TAMAKI TARIXIDAN...
XV asrning oxiriga qadar bu o'simlik haqida hech bilamagan, agarda amerikaninig tub aholisini tilga olmasak. Arxeologik topilmalarga tayangan holda shuni aytish mumkinki, bundan 4000 yil avval yoki unda ham oldin, shimoliyamerikalik indeyeslar tamakini iste'mol qilishgan. Qadim zamonlarda tamaki tutunini ilohiy narsa, davolovchi hususiyatga ega deb o'ylashgan, bundan tashqari tutunini tortish vaqtida hudo bilan yaqinlashish deb bilganlar.
"Tamaki" so'zi, balkim "Tobago" oroli nomidan kelib chiqqan bo'lishi mumkin. 1492 yilning 15 oktabrida Kolumbo bilan kelgan matroslar izoh berishicha, "tobaco" so'zi bilan ular katta-katta barglardan o'ralgan tayoqchalarni atashgan. Oqibatda ispaniyaliklar va portugaliyaliklar tamakini va tamaki donlarini Yevropaga ham olib kirishgan, to'siqlarga qaramasdan yevropaliklar ham tamaki rivojlantira boshladilar. Matroslarda oldin tamaki bilan savdo qiluvchilar savdogarlar, ruxoniylar va ... siyosiy arboblar bo'lishgan.
1560 yilda portugaliya kiroli Jan Niko saroyi qoshidagi Fransiya elchisi tamakaning oz miqdorini Ekaterina Medichiga junatib, uni bosh ogriqga davo deb tavsiya kilgan. Bundan keyin tamakiga moda butun Fransiyaga keng tarkala boshladi. Keyinchali ushbu usimlik Nikoga bag'ishlanib lotincha Nicotina deb nomlana boshlandi va 19 asr boshida shu usimlikdan chikgan alkaloid - "nikotin".
16 asr urtasidan boshlab tamaki dorivor usimlik deb tanikli bulishni boshladi (evropa tabiblari xindular fiqrini to'liq maqullashdi). Tamakini hidlashar edi, chekishar edi , chaynashar edi, shobodalash, bosh va tish og'rigiga, teri va infeksiyaga karshi boshqa dorivorlar bilan aralashtirishardi.
1580 yilda angliya aristokrati, ashaddiy chekuvchi, dengizchi va shoit, ser Valter Reyli Irlandiyada tamaki plantatsiyasini yaratgan, keyinchali amerika hududida yana bir nechta plantatsiya yaratgan. Ulardan bittasini "Virdjiniya" deb nomlangan va bu keyinchali eng kup tarkalgan tamaki nav nomiga aylangan.
17 asr boshida hozirgi Amerika yerlarida, asosan ingliz koloniyalarida boshqa tamaki plantatsiyalari tashkil topdi. 1611 yil ana shunday plantattsiyani Virdjiniyada ingliz Djon Rolf bunyod qildi. Tamaki donlarini Trinidada va Venesuelladan, o'stirish yo'llarini esa Velter Reylidan olib, uni yanada gullatdi. 8 yildan so'ng mahsulotni Virdjiniyadan Angliyaga eksport qilishni boshladi, Djon Rolf o'zi esa yangi maydonda joylashadi, hattoki unga tamakichilikda o'zingni sinab ko'r deb maslahat bergan shu yerlik Hindus qabilasi qiziga ylanadi.
Aristokratlar orasida boshqa tamaki "kasalligi" ga yo'liqqanlar ham oz emas edi. Prussi Frederik I (XVII asr boshlari) nemis saroyida chekish kechalari uyishtirar edi, uning o'g'li esa, Frederik-Vilyam "Tamaki birodarligi" tashkilotni tuzdi. Bu yerda ular siyosiy arboblarni, mamlakatni g'iybat qilish bilan shug'ullanishar edi. Shu yerning o'zida ular tamaddiq qilish bilan bir yo'la ashaddiylik bilan chekishar ham edi. Chor Rossiyasi tarixida Petr I dan tashqari hech kimni eslab bo'lmaydi.