қуюқ ва суюқ таомлар юзига соламиз ҳамда салатларнинг юзини безаймиз. Аммо қадим замонларда шивит уст рамзи ҳисобланган. Масалан, бирон одамнинг ножсс иш қилганлиги билиниб қолса, унинг юзига шивит барглари ёпиштирилиб, аҳоли сртасида сазойи қилинган. Тилимизда сақланиб қолган «юзи шивит бслди» деган ибора ҳам «роса устга қолди» деган маънони англатади. Яна «шивир-шивир гаплашди» деган ибора ҳам бор, аслида «шивит-шивит гаплашди»-дир. Маъноси бир-бирининг қулоғига уст калима айтишди, дегани бслади.
Лавлаги. Бу сабзавот қизил ва оқ—икки хил бслиб, қизилча (лавлаги) шсрваларга солиб пиширилади, винегрет тайёрланади, оқи сса шакарнинг хом ашёси— қанд лавлагидир. Худди мана шу ажойиб неъмат қадимги Аронда бевафолик, жудолик ва жанжал рамзи ҳисобланган. Қсйди-чиқди бслмоқчи ср ёки хотин уйининг тсрига бир неча ёввойи лавлаги олиб келиб ташлаган. Маъноси: снди бизни ҳеч ким сраштира олмайди, деган бслган. Жанжаллашиб қолган қсни-қсшни ёки муҳолифнинг хонадонига бир бош лавлаги ташлаб кетиши жуда қаттиқ ҳақоратга тенг ҳисобланган.
Шуниси қизиқки, бу одат Шимолда—англо-саксларда ҳам бслган скан. Масалан, бирон йигит бирон қизга хуштор бслади-ю, уйланмоқни ксзлаб совчи юборади, уларнинг одатича йигитнинг сзи келиб, ота-онасидан қизнинг «қслини ссрайди». Ҳар иккала томон сртасидаги келишиш ёки келишмаганликни гап-ссз билан смас, дастурхон устига қсйилган таом ҳал қилади, чунончи бизда совчилар келтирган патир нон бслажак қудалар хонадонида сртада ушатилса, демак бу розилик аломати, ушатилмаса, майл йсқлигини билдиргани каби англо-саксларда дастурхонга малинадан пиширилган кисель келтирилса, демак иш битадиган, ҳамма рози — тсйга ҳаракат қилавериши мумкин, деган маънони англатган. Анди, борди-ю, дастурхонга қайнатилган қизил лавлагини келтириб қсйишса — иш тамом, йигит индамай жуфтакни ростлайверсин, акс ҳолда уни туртиб-суртиб кузатиб қсювчилар ҳам тайёр турган бслади. Ўзбек тилидаги «роса лавлагиси чиқди» деган ибора тсғрисида ҳам сйлаб ксриш керак, чунки бунинг маъноси ҳам «юзи қизарди, устга қолди» деган фикрни англатади.