Fasl: Gunohkor kishilarni la’natlashning joizligi haqida mashhur sahih hadislarda sobit bo‘lishicha, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Soch ulovchi va soch ulatganni, ribo yeyuvchini, rasm chizuvchini, yer qozig‘ini (qo‘shni haqqini) o‘zgartiruvchini, tuxum o‘g‘risini, otasini la’natlaganni, Allohdan boshqaga qilingan qurbonlikni Alloh la’natladi. Kimki bizlarning ishimizda yangilik yaratsa yoki yangilikka yo‘l bersa, unga Allohning farishtalari va odamlar barchasining la’nati bo‘lsin», dedilar. Va yana: «Allohim, Ri’l, Zakavon va Usayyalalarini la’natlagin. Ular Alloh va rasuliga osiylik qilishdi. Bular arab qabilalaridan uchtasidir. Yana U yahudiylarni la’natladi. Chunki ularga (hayvon) yog‘ini yeyishni harom qilsa, ular uni eritib sotishdi. Yana Alloh taolo yahudiy va nasroniylarni payg‘ambarlar qabrlarini masjid qilib olishgani uchun la’natladi. Va yana ayollarga o‘zini o‘xshatgan erkaklarni va erkaklarga o‘zini o‘xshatgan ayollarni la’natladi», dedilar.

(Bu hadislar lafzi Imom Buxoriy va Muslimning «Sahih»larida kelgan. Bularning ba’zisi ikkitasida, ba’zisi ulardan birida kelgan.)

925/10. Jobirdan (r.a.)  rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam yuziga tamg‘a urilgan eshakni ko‘rib, «Alloh tamg‘a urganni la’natlasin», dedilar. Imom Muslim  rivoyatlari.

926/11. Ibn Umardan (r.a.)  rivoyat qilinadi. Bu zot qurayshlik yigitlar yonidan o‘tayotganlarida, ular qushni nishon qilib, unga (narsa) otishayotgan edi. Shunda Ibn Umar: «Alloh la’natlasin,   buni  kim  qildi?  Rasululloh  sollallohu alayhi  vasallam:   «Jonli narsani (otish) maqsadida foydalanganni Alloh la’natlasin», deganlar», deb aytdilar. Imom Buxoriy va Muslim  rivoyatlari.

Fasl: Uzini saqlab yuruvchi (taqvodor) musulmonni la’natlash musulmonlar ijmo’si bilan haromdir. Yomon sifat sohiblarini la’natlash esa joizdir. Masalan, «Alloh zolimlarni la’natlasin», «Alloh kofirlarni la’natlasin», «Alloh yahudiy va nasroniylarni la’natlasin», «Alloh fosiqlarni la’natlasin», «Alloh surat chizuvchilarni la’natlasin» kabi la’natlash joiz. Ammo gunohlarning birortasi bilan sifatlangan kishining ayni o‘zini, masalan, yahudiy, nasroniy yoki zolim, zinokor, surat chizuvchi, o‘g‘ri, ribo yeyuvchini alohida la’natlash hadisning zohiridan harom emasligi ko‘rinyapti.

Imom G’azzoliy esa bularni harom, deb fikrlarini shunday izohlaydilar: «Faqat kufrda o‘lganligi aniq bo‘lgan Abu Lahab, Abu Jahl, Fir’avn, Homon va shularga o‘xshash kishilar haqida la’natlash harom emas. Chunki la’nat Allohning rahmatidan uzoqlatadi. Biz esa fosiq yoki kofirning oxirgi hayoti nima bo‘lib tugashini bilmaymiz. Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning esa ularni tayin qilib la’natlashlariga sabab ularning kufrda o‘lishlarini bilganlar. Insonga yomonlik bilan qilingan duo la’natga yaqindir. Masalan, «Alloh jismini sog‘ qilmasin, salomat qilmasin» kabi va shunga o‘xshash narsalarning barchasi yomon sanalgandir. Shu singari jamiki hayvonlar va o‘simliklarni la’natlash ham yomon amallardandir».

Fasl: Abu Ja’far Nahhos ba’zi ulamolardan hikoya qilib, «Agar kishi la’natlash loyiq bo‘lmagan narsa bilan la’natlasa, uning loyiqmasligini aytishga shoshilsin. Bo‘lmasa, loyiq bo‘lmagan la’nat bo‘lib qoladi», dedilar.

Fasl: Har bir amru ma’ruf va nahiy munkar qiluvchi hamda odob beruvchi kishi xitob qilayotgan kishisiga «Voy bo‘lsin», «Ey holi zaif», «Uz nafsiga oz nazar soluvchi» yoki «Nafsiga zulm qiluvchi» kabi so‘zlarni yolg‘on ishlatmasdan aytmog‘i joiz. So‘zida ochiq kinoya yoki ishora, agar rost bo‘lmasa ham, haqoratli so‘z bo‘lmasligi lozim. Faqat bu odob berish va so‘zining ta’sirini o‘tkazish uchun bo‘lmog‘i kerak.

927/12. Anasdan (r.a.)  rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qurbonlik qilinadigan tuyani haydab ketayotgan kishini ko‘rib, «Uni minib ol», dedilar. Haligi kishi: «Bu qurbonlik tuyasi-ku», dedi. Rasululloh yana: «Uni mingin», deb aytganlarida, u yana: «Bu qurbonlik tuyasi-ku», dedi. Uchinchi marta Payg‘ambar (a.s.): «Voy bo‘lgur, uni mingin», dedilar. Buxoriy va Muslim  rivoyatlari.

928/13. Abu Said al-Xudriydan (r.a.)  rivoyat qilinadi: «Biz Rasululloh sollallohu alayhi vasallam huzurlarida edik. U zot ulushlarni taqsimlayotganlarida, Bani Tamim qabilasidan Zulxuvaysira degan kishi: «Ey Rasululloh, odil bo‘ling», dedi. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Voy bo‘lsin, men odillik qilmasam, kim ham odillik qilardi?» dedilar. Imom Buxoriy va Muslim  rivoyatlari.

929/14. Adiy ibn Hotamdan (r.a.)  rivoyat qilinadi. Bir kishi Rasululloh sollallohu alayhi vasallam huzurlarida xutba ayta turib, «Kimki Allohga va rasuliga itoat qilsa, batahqiq to‘g‘ri yo‘lni topibdi. Kimki u ikkoviga osiylik qilsa, batahqiq adashibdi», deganida, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Sen muncha ham yomon xatibsan! (ikkovi, deb barobar aytmasdan) balki «... Kimki Allohga va rasuliga osiylik qilsa...» deb aytgin», dedilar. Imom Muslim  rivoyati.

930/15. Jobir ibn Abdullohdan (r.a.)  rivoyat qilinadi. Xotibning (r.a.) qullari Rasululloh sollallohu alayhi vasallam huzurlariga kelib, Xotibdan shikoyat qildi. «Ey Rasululloh, Xotib do‘zaxga tushadi», deganida, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Yolg‘on aytding, u do‘zaxga tushmaydi. Chunki u Badr va Hudaybiyada ishtirok etgan», dedilar. Imom Muslim rivotlari.

931/16. Abu Bakr Siddiq (r.a.) o‘g‘illari Abdurahmonni mehmonni ziyofat ila siylamaganida, «Ey g‘unsar» («Ey pastkash»), deb aytganlar. Buxoriy va Muslim  rivoyatlari.