202-BOB
Xufton farzidan oldin ham, keyin ham ikki rakat sunnat o‘qish to‘g’risida

Bu bobimizga ibn Umardan rivoyat qilingan 1097-hadis va Abdulloh ibn Mug‘affaldan rivoyat qilingan 1098-hadislar dalil qilingan.

(Bizning Hanafiya mazhabimizda xuftonni farzidan keyin ikki rakat sunnat o‘qiladi. Tarj...)

203-BOB
Jumaning sunnati haqida

Bu bobimizga Ibn Umardan rivoyat qilingan 1097-hadis ham dalil bo‘ladi.

1125/1. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Qachon sizlardan biringiz juma namozini o‘qisa, orqasidan to‘rt rakat namoz o‘qisin», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari.

1126/2. Ibn Umardan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) juma namozidan keyin masjidda hech bir namozni o‘qimas edilar. Faqat uylariga borib, ikki rakat namoz o‘qirdilar. Imom Muslim rivoyatlari.

(Rasululloh (s.a.v.) jumadan keyin ikki yoki to‘rt rakat uylarida o‘qirdilar. Hanafiya mazhabidagilar Rasulullohning jumaning farzidan oldin ham, keyin ham to‘rt rakat sunnat o‘qiganlaridagi hadisni ixtiyor qilishgan. - Tarj)

204-BOB
Nafl namozlarini xoh ta’kidlangani, xoh boshqasi bo‘lsin, uyda o‘qishning mahbubligi hamda farz o‘qigan yeridan boshqa joyda nafl o‘qishga yoki ikkovining orasini gaplashish bilan ajratishga buyurish haqida

1127/1. Zayd ibn Sobitdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Ey insonlar, uylaringizda ham namoz o‘qinglar. Chunki kishining farz namozlaridan tashqari eng afzal namozi uyda o‘qigan namozidir. Lekin farz namozlarini masjidda o‘qish afzaldir», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

Foyda: Nafl namozlarini uyda o‘qishning mahbubligi ayon bo‘lmoqda. Chunki shunday qilish riyodan uzoqlashtirib, xonadonga baraka olib kelishga sabab bo‘ladi.

1128/2. Ibn Umardan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Ba’zi namozlaringizni uylaringizda ham o‘qib turinglar. Uylaringizni qabriston qilib olmangizlar (ya’ni hech qanday amal qilish mumkin bo‘lmagan qabriston kabi qilib olmanglar)», deb aytdilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

1129/3. Jobirdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Sizlardan birortangiz masjidda namoz o‘qib bo‘lsa, uyidagi namozdan bo‘lgan nasibasini ham qoldirsin. Chunki Alloh taolo uydagi namozidan xonadonidagilarga yaxshilik ato qiladi», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari.

1130/4. Umar ibn Atodan (r.a.) rivoyat qilinadi. Nofe’ ibn Jubayr (r.a.) bu zotni Soib ibn Uxti Namir (r.a.) huzurlariga Muoviyaning namozlari haqidagi fikrlarini so‘rab kelishga yubordilar. Soib (r.a.): «Haqiqatda men Muoviya bilan masjidning yonidagi xonada juma namozi o‘qidim. Imom salom berib namozni tugatganida, men joyimda namozning qolganini o‘qidim. Muoviya kirib, menga bir odamni yuborib: «Bu qilgan ishingni takrorlama. Agar jumani o‘qib bo‘lsang, to biror kishi bilan gaplashmaguncha yoki u yerdan chiqib ketmaguncha, namozni o‘qimagin. Chunki Rasululloh (s.a.v.) biror kishi bilan gaplashilmaguncha yoki u yerdan chiqib ketilmaguncha namozni boshqa namozga ulamaslikka buyurdilar», deb aytdilar. Imom Muslim rivoyatlari.

Foyda: Farz namozlari bilan nafl va bundan boshqa namozlarni orasini, so‘zlashish yoki farz o‘qigan o‘rnini o‘zgartirish yoki masjiddan uyiga chiqib ketish bilan ajratish, sunnat amaldir.

205-BOB
Vitr namoziga targ‘ib va uning ta’kidlangan sunnat ekanligi hamda uning vaqtining bayoni haqida

(Bizning hanafiya mazhabimizda vitr namozi vojib bo‘lib, uch rakaatlidir. Vaqti esa xufton namozidan keyin to bomdod namozigachadir. Kim vitr namozini bomdod namozidan oldin uyg‘onib o‘qib olishiga ishonmasa, xufton namozidan keyin o‘qib oladi. Aksincha, uyg‘onishiga ishonsa, bomdod namozi vaqti kirishidan oldin o‘qib oladi. - Tarj)

1131/1. Ali (r.a.) aytdilar. Vitr boshqa farz namozlari kabi farz emas. Lekin Rasululloh (s.a.v.) uni sunnat qilganlar. Albatta Alloh toqdir. Toqni yaxshi ko‘radi. Ey Qur’on ahllari, sizlar ham vitrni toq qilinglar. Abu Dovud va Termiziy rivoyatlari.

1132/2. Oishadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) kechaning har bir qismida, ya’ni avvalida, o‘rtasida va oxirida to subhgacha vitr namozini o‘qirdilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

1133/3. Ibn Umardan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Kechasidagi oxirgi namozingiz vitr bo‘lsin», dedilar. Imom Buxoriy Muslim rivoyatlari.

1134/4. Abu Said al-Xudriydan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Tong otishidan oldin vitr namozini o‘qinglar», deb aytdilar. Imom Muslim rivoyatlari.

1135/5. Oishadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) kechasi namoz o‘qir edilar. Oisha (r.a.) u zotning oldilarida ko‘ndalang bo‘lib yotar edilar. Vitrning o‘zi qolganida esa Oishani (r.a.) uyg‘otib, vitrni o‘qir edilar. Imom Muslim rivoyatlari.

Muslimning boshqa rivoyatlarida: «Vitrning o‘zi qolsa: «Ey Oisha, turgin, vitrni o‘qib olgin», der edilar», deb kelgan.

1136/6. Ibn Umardan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Subh vaqti kirishidan oldin vitr namozini o‘qib olishga shoshiling», dedilar. Abu Dovud va Termiziy rivoyatlari.

1137/7. Jobirdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Kim vitr o‘qish uchun kechaning oxirida tura olmasam kerak, deb qo‘rqsa, kechaning avvalida o‘qisin. Kim kechaning oxirida turishidan umid qilsa, vitrni o‘shanda o‘qiyversin. Chunki kechaning oxiridagi namozga farishtalar shohid bo‘lishadi. Mana shu vaqtdagisi eng afzalidir», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari.

206-BOB
Zuho (choshgoh) namozining fazilati va uning oz, ko‘p, o‘rtacha adadining bayoni hamda uni bardavom ado etishga targ‘ib

1138/1. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Do‘stim Rasululloh (s.a.v.) har oyda uch kun ro‘za tutishni, ikki rakaat zuho (choshgoh) namozi o‘qishni va uxlashdan oldin vitr namozini o‘qishni vasiyat qildilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

Uxlashdan oldin vitrni o‘qish kechaning oxirida uyg‘onishiga ishonmagan kishilar uchun mustahabdir. Agar uyg‘onishiga ishonsa, kechaning oxirida o‘qish afzaldir.

1139/2. Abu Zarrdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Sizlarning har bitta a’zoingizga sadaqa vojibdir. Har bir tasbihingiz (ya’ni, «Subhanalloh», deyishingiz) sadaqa, har bir hamdingiz (ya’ni, «Alhamdulillah», deyishingiz) sadaqa, har bir tahlilingiz (ya’ni, «La ilaha illalloh», deyishingiz) sadaqa, har bir takbiringiz (ya’ni, «Allohu akbar», deyishingiz) sadaqa, yaxshilikka buyurishingiz - sadaqa, yomonlikdan qaytarishingiz -sadaqa. Endi bularning hammasi uchun ikki rakaat zuho namozi o‘qishingiz kifoyadir», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari.

1140/3. Oishadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) zuho (choshgoh) namozini to‘rt rakaat o‘qir edilar. Va Alloh xohlaganicha undan ham ziyoda qilaverardilar. Imom Muslim rivoyatlari.

1141/4. Ummu Hone’ Foxitata binti Abu Tolibdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Bu sahobiya: «Fath kuni Rasululloh (s.a.v.) huzurlariga borsam, yuvinayotgan ekanlar. Qachonki yuvinib bo‘lganlaridan keyin sakkiz rak’at namoz o‘qidilar. Ana shu zuho (choshgoh) namozi edi», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

207-BOB
Quyosh ko‘tarilganidan to zavolga kelguncha zuho namozi o‘qishning joizligi. Lekin issiq qattiqlashganda va choshtgoh ko‘tarilganda o‘qishning afzalligi haqida

1142/1. Zayd ibn Arqamdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Bu zot zuho namozi o‘qiyotgan bir qavmni ko‘rib: «Bular mana shu o‘qiyotgan fursatlaridan boshqa paytda o‘qishning afzalligini bilishmaydimi? Albatta Rasululloh (s.a.v.) «Avvobiyn (Allohga tavba-tazarru qiluvchi) larni zuho namozi o‘qiydigan paytlari tuya bolasi issiq qattiqlashganidan tuyog‘ini yerga qo‘ya olmaydigan paytdir», deganlar», deb aytdilar. Imom Muslim rivoyatlari.